Mỗi khu vực, một nguy cơ
Việc sáp nhập các tỉnh liền kề TP.Hồ Chí Minh như Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu không chỉ gói gọn về địa giới hành chính, kinh tế, xã hội mà còn là bài toán cần giải quyết nhiều thách thức trong tình hình mới, trong đó tất yếu phải bao gồm chức năng quản lý nhà nước về PCCC-CNCH. Bởi lẽ, tuy có những điểm tương đồng như tốc độ phát triển nhanh, mật độ cơ sở sản xuất - dân cư cao nhưng mỗi địa phương lại mang những đặc điểm nguy cơ cháy nổ đặc thù.
Cụ thể, TP.HCM là siêu đô thị năng động và đông dân bậc nhất cả nước và cũng hiện là địa bàn có tần suất cháy nổ cao trong cả ba địa phương. Trong 9 tháng đầu năm 2024, thành phố xảy ra 367 vụ cháy, làm 14 người chết, 17 người bị thương, gây thiệt hại hơn 9 tỷ đồng.
Công tác chữa cháy giả định tại một cơ sở trên địa bàn TPHCM
6 tháng đầu năm 2025 thành phố tiếp tục ghi nhận 144 vụ cháy, trong đó có 8 vụ nghiêm trọng. Đáng lưu ý, phần lớn các vụ cháy xảy ra tại các khu dân cư cũ, hẻm sâu, nơi hệ thống hạ tầng chữa cháy khó tiếp cận, đi kèm với tình trạng sản xuất kinh doanh nhỏ lẻ xen cài trong nhà dân. Đây là dạng nguy cơ “chết người” mà nếu không có giải pháp đồng bộ sẽ rất khó kiểm soát.
Trong khi đó, Bình Dương là thủ phủ công nghiệp của miền Nam, tuy chỉ ghi nhận 22 vụ cháy trong nửa đầu năm 2025, nhưng đều là các vụ cháy có quy mô lớn, xảy ra trong nhà xưởng, kho tàng thuộc khu công nghiệp. Đặc trưng cháy nổ tại đây là trên diện rộng, mức độ lây lan cao, do mật độ nhà xưởng dày đặc và kết cấu công nghiệp chuyên dụng.
Sự cố tại một khu xưởng nếu không kiểm soát kịp thời có thể dẫn tới thiệt hại hàng chục tỷ đồng và đứt gãy chuỗi cung ứng sản xuất.
Còn Bà Rịa - Vũng Tàu là trung tâm dầu khí và cảng biển chiến lược, lại mang một “nguy cơ tiềm ẩn” đặc biệt: cháy nổ tại các kho xăng dầu, nhà máy lọc dầu, công trình dầu khí ngoài khơi. Dù chỉ xảy ra 17 vụ cháy trong 6 tháng đầu năm 2025, nhưng đã khiến 4 người bị thương, thiệt hại hơn 3,3 tỷ đồng. Đây là vùng mà chỉ cần một sự cố nhỏ không được ứng phó bằng phương tiện, lực lượng đặc thù, hoàn toàn có thể gây thảm họa với mức độ nguy hiểm rất cao.
Thách thức quản lý nhà nước về PCCC-CNCH trong tình hình mới
Từ những nguy cơ cháy nổ đặc thù tại từng khu vực như trên, công tác quản lý nhà nước về PCCC-CNCH tại TPHCM trong tình hình mới đang đối mặt với nhiều thách thức.
Thứ nhất, về đặc điểm cháy, nổ trở nên đa dạng, phức tạp hơn. Cụ thể, đa phần vụ cháy tại TPHCM xảy ra trong hẻm sâu, khu dân cư cũ, chung cư cũ, cơ sở kinh doanh dịch vụ karaoke, cơ sở kinh doanh sản xuất nhỏ lẻ nằm xen cài trong khu dân cư.
Trong khi đó, tại Bình Dương cháy lớn tại các nhà máy, xí nghiệp trong và ngoài khu công nghiệp, xu hướng cháy trên diện rộng với mật độ nhà xưởng, nhà máy, nhà kho công nghiệp mật độ cao. Bà Rịa - Vũng Tàu lại có rủi ro tiềm ẩn tại các kho xăng dầu, kho hóa chất, các công trình dầu khí như dàn khoan, nhà máy lọc dầu, đây là những công trình tỷ lệ cháy thấp nhưng nếu có sự cố, nếu không đảm bảo lực lượng, phương tiện đặc thù sẽ dẫn đến thảm họa cháy của vùng, miền.
TP.HCM chủ động phương án PCCC-CNCH phù hợp tình hình phát triển thời kỳ mới.
Thứ hai, thách thức về quy mô quản lý nhà nước về PCCC-CNCH. Sau sáp nhập, địa bàn rộng lớn, phức tạp với mật độ và sự phân bố dân số, dẫn đến đòi hỏi hệ thống hạ tầng kỹ thuật PCCC, hệ thống quản lý nhà nước về PCCC phải được tổ chức lại theo hướng phân cấp hiệu quả.
Thứ ba, thách thức về năng lực PCCC khi có sự chênh lệch ở các khu vực. Hiện nay, TPHCM được trang bị nhiều phương tiện, trang thiết bị hiện đại như xe thang có tầm vươn cao, các loại xe chuyên dụng như xe chữa cháy 2 đầu cho đường hầm, rô bốt chữa cháy, các loại xe kỹ thuật chuyên dụng như xe phá dỡ, xe có chức năng quạt công suất mới đẩy khói,…
Còn Bình Dương tập trung vào việc trang bị xe chữa cháy như xe thang, xe bơm công suất lớn, xe hóa chất; trong khi đó Bà Rịa - Vũng Tàu được trang bị tàu chữa cháy chuyên dụng. Việc thiếu đồng bộ trong trang bị sẽ ảnh hưởng đến khả năng phối hợp ứng cứu trong những tình huống cần huy động tổng lực liên vùng.
Cuối cùng, TPHCM đối mặt với thách thức về quy hoạch PCCC khi vẫn còn tình trạng thiếu đồng bộ về quy hoạch PCCC, đặc biệt trong các khu công nghiệp liên tỉnh và vùng ven, cụ thể là việc phát triển kinh tế, xã hội, khu dân cư, khu công nghiệp quá nhanh, trong khi đó việc xây dựng, đồng bộ hạ tầng kỹ thuật PCCC như hệ thống cấp nước chữa cháy, nguồn nước chữa cháy, giao thông phục vụ chữa cháy, các trạm chữa cháy còn chưa theo kịp sự phát triển đó, một phần là do việc đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật cần phải có sự quan tâm của của các bộ, ngành, địa phương, nguồn kinh phí được phê duyệt và đào tạo nhân sự, CBCS có đủ năng lực để vận hành, sử dụng.
Trước tình hình đó, việc chủ động phòng ngừa và đẩy mạnh công tác quản lý nhà nước về PCCC&CNCH là nhiệm vụ hết sức cấp bách đặt ra trước mắt mà lực lượng Cảnh sát PCCC-CNCH phải thực hiện khẩn trương, đáp ứng nhu cầu đề ra của lực lượng trong tình hình mới.
(Còn tiếp...)