Sáng 3/12, sau quá trình xét xử phúc thẩm theo đơn kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt của bị cáo Trương Mỹ Lan và 47 đồng phạm trong đại án xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát giai đoạn 1 và nghị án, TAND Cấp cao tại TPHCM đã tuyên án.
Hội đồng xét xử phúc thẩm tuyên án
Theo hội đồng xét xử, bị cáo Trương Mỹ Lan là chủ của nhiều công ty khác nhau, hoạt động theo mô hình tập đoàn trong đó Công ty Vạn Thịnh Phát đóng vai trò trung tâm. Trước khi hợp nhất ngân hàng SCB, bà Lan đã vay ở 3 ngân hàng để thực hiện các dự án bất động sản. Sau khi biết 3 ngân hàng trên mất khả năng thì bà Lan mua lại cổ phần của các ngân hàng này.
Đến tháng 10-2012, sau khi hợp nhất, bà Lan chiếm 91,5% cổ phần của SCB, đồng thời đã chỉ đạo các lãnh đạo chủ chốt tại SCB và Vạn Thịnh Phát lập các hồ sơ khống, rút tiền ngân hàng. Trong đó, từ năm 2012 - 2017, bà Lan đã chỉ đạo lập hồ sơ khống cho 304 khách hàng, vay 368 khoản. Đến năm 2022, các khoản vay này còn dư nợ hơn 132.000 tỉ đồng cả gốc và lãi.
Sau khi cấn trừ vào số tài sản đảm bảo các khoản vay này còn gây thiệt hại 64.600 tỉ đồng. Hành vi trong giai đoạn này của bà Lan phạm tội vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng.
Từ tháng 2-2018 đến tháng 10-2022, bà Lan đã chỉ đạo lập khống 916 hồ sơ vay vốn của SCB 545.000 tỉ đồng, chiếm đoạt 304.000 tỉ đồng; gây thiệt hại gần 130.000 tỉ đồng tiền lãi phát sinh.
Do Bộ luật Hình sự 2015 có sự thay đổi về đường lối xử lý đối với các sai phạm xảy ra tại thời điểm trước và sau ngày 1-1-2018 (Bộ luật Hình sự 2015 có hiệu lực) nên hành vi này của bà Lan phạm tội tham ô tài sản.
Ngoài ra, để che giấu thực trạng yếu kém của SCB, giúp ngân hàng này thoát khỏi diện kiểm soát đặc biệt, bà Lan đã chỉ đạo thuộc cấp mua chuộc đoàn cán bộ thanh tra.
Trong đó, Võ Tấn Hoàng Văn (Tổng giám đốc SCB) đã 4 lần đưa cho bà Đỗ Thị Nhàn (Cục trưởng Thanh tra, giám sát của Ngân hàng Nhà nước) số tiền 5,2 triệu USD; đưa tiền và quà cho các thành viên đoàn thanh tra để bưng bít sai phạm, tạo điều kiện cho SCB được tiếp tục tái cơ cấu.
Hội đồng xét xử đánh giá bà Lan phạm tội với vai trò tổ chức, chỉ đạo các bị cáo khác, một lúc thực hiện 3 hành vi phạm tội, gây ra thiệt hại đặc biệt lớn.
Tòa cấp sơ thẩm tuyên phạt hình phạt chung cho cả 3 tội là tử hình là đúng người, đúng tội (tử hình về tội tham ô tài sản, 16 năm tù về tội vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, 20 năm tù tội đưa hối lộ, tổng hợp hình phạt là tử hình).
Bị cáo Trương Mỹ Lan bị tuyên y án tử hình
Phiên phúc thẩm đã xem xét kháng cáo và giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo Chu Lập Cơ (chồng); Trương Huệ Vân (cháu) của bà Trương Mỹ Lan, Nguyễn Cao Trí và các bị cáo nguyên lãnh đạo cấp cao của SCB và Vạn Thịnh Phát.
HĐXX áp dụng các tình tiết giảm nhẹ, tuyên hình phạt thấp hơn so với phiên sơ thẩm về tội: Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng hoặc Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng.
Đối với ông Chu Lập Cơ, HĐXX xác định, bị cáo đã ký các biên bản họp đại hội đồng cổ đông, biên bản họp HĐQT Công ty Times Square để thế chấp tài sản của Công ty Times Square bảo lãnh nợ vay cho 73 khoản vay, giúp sức vợ gây thiệt hại cho SCB số tiền hơn 9.000 tỷ đồng.
Tại phiên phúc thẩm, ông Cơ thay đổi kháng cáo toàn bộ bản án sang xin giảm nhẹ hình phạt; đại diện VKS đã ghi nhận cho bị cáo tình tiết giảm nhẹ mới là khắc phục thêm một phần hậu quả vụ án, đề nghị HĐXX giảm từ 9 năm xuống 7-8 năm tù.
Theo HĐXX, ông Cơ có vai trò giúp sức hạn chế, là người nước ngoài không biết tiếng Việt, và chỉ làm theo lời vợ. Bị cáo có nhiều thành tích được ghi nhận như chung sức xây bệnh viện dã chiến thời điểm Covid-19 hoành hành tại TPHCM, có nhiều bằng khen của cơ quan nhà nước; sau phiên sơ thẩm nộp thêm 15 tỷ đồng khắc phục...
