Hỏi: Cha mẹ tôi mất không để lại di chúc, các con đều ở xa nên chưa có người quản lý di sản (QLDS). Nếu anh em chúng tôi chưa làm thủ tục khai nhận thừa kế thì có thể nhờ người QLDS không? Người QLDS có quyền và nghĩa vụ thế nào? (Hồng Minh, Bình Thuận).
Trả lời: Điều 616 Bộ luật Dân sự 2015 quy định người QLDS là người:
1. Được chỉ định trong di chúc hoặc do những người thừa kế thỏa thuận cử ra.
2. Trường hợp di chúc không chỉ định người QLDS và những người thừa kế chưa cử được người QLDS thì người đang chiếm hữu, sử dụng, QLDS tiếp tục QLDS đó cho đến khi những người thừa kế cử được người QLDS.
3. Trường hợp chưa xác định được người thừa kế và di sản chưa có người quản lý theo quy định tại Khoản 1 và Khoản 2 điều này thì di sản do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quản lý.
Người QLDS có những quyền sau:
1. Người QLDS theo quy định tại Khoản 1 và Khoản 3 Điều 616 nêu trên có quyền: Đại diện cho những người thừa kế trong quan hệ với người thứ ba liên quan đến di sản thừa kế; được hưởng thù lao theo thỏa thuận với những người thừa kế, được thanh toán chi phí bảo quản di sản.
2. Người đang chiếm hữu, sử dụng, QLDS theo quy định tại Khoản 2 Điều 616 có quyền: Được tiếp tục sử dụng di sản theo thỏa thuận trong hợp đồng với người để lại di sản hoặc được sự đồng ý của những người thừa kế; được hưởng thù lao theo thỏa thuận với những người thừa kế, được thanh toán chi phí bảo quản di sản.
3. Trường hợp không đạt được thỏa thuận với những người thừa kế về mức thù lao thì người QLDS được hưởng một khoản thù lao hợp lý.
Về nghĩa vụ:
1. Người QLDS quy định tại Khoản 1 và Khoản 3 Điều 616 có nghĩa vụ: Lập danh mục di sản; thu hồi tài sản thuộc di sản của người chết mà người khác đang chiếm hữu, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác; bảo quản di sản; không được bán, trao đổi, tặng cho, cầm cố, thế chấp hoặc định đoạt tài sản bằng hình thức khác, nếu không được những người thừa kế đồng ý bằng văn bản; thông báo về tình trạng di sản cho những người thừa kế; bồi thường thiệt hại nếu vi phạm nghĩa vụ của mình mà gây thiệt hại; giao lại di sản theo yêu cầu của người thừa kế.
2. Người đang chiếm hữu, sử dụng, QLDS quy định tại Khoản 2 Điều 616 có nghĩa vụ: Bảo quản di sản; không được bán, trao đổi, tặng cho, cầm cố, thế chấp hoặc định đoạt tài sản bằng hình thức khác; thông báo về di sản cho những người thừa kế; bồi thường thiệt hại nếu vi phạm nghĩa vụ của mình mà gây thiệt hại; giao lại di sản theo thỏa thuận trong hợp đồng với người để lại di sản hoặc theo yêu cầu của người thừa kế.