"Rót mật vào tai" khách hàng
Bà Đặng Thị Tạo (70 tuổi, ngụ phường Tân Hưng) phản ánh: "Họ giới thiệu nệm nằm rất hấp dẫn, chữa hàng loạt bệnh cho người già như xương khớp, tim mạch, mất ngủ, tiểu đêm... với giá 30 triệu đồng. Tôi thấy nhiều người cùng tập dưỡng sinh với mình mua nên cũng mua theo, nhưng sử dụng 2 tháng nay mà bệnh mất ngủ, mỏi lưng vẫn không thấy giảm".
Sáng 10/12, chúng tôi tìm đến nơi đã bán hàng cho bà Tạo. Đó là một showroom (số 15 đường 5A, phường Tân Hưng) được giới thiệu là "thế giới hàng Hàn Quốc". Chị quản lý ở đây sau khi hỏi kỹ thông tin về chúng tôi đã tận tình giới thiệu và giảng giải về công dụng chữa bệnh của sản phẩm chứa than hoạt tính mà cửa hàng đang bán. "Nếu mẹ anh có tiền sử bệnh phong thấp và gần đây mất ngủ kéo dài thì anh nên dùng bộ sản phẩm trong phòng ngủ gồm: chậu ngâm chân, nệm, mền và gối; bảo đảm sau một thời gian bà cụ khỏi hẳn. Nhiều người dùng lắm rồi..." - chị này nói rồi đưa số điện thoại của một số khách hàng, bảo chúng tôi gọi để kiểm chứng.
Giá trọn gói cho bộ này đến 85 triệu đồng, nhưng chị ta cho biết rất nhiều người chọn mua nên hàng nhập về không kịp. Tại đây còn có nhiều sản phẩm chứa than hoạt tính khác như xà bông, dầu tắm; bàn chải, kem đánh răng; đai, vòng đeo; sâm, thực phẩm chức năng... "Tất cả đều được nhập nội địa Hàn Quốc thông qua kênh phân phối chính thức nên bảo đảm không bị giả mạo, còn công dụng đã được phía họ (Hàn Quốc) thẩm định rồi" - chị quản lý cho biết.
Từ giới thiệu của bà Nguyễn Thanh Hòa (khu căn hộ Botanic, phường Phú Nhuận), trước đó vài ngày, chúng tôi được dự thuyết trình về sản phẩm chứa than hoạt tính do Công ty H.T.Life tổ chức cho nhiều người sống ở chung cư. Trong hội trường, một người đàn ông nói tiếng nước ngoài (có cô gái đứng phiên dịch bên cạnh) đang dùng nhiều hình ảnh để diễn thuyết. Bên dưới có khoảng vài chục người ngồi nghe, chủ yếu là cụ bà và các chị trung niên. Lúc chúng tôi bước vào, người thuyết trình đang nói về nguồn gốc xuất phát của các sản phẩm chứa than hoạt tính.
Sản phẩm chứa than hoạt tính bán tràn lan trên thị trường
Ông ta đưa dẫn chứng đài truyền hình quốc gia Hàn Quốc nói về sản phẩm này từ những 1980. Đó là một phụ nữ luống tuổi người Seoul mang nhiều chứng bệnh nan y, buồn bã bỏ lên núi chờ chết. Thế nhưng sau 15 năm, người này trở về thì hoàn toàn khỏe mạnh, không còn dấu hiệu của bệnh tật. Các bác sĩ Hàn Quốc đã vào cuộc, phát hiện trong núi bà đến ở có nhiều ion từ than hoạt tính. Do than này hấp thu vào cơ thể nên hút những chất độc, virus gây bệnh, khiến bà khỏi bệnh.
"Nhờ khoa học, từ đó Hàn Quốc cho ra đời nhiều sản phẩn chứa than hoạt tính. Công ty chúng tôi cũng mất nhiều năm trong quá khứ nghiên cứu để cho ra đời những loại sản phẩm riêng của mình như: gối, nệm, mền, vòng đeo tay, đai cổ, đai đầu... như hôm nay và gần đây có thêm các loại thực phẩm, dược phẩm" - ông ta nói.
Bà Tuế (ngồi nghe bên dưới) cho biết, bà được nhiều người cùng tập thể dục trong chung cư nói về mấy thứ này rồi, nhưng hôm nay do được công ty đến mời nên bà cũng muốn đi để tìm hiểu thêm vì cũng đã có ý định mua từ lâu, nhưng con bà chưa đồng ý.
