(CAO) Dù trãi qua nhiều biến cố của lịch sữ nhưng hai giếng cổ có tuổi thọ hàng năm trăm tuổi vẫn còn hiện hữu cho đến ngày nay. Đó là hai giếng cổ “một Tròn một Vuông” ở tổ 25, khu phố 2, phường Hòa Bình. TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai.
Hai giếng cổ nằm sát con hẻm nhỏ, giếng tròn với tên gọi khác là giếng “Trước”, còn giếng vuông thì nằm phía sau với tên gọi là giếng “Sau”.
Theo quan sát, giếng tròn thì được bao bọc bởi lớp gạch cổ còn nguên vẹn, bám lên trên lớp gạch là nhưng mảng ren xanh rất cổ kính; còn giếng vuông thì mang vẻ bè ngoài khác hẳng so với giếng trước, giếng vuông thì được phủ bằng lớp gạch mới hơn nhưng vẫn giữ được nguyên vẹn nét cổ kính của nó.
Giếng tròn thì được bao bọc bởi lớp gạch cổ còn nguên vẹn
Cả hai giếng có chiều cao so với mặt đất là không bao nhiêu, giếng trước cao chiều cao tầm 20cm, còn giếng sau thì cao hơn tầm 50cm, giếng có chiều rộng tầm 1m, và có độ sâu tầm 5 tới 7m.
Bà Nguyễn Thị Xoai (86 tuổi, người lớn tuổi nhất khu phố này và là người biết rõ nhất về hai giếng cổ này) cho biết: "Khi tôi sinh ra thì hai giếng cổ này đã có từ lâu rồi. Lúc trước khi thành phố chưa phát triển như bây giờ, cả khu phố này nhà nào cũng dùng nước từ hai giếng này".
Mùa mưa thì nước giếng dâng cao, chỉ cần dùng gáo dừa hay ca nhựa là có thể mức được nước, còn mùa nắng thì nước hơi thấp hơn phải dùng gàu để xách nước
Bà Xoai còn cho biết hai giếng này rất đặc biệt, bởi nước trong giếng lúc nào cũng trong, chỉ chuyển sang màu hơi đục về mùa mưa và nước thì không bao giờ cạn.
Mùa mưa thì nước giếng dâng cao, chỉ cần dùng gáo dừa hay ca nhựa là có thể mức được nước, còn mùa nắng thì nước hơi thấp hơn phải dùng gàu để xách nước.
Hằng năm, cứ tới ngày 30 tháng chạp là bà Xoai bắt đầu đóng miệng giếng lại, cho tới ngày mùng 2 tháng giêng thì bà cùng con cháu và người dân trong khu phố tổ chức cúng giếng để cho người dân tiếp tục dùng nước. Đó là tục lệ mà đến bây giờ bà vẫn gìn giữ.
Sự hiện hữu của hai giếng cổ này quá quen thuộc với người dân ở nơi đây
Người dân cho biết, vào khoảng 18 giờ ngày 19-2-2011, tại dãy nhà thuộc tổ 25, khu phố 2, phường Hòa Bình, TP Biên Hòa ( Đồng Nai) đã xảy ra vụ hỏa hoạn lớn do chập điện. Vụ hỏa hoạn thiêu cháy 12 căn nhà, 11 căn bị thiêu rụi hoàn toàn. Lực lượng cứu hỏa chỉ điều động xe chữa cháy tới như chỉ đứng ngoài đầu hẻm vì xe cứu hỏa không thể vào bên trong được vì con hẻm nhỏ và dài. Lúc đó thanh niên trong khu phố cùng nhau dùng thùng, gàu, thau liên tục múc nước từ hai giếng cổ để cùng lực lượng chữa cháy khống chế ngọn lửa. Lúc đó nếu không nhờ hai giếng cổ này thì không biết ngọn lửa sẽ thiêu cháy thêm bao nhiêu căn nhà nữa...
Giếng vuông thì được phủ bằng lớp gạch mới hơn nhưng vẫn giữ được nguyên vẹn nét cổ kính của nó
Khi mà cuộc sống người dân trong khu phố ngày càng phát triển, nhu cầu dùng nước của người dân khu phố ngày một tăng lên thì người người dân bắt đầu chuyển sang dùng nước máy. Tuy nhiên, với quan niệm khi đã đào giếng thì không được lấp giếng, vì đó là điều kiêng kị nên việc bảo tồn nguyên vẹn giếng cũng là ước nguyện của cả người dân trong khu phố.