(CAO) Chuột không phải lúc nào cũng có hại, một chú chuột tên là Ronin với khứu giác siêu phàm đang nỗ lực thay đổi điều đó.
CNN đưa tin Ronin và đàn chuột đánh hơi những quả mìn đang tạo dựng “tên tuổi” cho loài gặm nhấm ở khắp mọi nơi bằng cách cứu những người dân vô tội khỏi những khối chất nổ “ẩn kín” dưới những lớp đất.
Loài chuột khổng lồ châu Phi gần đây đã lập kỷ lục thế giới mới về số lượng mìn được một con chuột phát hiện. Theo Tổ chức Kỷ lục Thế giới Guinness, từ tháng 8/2021 đến tháng 2/2025, Ronin đã phát hiện ra 109 quả mìn và 15 quả đạn chưa nổ khác ở một khu vực gần Siem Reap ở Campuchia.
"Những thành tựu của Ronin là minh chứng cho tiềm năng đáng kinh ngạc của loài chuột" - người quản lý chính của chú – Phanny nói với ấn phẩm Guinness.
Mìn là một vấn đề lớn ở các khu vực xung đột trước đây. Những vũ khí nổ được giấu dưới lòng đất này được thiết kế để gây thương tích hoặc giết chết bất kỳ ai đi qua chúng. Chỉ riêng tại Campuchia, chúng đã gây ra hơn 65.000 ca tử vong và thương tích kể từ khi chế độ Khmer Đỏ tàn bạo sụp đổ vào năm 1979, theo thống kê của tổ chức Landmine and Cluster Munition Monitor.
Việc sử dụng mìn gây tranh cãi vì bản chất không phân biệt đối tượng gây sát thương và mối đe dọa mà chúng gây ra trong nhiều thập kỷ sau khi xung đột kết thúc khi làm thiệt mạng, tàn tật và cản trở sự phát triển đất đai ở những khu vực bị chiến tranh tàn phá. Chúng cũng nổi tiếng là khó phát hiện và nguy hiểm.
Chú chuột Ronin với khứu giác nhanh nhạy rà phá
bom mìn ở Campuchia - Ảnh: Getty
Đó là lúc chuột xuất hiện: Là loài vật có trí thông minh cao, tốc độ và khứu giác nhạy bén của chúng giúp chúng có khả năng xác định chất nổ. Trọng lượng cơ thể của chúng cũng quá nhẹ để có thể kích nổ những quả mìn.
Rà phá mìn là một công việc quan trọng. Theo tổ chức phi lợi nhuận phát hiện mìn APOPO, ước tính vẫn còn 110 triệu quả mìn được chôn ở hơn 60 quốc gia trên thế giới. Theo thống kê của tổ chức Landmine Monitor công bố năm 2024 thì chỉ tính riêng năm 2023, mìn đã gây ra 5.757 ca thương vong trên toàn cầu. 37% trong số đó liên quan đến trẻ em.
Ronin là một trong hơn 100 con chuột được APOPO huấn luyện để phát hiện mùi của chất nổ và chỉ ra vị trí quả mìn cho người xử lý.
Những con chuột này rất linh hoạt và cũng đã được huấn luyện để phát hiện bệnh lao trong các cơ sở y tế, giúp ngăn ngừa sự lây lan của bệnh truyền nhiễm.
Đội chuột đánh hơi mìn của tổ chức phi lợi nhuận Bỉ có thể tìm kiếm một khu vực có kích thước bằng một sân tennis trong 30 phút - một việc mà một người rà phá bom mìn có máy dò kim loại có thể mất tới bốn ngày.
Ronin, 5 tuổi sinh ra ở Tanzania, lớn hơn nhiều so với những chú chuột cưng thông thường. Theo APOPO, chú chuột này dài hơn 2 feet (0,6m) - khoảng bằng chiều dài của một con mèo - và nặng 2,6 pound (1,18kg).
Ronin đã phát hiện ra 109 quả mìn và 15 quả đạn chưa nổ khác, lập kỷ lục thế giới Guinness - Ảnh: Getty
Tỉnh Preah Vihear của Campuchia, nơi Ronin được triển khai rà soát là một trong những nơi có mật độ mìn cao nhất thế giới sau nhiều thập kỷ xung đột trong thế kỷ 20.
Mỹ đã thả 2,7 triệu tấn vũ khí - bao gồm bom chùm và bom con trong chiến dịch ném bom trải thảm kéo dài 4 năm ở Campuchia. Theo báo cáo năm 2019 của Cơ quan Nghiên cứu quốc hội Mỹ, có tới một phần tư số bom chùm không phát nổ, nghĩa là chúng vẫn hoạt động và nguy hiểm nhưng không bị phát hiện.
Theo tổ chức APOPO, bất chấp nhiều năm nỗ lực rà phá bom mìn, vẫn còn khoảng 4 đến 6 triệu quả mìn chưa nổ ở Campuchia.
Ronin hiện nay đã chiếm lấy kỷ lục thế giới thuộc về Magawa, một chú chuột khác được APOPO huấn luyện. Trong quãng đời của mình, Magawa, đã xác định được 71 quả mìn và 38 quả bom chưa nổ trong suốt 5 năm phục vụ. Magawa đã ra đi thanh thản vào tháng 1/2022.
Việc sử dụng chuột trong rà phá bom mìn đang dần được phổ biến - Ảnh: Getty