Hạ tầng - nền móng cho sức bật mới
Không có một sự kiện quốc tế nào thành công nếu thiếu nền tảng hạ tầng đồng bộ. Đối với Phú Quốc, APEC 2027 được xem là cơ hội vàng để thúc đẩy đầu tư và hoàn thiện hạ tầng đô thị, giao thông, viễn thông, y tế và năng lượng.
Theo ghi nhận của chúng tôi, hiện nay, hạ tầng giao thương của Phú Quốc vẫn còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế, chưa xứng để trở thành động lực phát triển một "đảo ngọc" như kỳ vọng. Sân bay quốc tế Phú Quốc hiện có công suất khoảng 5 triệu lượt khách/năm, trong khi lượng khách thực tế 2024 đã tiệm cận ngưỡng này.
Nếu tính thêm khách dự APEC, phóng viên, phái đoàn tháp tùng và khách du lịch ăn theo, sân bay chắc chắn quá tải. Chính vì vậy mà Chính phủ và Bộ GTVT đang tính đến kế hoạch mở rộng nhà ga T2, xây dựng thêm đường băng số 2, nâng công suất lên 10 triệu khách/năm. Đây không chỉ là giải pháp tình thế mà còn tạo năng lực dài hạn để Phú Quốc trở thành trung tâm trung chuyển hàng không khu vực.
Một góc Phú Quốc ngày nay
Về cảng biển, hiện Phú Quốc có Cảng hành khách quốc tế Dương Đông và An Thới, được xem là điểm đến tiềm năng của các du thuyền hạng sang. Nhưng vẫn thiếu dịch vụ hậu cần đồng bộ, bến neo đậu chưa đủ tầm để tiếp nhận tàu trọng tải lớn. Kế hoạch nâng cấp cảng hành khách quốc tế An Thới thành "bến du thuyền khu vực", đồng thời phát triển cảng hàng hóa Nam An Thới phục vụ logistics, sẽ biến Phú Quốc thành điểm giao thoa thương mại - du lịch.
Về hạ tầng giao thông đô thị, các tuyến đường trục chính như từ sân bay đến trung tâm Dương Đông, An Thới thường xuyên ùn tắc giờ cao điểm. Dự án mở rộng tuyến trục Nam - Bắc đảo, quy hoạch tuyến metro nhẹ nội đô đang được đề xuất như giải pháp đón đầu xu thế di chuyển bền vững.
Về năng lượng và viễn thông: Hệ thống cáp ngầm 110kV từ Hà Tiên ra đảo đã giảm phụ thuộc vào máy phát điện dầu. Tuy nhiên, khi tổ chức sự kiện APEC, nhu cầu điện dự kiến tăng gấp 2 - 3 lần. Chính vì vậy mà một kế hoạch đầu tư điện gió ngoài khơi, điện mặt trời và dự phòng máy phát khí hóa lỏng đang được đưa vào tính toán.
Song song đó, mạng 5G phủ sóng toàn đảo là điều kiện bắt buộc để phục vụ hội nghị trực tuyến, truyền thông toàn cầu. Điều này Phú Quốc cần nâng cấp thêm mới có thể phục vụ tốt các chương trình của APEC 2027. Nhiều người đặt câu hỏi: Liệu Phú Quốc có quá sức nếu ôm trọn cả mục tiêu thành phố du lịch quốc tế lẫn trung tâm hội nghị quốc tế? Câu trả lời nằm ở cách quy hoạch.
Nếu chỉ chú trọng du lịch nghỉ dưỡng, Phú Quốc có thể dừng lại ở mô hình "thiên đường biển xanh". Nhưng APEC 2027 đòi hỏi Phú Quốc phải nâng tầm thành một trung tâm dịch vụ đa dạng, nơi nghỉ dưỡng, thương mại, hội nghị và giao lưu quốc tế hòa quyện. Đây chính là cơ hội đưa Phú Quốc thoát khỏi "cái bóng" của Phuket (Thái Lan) hay Bali (Indonesia), trở thành một thương hiệu mới của khu vực.