"Bị cáo có nhiều tình tiết giảm nhẹ và không có tình tiết tăng nặng, mức án sơ thẩm 9 năm là nghiêm khắc. Để thể hiện sự khoan hồng, tòa chấp nhận giảm một phần hình phạt", HĐXX nêu quan điểm giảm án xuống 7 năm tù.
Đối với Trương Huệ Vân, được xác định đã làm theo chỉ đạo của bà Lan, cho thành lập và sử dụng 51 công ty "ma", thông đồng với lãnh đạo SCB lập phương án kinh doanh khống là mua bán nông sản với Công ty cổ phần Lavifood để tạo lập hồ sơ vay vốn khống; từ đó rút 1.088 tỷ đồng từ SCB chiếm đoạt, gây thiệt hại 25 tỷ đồng.
HĐXX đánh giá, Vân là người duy nhất có quan hệ họ hàng và được bà Lan cưu mang từ nhỏ. Bản thân bị cáo không có kiến thức tài chính, chỉ mong chia sẻ với bà Lan trong kinh doanh. Vân chỉ tham gia một số hồ sơ vay vốn nhất định, số tiền giúp sức tham ô, gây thiệt hại thấp nhất so với các bị cáo; bản thân dùng tài sản riêng để khắc phục...
Ở phiên phúc thẩm, Vân đã vận động gia đình nộp thêm tiền để khắc phục hậu quả, và số cổ phiếu đang giữ. Ngoài ra, bị cáo đã cung cấp nhiều thành tích trong tham gia thiện nguyện, nhiều bằng khen, giấy khen... "Bản án sơ thẩm có phần nghiêm khắc", tòa phúc thẩm nêu, và giảm án xuống 13 năm tù đối với Vân.
Ông Nguyễn Cao Trí được TAND Cấp cao chấp nhận đơn kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt về tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản; tuyên giảm xuống 6 năm tù. HĐXX phúc thẩm ghi nhận bị cáo Trí có thêm tình tiết giảm nhẹ, khắc phục toàn bộ hậu quả, bồi thường thêm để khắc phục chung hậu quả toàn bộ vụ án, trong quá trình công tác có thành tích xuất sắc, hiện sức khỏe yếu, nên có căn cứ xem xét giảm nhẹ hình phạt.
Đại diện VKS tại phiên phúc thẩm
Bị cáo Dương Tấn Trước, CEO Công ty Tường Việt, được giảm án từ 11 năm tù xuống 6 năm tù về tội Tham ô tài sản. Theo HĐXX, bị cáo Trước có vai trò đồng phạm hạn chế, không phải nhân viên SCB, phạm tội do tin tưởng Lan, mục đích muốn vay tiền bà này, nên cho mượn pháp nhân công ty giúp bà này phạm tội.
Sau vụ án, bị cáo này đã nộp toàn bộ tiền khắc phục hậu quả, hoàn trả cho Lan tiền không liên quan là gần 3.000 tỷ đồng, góp phần khắc phục hậu quả chung của vụ án. Tại tòa phúc thẩm, bị cáo Trước tích cực hợp tác, có nhiều tình tiết giảm nhẹ, căn cứ này HĐXX sẽ khoan hồng đặc biệt, nên giảm một phần mức án.
Các luật sư tại phiên phúc thẩm
Dương Tấn Trước, CEO Công ty Tường Việt bị xác định giúp bà Lan chiếm đoạt của 4.752 tỷ đồng của SCB và gây thiệt hại 605 tỷ, thông qua hai khoản vay khống. Trong đó, khoản vay 3.500 tỷ của Công ty Thuận Tiến, Công ty Khánh Minh liên quan đến việc mua dự án Thanh Yến của bà Lan.
Tuy nhiên, ông Trước không phải trả tiền mà chỉ cần lập hồ sơ vay vốn khống giúp bà Lan đảo nợ. Do ông Trước không thụ hưởng số tiền này nên không có nghĩa vụ khắc phục.
Ngoài ra, bị cáo còn giúp bà Lan một số việc khác như xin cấp giấy phép xây dựng siêu dự án Mũi Đèn Đỏ và Sài Gòn Bình An, nên bà Lan "trả công" 1.500 tỷ đồng thông qua hợp đồng vay, giải ngân cho Công ty Tường Việt.
Công ty Việt Đức (thuộc nhóm Tường Việt) còn vay 248,5 tỷ đồng của SCB. Như vậy, thông qua hai khoản vay, các bị cáo đã rút của SCB 1.748,5 tỷ đồng.
Đến ngày 17/10/2022 (Bộ Công an khởi tố vụ án), ông Trước và Tường Việt đã tất toán hơn 813 tỷ đối với số tiền 1.500 tỷ đồng được bà Lan trả thông qua các khoản vay tại SCB.
Ngoài ra, quá trình làm ăn, ông Trước còn nhận của bà Lan hơn 2.697 tỷ đồng, đã đưa lại 492,5 tỷ đồng (thông qua Trương Huệ Vân, cháu bà Lan), hiện còn hơn 2.204 tỷ đồng.