(CATP) Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ về việc tháo gỡ cảnh báo "thẻ vàng IUU" của Ủy ban châu Âu (EC) đối với thủy sản Việt Nam, thời gian qua, Công an tỉnh Quảng Ngãi đã phối hợp chặt chẽ với Bộ đội Biên phòng, Chi cục Thủy sản và chính quyền địa phương triển khai nhiều giải pháp quyết liệt, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Nhờ đó, công tác phòng, chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) đã có nhiều chuyển biến tích cực.
Xử lý nghiêm, "không có vùng cấm"
Một buổi sáng đầu tháng 10/2025, cảng cá Sa Kỳ (TP.Quảng Ngãi) nhộn nhịp tàu thuyền ra vào. Xen lẫn tiếng máy nổ, tiếng ngư dân gọi nhau í ới, là hình ảnh lực lượng Biên phòng, Công an tỉnh Quảng Ngãi nghiêm túc thực hiện nhiệm vụ: kiểm tra thiết bị giám sát hành trình (VMS), đối chiếu nhật ký khai thác, nhắc nhở ngư dân chấp hành nghiêm quy định khai thác hải sản. Đây không chỉ là công việc thường nhật, mà còn là một mắt xích quan trọng trong chuỗi giải pháp để Việt Nam sớm tháo gỡ cảnh báo "thẻ vàng" của Ủy ban châu Âu (EC) đối với thủy sản xuất khẩu.
Ngư dân Nguyễn Văn Anh - chủ tàu QNg 97136 - hồ hởi chia sẻ sau khi hoàn tất thủ tục cập cảng: "Bà con bây giờ ai cũng biết rõ quy định, không dám vi phạm khai thác trái phép nữa. Tàu nào cũng phải lắp thiết bị VMS, giữ cho máy luôn bật, báo tín hiệu đều đặn. Có vậy mới yên tâm bám biển dài ngày, vừa tránh bị xử phạt, vừa góp phần giữ gìn uy tín thủy sản quê hương". Lời tâm sự ấy phản ánh một thực tế: từ chỗ lơ mơ, ngại chấp hành, đến nay nhiều ngư dân đã dần thay đổi nhận thức. Đó là kết quả của sự vào cuộc quyết liệt từ chính quyền, đặc biệt là lực lượng Công an tỉnh Quảng Ngãi trong công tác tuyên truyền, vận động, kiểm tra và xử lý vi phạm.
Chỉ trong đầu tháng 10/2025, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã ra quyết định xử phạt hành chính 2 thuyền trưởng vi phạm quy định IUU. Đó là ông Huỳnh Văn Trách (SN 1966, tàu QNg 94543 TS) và ông Huỳnh Thanh Trà (SN 1995, tàu QNg 94511 TS, cùng trú phường Sa Huỳnh). Hai trường hợp này cố tình không duy trì hệ thống giám sát hành trình và không chấp hành kiểm tra của cơ quan chức năng. Mỗi người bị phạt 205 triệu đồng và bị tước quyền sử dụng bằng thuyền trưởng trong 9 tháng. "Đây là lời cảnh tỉnh cho tất cả các chủ tàu. Ai vi phạm đều bị xử lý nghiêm, không có ngoại lệ" - một cán bộ Công an tỉnh khẳng định.
Công an, Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Ngãi kiểm tra tàu cá cập bờ và chuẩn bị xuất bến tại các cảng cá, bến neo đậu tàu thuyền
Trong tháng 9/2025, riêng lực lượng Biên phòng và Công an tỉnh đã phối hợp làm việc với 105 chủ tàu, xử lý 19 trường hợp vi phạm do để mất kết nối VMS trong quá trình hoạt động trên biển. Những con số này cho thấy sự kiên quyết trong thực thi pháp luật, đồng thời cũng phản ánh vẫn còn những trường hợp cố tình vi phạm.