Phú Quốc không chỉ được biết đến với vẻ đẹp tự nhiên vốn có mà còn với hình ảnh một thành phố biển hiện đại, năng động và giàu bản sắc. Để đạt được vị thế ấy, hạ tầng chính là nền tảng quan trọng. Mỗi tuyến đường ven biển đang mở ra không chỉ kết nối các khu nghỉ dưỡng, khu vui chơi giải trí mà còn trở thành trục động lực để hình thành chuỗi đô thị du lịch mới. Những công trình đang gấp rút hoàn thiện, từ cầu cảng hành khách quốc tế đến trung tâm hội nghị quy mô lớn, đều hướng đến mục tiêu phục vụ sự kiện APEC 2027 một cách trọn vẹn, đồng thời tạo nên dấu ấn lâu dài cho hòn đảo ngọc.
Quan sát thực tế tại các điểm thi công, dễ thấy nhịp điệu hối hả của Phú Quốc hôm nay. Tiếng máy móc xen lẫn tinh thần lao động khẩn trương cho thấy sự đồng lòng, trách nhiệm cao của đội ngũ kỹ sư, công nhân. Bên cạnh đó, người dân địa phương cũng tham gia tích cực bằng việc đồng thuận với quy hoạch, hỗ trợ giải phóng mặt bằng, đồng hành cùng chính quyền để tạo nên sự thay đổi toàn diện. Sự gắn kết giữa chính quyền - doanh nghiệp - cộng đồng chính là yếu tố quyết định để Phú Quốc bứt phá, vừa giữ gìn được vẻ đẹp nguyên sơ, vừa khoác lên mình tấm áo mới hiện đại, văn minh.
Những thách thức
Tuy nhiên, để biến tầm nhìn thành hiện thực, Phú Quốc phải đối diện nhiều thách thức: Thứ nhất, quỹ đất hạ tầng công cộng hạn hẹp do trước đây phát triển thiên về resort và bất động sản, trong khi tiến độ giải phóng mặt bằng cho các dự án đường trục và nhà ga mới còn chậm. Thứ hai, nguy cơ quá tải môi trường: rác thải, nước thải, năng lực xử lý chưa đồng bộ. Thứ ba, nguồn nhân lực chất lượng cao cho tổ chức sự kiện quốc tế vẫn thiếu, cần chương trình đào tạo cấp tốc.
Phú Quốc cần phải nâng cấp cơ sở hạ tầng cảng biển để "vươn vai" hòa cùng nền kinh tế phát triển cả nước
Chính những thách thức này buộc Phú Quốc phải thay đổi tư duy: từ "phát triển tự phát theo du lịch" sang "chiến lược hạ tầng đồng bộ, chuẩn quốc tế". Đồng thời buộc Phú Quốc phải thay đổi tư duy: từ "phát triển tự phát theo du lịch" sang "chiến lược hạ tầng đồng bộ, chuẩn quốc tế".
Sự chuyển hướng ấy không đơn thuần là câu chuyện đầu tư xây dựng thêm vài tuyến đường hay vài khu nghỉ dưỡng mới, mà là cả một tầm nhìn dài hạn, đặt hạ tầng làm trục xương sống cho sự phát triển. Hạ tầng sân bay, cảng biển, hệ thống giao thông công cộng, cấp thoát nước, xử lý rác thải... phải được nhìn nhận như một tổng thể liên kết, vừa đáp ứng nhu cầu của người dân, vừa thỏa mãn những tiêu chuẩn cao nhất cho sự kiện quốc tế.
Đặc biệt, việc mở rộng sân bay quốc tế Phú Quốc không chỉ phục vụ APEC 2027 mà còn giúp hòn đảo ngọc gia nhập mạng lưới hàng không toàn cầu, đón nhận các chuyến bay thẳng từ nhiều châu lục. Cùng với đó, cảng hành khách quốc tế khi hoàn thành sẽ trở thành cửa ngõ quan trọng, giúp Phú Quốc kết nối các tuyến du lịch biển Đông Nam Á và xa hơn nữa. Đây chính là nền tảng để đảo ngọc không chỉ sống nhờ du lịch đơn thuần mà còn trở thành trung tâm dịch vụ, thương mại, thậm chí tài chính trong tương lai.