Một bà cụ tên Hạnh (80 tuổi) thì kể: "Tôi tham gia vào Công ty H.T.Life khoảng 2 tháng nay, do mấy bà bạn trong hội người cao tuổi giới thiệu. Tại trung tâm của họ (đường Nguyễn Văn Đậu, phường Phú Nhuận) có giường massage, mọi người ra đấy ngoài nằm giường còn vui chơi nữa. Họ cho ngồi máy miễn phí và có những buổi tư vấn tại chỗ cũng như giới thiệu bán hàng luôn. Ai mua gì thì mua, không thì thôi, nhưng tôi thấy nhiều người đã mua về nhà rất nhiều thứ, tốn cả trăm triệu đồng...".
Thổi phồng sự thật
Theo tìm hiểu của chúng tôi, hiện nhiều nơi trên địa bàn TPHCM, tình trạng các cửa hàng, công ty lấy danh nghĩa nước ngoài, phân phối loại sản phẩm than hoạt tính này có dấu hiệu bùng phát. Điều lạ là các công ty chỉ nhắm đến đối tượng người cao tuổi - mà chủ yếu là cụ bà và phụ nữ trung niên. Bằng nhiều cách tiếp cận khách hàng rất hiệu quả, cộng thêm những khuyến mãi, tặng quà hấp dẫn, đặc biệt là việc quảng cáo như "rót mật vào tai" về công dụng của nó đã khiến không ít người mua về... chữa bệnh. Nhưng trên thực tế, phản ánh đến chúng tôi, nhiều người đã mua về sử dụng, bày tỏ sự hồ nghi về các sản phẩm này.
Một buổi tư vấn, giới thiệu sản phẩm của một công ty đến từ Hàn Quốc
Chị Đào Mỹ Kim (ngụ phường Tân Mỹ) cho biết, qua giới thiệu của một người bạn, chị đã tham gia khóa tư vấn về sức khỏe do một công ty Hàn Quốc tổ chức tại khu đô thị Phú Mỹ Hưng. Chị có mua một đai đeo cổ tay và một đai bao đầu dệt bằng than hoạt tính để dùng thử. "Họ nói bao lên đầu sẽ giúp máu não tuần hoàn ổn định. Còn đeo đai tay là điều chỉnh huyết áp, làm tay không run khi lái xe... Nhưng tôi đeo không lâu thì thấy ngứa cổ tay, nhức đầu nên đã bỏ ra không dám dùng nữa".
Nhiều người dùng khác cũng có thắc mắc và lo lắng như vậy. Ông Quang (ngụ phường Khánh Hội) cho biết mua một giường massage về điều trị bệnh gút nhưng không thấy khỏi, đến hỏi nơi bán thì được trả lời là phải sử dụng một thời gian lâu mới hết được, nên ông hoài nghi và hoang mang không biết có nên dùng tiếp hay không.
Một người tên Hùng (ngụ phường Bình Thạnh) chia sẻ câu chuyện bà nội anh năm nay 75 tuổi, vốn sống tiết kiệm, chắt chiu từng đồng nhưng mới đây đã gom hết tiền dành dụm, giấu con cháu mua mấy đồ đó về nhà. "Không hiểu họ nói với bà tôi kiểu gì mà bà quyết mua bằng được! Không biết những sản phẩm đó có tác dụng như họ nói không, nhưng khi xem không thấy nguồn gốc xuất xứ nên cũng thấy lo" - anh Hùng kể.
Tìm hiển về vấn đề này, chúng tôi được tiến sĩ Mạc Hồng Quân (Đại học Sư phạm Kỹ thuật TPHCM) cho biết, than hoạt tính được làm từ các vật liệu như gỗ, tre, xơ, gáo dừa... Chúng được dùng để làm khẩu trang chống khói bụi, thiết bị phòng tránh sóng điện từ, lọc nước, hút ẩm, mùi hôi... Từ lâu, trong y học có dùng để thải độc cho bệnh nhân quá liều, do khả năng thấm mạnh khiến chúng có thể hút độc tố có trong ruột người bệnh. Tuy nhiên, cho đến nay các sản phẩm mang tính năng chữa bệnh làm từ than hoạt tính như đang thấy trên thị trường thì hoàn toàn chưa được khoa học thế giới ghi nhận.
Tiến sĩ, bác sĩ Lê Thị Tuyết Lan (Viện nghiên cứu Phát triển sức khỏe cộng đồng) khẳng định, các sản phẩm chứa túi than hoạt tính trên thị trường hiện nay chỉ có tác dụng hút ẩm trong không khí, hoàn toàn không thể giúp cơ thể đẩy độc chất ra ngoài. Còn dạng thực phẩm chế biến từ than hoạt tính như bánh, kẹo, thuốc... thì phải đặc biệt thận trọng vì Bộ Y tế đã thông báo những sản phẩn đó không hề được cấp phép để trị bệnh. "Mọi người đều mong muốn tìm cách nhanh nhất để giúp sức khỏe tốt lên, chính vì vậy nên thường dễ tin vào lời quảng cáo thổi phồng về những sản phẩm chữa bệnh" - bà Lan nêu nhận xét.