Dù kết quả bước đầu đạt được tích cực, nhưng tình trạng vi phạm IUU tại Quảng Ngãi vẫn còn diễn biến phức tạp. Một số tàu cố tình tắt hoặc vô hiệu hóa thiết bị VMS khi ra khơi để tránh bị theo dõi. Nhiều tàu có chiều dài từ 15m trở lên vẫn tìm cách không cập cảng chỉ định để bốc dỡ hải sản, gây khó khăn cho việc kiểm soát sản lượng. Trung tá Trương Quang Đạt - cán bộ Phòng An ninh kinh tế, Công an tỉnh Quảng Ngãi - nhấn mạnh: "Công an tỉnh cùng Bộ đội Biên phòng đã xây dựng kế hoạch đấu tranh quyết liệt, không để lọt bất kỳ trường hợp nào vi phạm. Các hành vi như cố tình ngắt kết nối VMS, tàu cá không đủ định biên thuyền viên khi ra khơi, khai thác ở vùng biển nước ngoài... đều bị xử lý nghiêm khắc. Chúng tôi xem đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng, góp phần khẳng định chủ quyền và bảo vệ lợi ích quốc gia".
Không chỉ dừng lại ở kiểm tra, xử phạt, Công an tỉnh Quảng Ngãi còn đẩy mạnh công tác tuyên truyền tại các xã, phường ven biển. Lực lượng thường xuyên tổ chức các buổi gặp gỡ, vận động ngư dân ký cam kết không vi phạm IUU, phát tờ rơi, dựng pano, phát thanh lưu động... "Nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, nhận thức của ngư dân đã có sự chuyển biến rõ rệt. Số trường hợp vượt ranh giới, vi phạm vùng biển nước ngoài đã giảm mạnh so với trước đây" - Trung tá Trương Quang Đạt cho biết. Theo ông, chỉ khi ngư dân tự giác chấp hành thì công tác phòng, chống IUU mới đạt hiệu quả lâu dài, bền vững.
Tháo gỡ "thẻ vàng IUU" - nhiệm vụ cấp bách
Tháo gỡ "thẻ vàng" IUU không chỉ là mong muốn của riêng ngành thủy sản, mà là trách nhiệm chung của cả hệ thống chính trị, bởi nó liên quan trực tiếp đến uy tín quốc gia và sinh kế của hàng triệu ngư dân. Quảng Ngãi là một trong những địa phương có đội tàu đánh bắt xa bờ lớn, đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế biển. Vì thế, việc siết chặt quản lý, xử lý vi phạm IUU ở đây không chỉ mang tính địa phương, mà còn là góp phần cho cả nước. Cùng với chính quyền và ngành thủy sản, lực lượng Công an và Biên phòng Quảng Ngãi đang quyết tâm khắc phục triệt để tồn tại, hạn chế; kiên quyết không để tình trạng tái phạm diễn ra, phấn đấu cùng cả nước đưa thủy sản Việt Nam thoát khỏi cảnh báo của EC.
Phía sau những nỗ lực chống IUU còn là câu chuyện lớn hơn: bảo vệ chủ quyền biển, đảo và nguồn lợi thủy sản quốc gia. Việc quản lý chặt chẽ hoạt động khai thác không chỉ phục vụ xuất khẩu, mà còn bảo đảm cho thế hệ sau vẫn còn biển cả giàu đẹp để bám trụ, sinh nhai. Một cán bộ Biên phòng chia sẻ: "Khi ngư dân chấp hành tốt quy định, không vi phạm IUU, cũng đồng nghĩa với việc bà con đã góp phần khẳng định chủ quyền Tổ quốc trên biển".
Từ cảng cá Sa Kỳ, những con tàu nối đuôi nhau ra khơi, trên boong vẫn rộn rã tiếng cười nói của ngư dân. Nhưng giờ đây, bên cạnh những ước vọng mùa cá đầy khoang, họ còn mang theo ý thức tuân thủ pháp luật, bởi phía sau lưng họ là cả hệ thống chính trị, là Công an, Biên phòng, lực lượng Cảnh sát biển... đang ngày đêm đồng hành, hỗ trợ và giám sát. Cuộc chiến chống khai thác IUU còn nhiều gian nan, nhưng với sự kiên quyết từ lực lượng Công an Quảng Ngãi và sự đồng thuận của ngư dân, niềm tin về một ngày sớm gỡ bỏ "thẻ vàng IUU" hy vọng sẽ không còn xa.