Hạ tầng đồng bộ còn tạo tiền đề để Phú Quốc giải quyết căn cơ những áp lực về môi trường, giao thông và dân sinh. Chỉ khi có hệ thống bền vững, thành phố biển này mới thực sự tự tin chào đón hàng chục nghìn đại biểu quốc tế đến với APEC 2027. Và quan trọng hơn, giữ được nhịp phát triển ổn định, lâu dài.
Để giải bài toán hạ tầng, sự đồng hành từ Trung ương là yếu tố then chốt. Năm 2025, Chính phủ đã giao Bộ KH&ĐT phối hợp cùng Kiên Giang xây dựng Đề án Phú Quốc "Đặc khu dịch vụ quốc tế". Trong đó, hạ tầng hội nghị, trung tâm báo chí quốc tế, khách sạn 5 - 6 sao đạt chuẩn APEC, khu công viên xanh bảo đảm môi trường... được đưa vào danh mục ưu tiên. Ngoài ra, một số cơ chế đặc thù cũng được tính đến như cho phép áp dụng hình thức PPP (hợp tác công tư) trong các dự án sân bay, cảng biển. Ưu đãi thuế cho các tập đoàn đầu tư viễn thông, năng lượng tái tạo. Hỗ trợ đào tạo ngoại ngữ, kỹ năng tổ chức sự kiện cho nguồn nhân lực địa phương...
Phải hiểu rằng, APEC không chỉ là 5 ngày hội nghị, mà là một cú hích để Phú Quốc bước sang trang mới. Khi sân bay mở rộng, cảng biển quốc tế vận hành, đường trục Bắc - Nam hoàn thiện, mạng 5G phủ sóng, khách sạn hội nghị đạt chuẩn quốc tế hình thành, Phú Quốc sẽ không chỉ là nơi nghỉ dưỡng mà còn là "đảo của sự kiện toàn cầu".
Hình ảnh những đoàn nguyên thủ đi qua sân bay hiện đại, dừng chân ở những khách sạn ven biển tiện nghi, hội họp trong trung tâm hội nghị ngập tràn ánh sáng tự nhiên... sẽ trở thành "thẻ nhận diện" mới của Việt Nam trên trường quốc tế.
Phú Quốc đang đứng trước ngưỡng cửa của một bước ngoặt hạ tầng mang tầm chiến lược. Nếu chậm chân, hòn đảo có thể lỡ nhịp trước cơ hội vàng APEC 2027.
Nhưng nếu biết tận dụng thời gian 2 năm tới, triển khai quyết liệt và đồng bộ, Phú Quốc sẽ vươn mình từ một "thiên đường nghỉ dưỡng" thành cửa ngõ hội nhập mới của Việt Nam và khu vực mà APEC 2027 chính là bài kiểm tra lớn; đồng thời cũng là cơ hội lịch sử để Phú Quốc chứng minh bản lĩnh, trí tuệ, khả năng tổ chức của đất nước.
(Còn tiếp...)
(CATP) Phú Quốc - hòn đảo ngọc của Việt Nam nằm giữa biển Tây Nam không chỉ nổi bật bởi vẻ đẹp thiên nhiên mà còn là điểm đến du lịch nổi tiếng. Hơn nửa thế kỷ qua, Phú Quốc đã chứng kiến bao đổi thay. Tuy tốc độ tăng trưởng vượt bậc, nhu cầu giao thương, vận tải hàng hóa ngày càng lớn... nhưng khi nhìn lại thì Phú Quốc vẫn còn nhiều mặt chưa đáp ứng được kỳ vọng như mong đợi. Điều đó đặt ra yêu cầu cấp thiết: phải tạo ra một cú hích hạ tầng đủ mạnh để Phú Quốc "cất cánh" thật sự.