Con số đáng báo động
Thời gian gần đây, tội phạm (TP) trên không gian mạng đang ở mức “báo động”, đặt ra nhiều khó khăn thách thức cho các quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam.
Qua khảo sát cho thấy hiện Việt Nam có khoảng 76,2 triệu người dùng mạng xã hội (chiếm 75,2% dân số). Trong đó, 99% SV sử dụng mạng xã hội, thời gian sử dụng trung bình từ 6 đến 8 tiếng mỗi ngày (mục đích nhằm giải trí, học tập, tìm kiếm thông tin, giao lưu, kết nối bạn bè và cập nhật tin tức); ngoài ra, ghi nhận có khoảng 97% thanh thiếu niên sử dụng ít nhất một nền tảng mạng xã hội.
Quang cảnh hội nghị
Tại TP. Hồ Chí Minh, sau sáp nhập có 151 trường đại học, cao đẳng, với 940.000 HS, SV. Đây là lực lượng trẻ, năng động, là thế hệ tương lai của đất nước nhưng cũng là nhóm đối tượng dễ bị tổn thương trước những tác động của xã hội, nhất là trước sự tấn công “có chủ đích” của các loại tội phạm. Có thể nói, các loại TP như ma túy, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, bắt cóc “online” đang ngày càng nhắm đến các em với những thủ đoạn hết sức tinh vi. Từ dụ dỗ, kích động đến đe dọa, khống chế, dẫn dắt các em thực hiện hành vi vi phạm pháp luật khiến các em đang phải đối mặt với nhiều nguy cơ đe dọa đến sự an toàn và tương lai của chính mình và gia đình.
Theo thống kê, tính từ đầu năm 2025 đến Quý III/2025, Bộ Công an đã phát hiện gần 1.500 vụ việc lừa đảo qua mạng, gây thiệt hại ước tính hơn 12.000 tỷ đồng. Trong đó, phát hiện hơn 1.500 kênh, hội, nhóm quảng cáo đánh bạc trực tuyến; hơn 1.500 kênh, hội, nhóm hoạt động liên quan giao dịch tiền ảo, tiền mã hóa; gần 200 kênh, hội, nhóm có nội dung quảng cáo, mua bán chất gây nghiện…
Bằng sự đấu tranh quyết liệt, trong năm 2025, Công an TP.HCM đã trực tiếp đấu tranh và phối hợp với Công an các đơn vị, địa phương xử lý 69 vụ “bắt cóc online” liên quan đến HS, SV...
Theo Thượng tá Trần Văn Đông – Phó trưởng Phòng ANCTNB thì một trong những nguyên nhân khiến HS, SV luôn là nhóm đối tượng bị dụ dỗ, lôi kéo liên quan đến các hành vi vi phạm pháp luật là do các em chưa được trang bị kiến thức cần và đủ, chưa có sự chủ động về mặt tâm lý để phòng vệ và xử trí nếu bị rơi vào các trường hợp trên. Một bộ phận các em còn thờ ơ, ít đọc thông tin và theo dõi các cảnh báo của cơ quan chức năng trên phương tiện thông tin đại chúng; do đó các em dễ hoang mang, dao động, dễ bị thao túng khi bị đối tượng gọi điện, nhắn tin đe dọa”…
Đại diện các trường Đại học, cao đẳng đóng góp ý kiến tại hội nghị
Đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho HS, SV
Trước tình hình trên, thực hiện chỉ đạo của Đảng ủy, Ban Giám đốc CATP, Phòng ANCTNB đã chủ động phối hợp với các đơn vị chức năng triển khai nhiều giải pháp đồng bộ nhằm đảm bảo an ninh, trật tự trong HS, SV. Trong đó, công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật cho HS, SV được xác định là nhiệm vụ trọng tâm; tập trung vào các chuyên đề về an toàn giao thông, an ninh mạng, phòng, chống bạo lực học đường, ma túy, tệ nạn xã hội… góp phần xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh cho thế hệ trẻ.
Cụ thể, thời gian qua, Phòng ANCTNB đã trực tiếp sinh hoạt chuyên đề đầu khóa cho 07 cơ sở giáo dục đại học, cao đẳng, thu hút gần 6.500 SV tham gia. Cùng với đó, các đơn vị khác trong CATP đã tổ chức cuộc thi “Giao thông thông minh trên Internet” với 38.400 HS dự thi; “An toàn giao thông cho nụ cười ngày mai”, diễn đàn “Trẻ em với an toàn giao thông”, tổ chức phát hơn 100.000 tờ rơi tuyên truyền pháp luật về an toàn giao thông, phòng, chống tác hại của ma túy, bạo lực học đường, PCCC..
Tuy nhiên, thực tế cho thấy công tác tuyên truyền còn mang tính riêng lẻ, chưa thống nhất trong việc biên soạn tài liệu tuyên truyền, đảm bảo phù hợp với từng đối tượng tiếp cận và chưa có cơ chế đánh giá kết quả tuyên truyền, phổ biến pháp luật.
Đại tá Nguyễn Hải Phước – Trưởng Phòng ANCTNB phát biểu tại hội nghị
Từ thực trạng trên, nhằm cụ thể hóa Chương trình công tác năm của Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy về công tác chính trị tư tưởng trong đội ngũ cán bộ, giảng viên, SV các trường đại học, cao đẳng; Kế hoạch công tác an ninh SV được triển khai trong toàn lực lượng CATP. Phòng ANCTNB với nhiệm vụ là đơn vị chủ trì đã chủ động phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ CATP thành lập Tổ báo cáo viên tuyên truyền cho HS, SV tại các cơ sở giáo dục, đồng thời xây dựng đề cương tuyên truyền với các Chuyên đề như: An ninh, trật tự cho HS, SV gồm: tập trung đông người gây mất an ninh, trật tự; truyền đạo trái pháp luật, sinh hoạt đạo trái pháp luật…; Chuyên đề an ninh mạng; Chuyên đề phòng, chống ma túy học đường; Chuyên đề phòng, chống tệ nạn xã hội; Chuyên đề an toàn giao thông; Chuyên đề PCCC và CNCH... để các cơ sở giáo dục trên địa bàn Thanh phố triển khai.
Cùng với đó, dưới sự chỉ đạo của Đảng ủy, Ban Giám đốc CATP, Phòng ANCTNB đã xây dựng, triển khai thành lập nhóm Zalo “Sinh viên với ANTT” để cung cấp thông tin chính thống nhanh chóng, kịp thời, hiệu quả đến các cơ sở giáo dục, kịp thời lan tỏa trong đội ngũ cán bộ, giảng viên, HS, SV về tình hình an ninh, trật tự, những vấn đề “nóng”, thời sự liên quan đến HS, SV theo từng thời điểm chia sẻ lên nhóm.
Theo đó, thành viên tham gia nhóm tiếp nhận thông tin tuyên truyền, biên tập phù hợp với hệ loại HS, SV của trường, đăng tải, chia sẻ lên các trang, nhóm trên các nền tảng mạng xã hội (facebook, zalo, tiktok, youtube…) do nhà trường, đoàn trường, các khóa, lớp quản trị, đồng thời khuyến khích cán bộ, giảng viên, HS, SV đăng tải, chia sẻ lên trang mạng xã hội cá nhân.
Lãnh đạo các phòng nghiệp vụ Công an TP.HCM và đại diện các trường Đại học, cao đẳng chụp hình lưu niệm
Định kỳ mỗi 03 tháng sẽ tiến hành trao đổi kết quả triển khai thực hiện và mỗi năm, Phòng ANCTNB mời các đơn vị tham gia Hội nghị tổng kết hoạt động tuyên truyền cho HS, SV đồng thời đánh giá lại hoạt động tuyên truyền. Qua đó trao đổi, bổ sung hình thức tuyên truyền cho phù hợp với từng thời điểm cũng như gần gũi, tác động nhanh đến HS, SV.
Hội nghị diễn ra vô cùng sôi động với nhiều ý kiến đóng góp đến từ đại diện các trường Đại học, cao đẳng. Những câu hỏi tập trung đến kiến thức an ninh mạng, phương pháp ứng xử văn minh trên không gian mạng và những phương thức, thủ đoạn cùng kịch bản của các đối tượng lừa đảo công nghệ cao, hành vi “bắt cóc online” và trá hình đa cấp cũng như quy trình khai báo xử lý khi vụ việc xảy ra.
Cùng với Lãnh đạo Phòng ANCTNB thì đại diện ban chỉ huy Phòng Cảnh sát hình sự và Phòng An ninh mạng, Phòng Cảnh sát giao thông Công an TP.HCM cũng đã lắng nghe nhiều ý kiến, tập hợp đầy đủ để chung tay tháo gỡ... đồng thời đưa ra những giải đáp thắc mắc, ngắn gọn, thiết thực.
Từ những ý kiến thảo luận tại hội nghị, Đại tá Nguyễn Hải Phước – Trưởng Phòng ANCTNB cho biết: Sắp tới Phòng ANCTNB sẽ xây dựng quy trình cần thiết để giải quyết vụ việc. Cùng với đó, đồng chí trưởng phòng chỉ đạo đơn vị phải nhanh chóng cập nhật số điện thoại trực ban và ban chỉ huy phường cũng như số điện thoại các phòng nghiệp vụ, cập nhật tới các trường để khi xảy ra vụ việc các trường sẽ nhanh chóng phối hợp xử lý nhanh, sớm ngay từ đầu, tránh bị thiệt hại.
Cùng với đó, đơn vị sẽ phối hợp với các phòng nghiệp biên soạn tài liệu ngắn, gọn, xúc tích về phương thức, thủ đoạn của TP cũng như thống nhất hình thức tuyên truyền sao cho hiệu quả. Ngoài việc tuyên truyền qua trang zalo “Sinh viên với ANTT”, Đại tá Nguyễn Hải Phước cho rằng cần tuyên truyền qua những tiểu phẩm, phiên tòa giả định sao cho sinh động hấp dẫn, dễ hiểu. Cùng với đó, đơn vị sẽ rà soát, tham mưu cho ban giám đốc CATP để tiến hành ký kết quy chế phối hợp với Sở Giáo dục đào tạo….Ngoài ra, đồng chí trưởng phòng cũng đề nghị mỗi trường cũng nên có một trang thông tin riêng để tuyên truyền cho HS,SV, truyển tải những thông tin, thủ đoạn của các loại TP.