(CAO) Hôm 6/3, CNN đưa tin quốc đảo nhỏ bé ở Thái Bình Dương – Nauru đã quyết định khởi xướng sáng kiến "hộ chiếu vàng" với mục đích gây quỹ để tài trợ cho hành động ứng phó với biến đổi khí hậu.
Theo đó, quốc đảo này sẽ cấp quốc tịch Nauru với giá 105.000 đô la/người để gây quỹ chống biến đổi khí hậu.
Nauru hiện nay phải đối mặt với mối đe dọa hiện hữu từ mực nước biển dâng cao, bão dâng và xói mòn bờ biển khi hành tinh ấm lên. Nhưng quốc gia nhỏ thứ ba thế giới này lại thiếu nguồn lực để bảo vệ mình khỏi cuộc khủng hoảng khí hậu.
Chính phủ cho biết, việc bán quyền công dân sẽ giúp gây quỹ cần thiết cho kế hoạch di dời 90% dân số khoảng 12.500 người của hòn đảo lên vùng đất cao hơn và xây dựng một cộng đồng hoàn toàn mới.
Hộ chiếu vàng không phải là điều mới mẻ nhưng chúng gây nhiều tranh cãi. Lịch sử đã ghi nhận nhiều ví dụ về việc chúng bị lợi dụng cho các hành vi phạm tội. Tuy nhiên, khi các nước đang phát triển phải vật lộn để có được số tiền họ cần để giải quyết các tác động ngày càng gia tăng của khí hậu, họ đang buộc phải tìm những cách mới để huy động tiền mặt.
"Trong khi thế giới đang tranh luận về hành động khí hậu, chúng ta phải thực hiện các bước chủ động để đảm bảo tương lai của quốc gia mình" - Tổng thống Nauru - David Adeang nói với CNN.
Quốc đảo Nauru đang đối mặt với tình trạng nước biển dâng - Ảnh: Getty
Hộ chiếu sẽ có giá tối thiểu là 105.000 đô la, nhưng sẽ bị cấm đối với những người có một số tiền án. Hộ chiếu Nauru cho phép miễn thị thực vào 89 quốc gia bao gồm Vương quốc Anh, Singapore và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.
Rất ít người trong số những người sở hữu hộ chiếu mới này có thể đến thăm Nauru xa xôi, nhưng quyền công dân cho phép mọi người có "cuộc sống toàn cầu"- Kirstin Surak, phó giáo sư xã hội học chính trị tại Trường Kinh tế London và là tác giả của cuốn sách The Golden Passport: Global Mobility for Millionaires cho biết. Điều này có thể đặc biệt hữu ích đối với những người có hộ chiếu ít quyền hạn hơn.
Đối với Nauru, chương trình này được coi là cơ hội để đảm bảo tương lai của hòn đảo.
Nauru đã khai thác lộ thiên để lấy phốt phát từ đầu những năm 1900. Trong gần một thế kỷ, cảnh quan nơi đây đã bị thợ mỏ đào xới, khiến trung tâm hòn đảo trở thành một cảnh quan gần như cằn cỗi với những tảng đá lởm chởm.
Nó đã khiến khoảng 80% diện tích hòn đảo không thể ở được, nghĩa là hầu hết mọi người hiện sống tập trung dọc theo bờ biển, phải đối mặt với mực nước biển dâng cao, tốc độ này đang tăng nhanh hơn mức trung bình toàn cầu.
Hòn đảo dự kiến bán quyền công dân để gây quỹ chống
biến đổi khí hậu - Ảnh: Getty
Sau khi hết phốt phát, Nauru đã tìm kiếm các nguồn thu nhập mới. Từ đầu những năm 2000, nơi đây đã trở thành nơi giam giữ ngoài khơi cho những người tị nạn và người di cư đang cố gắng định cư tại Úc — một chương trình đã bị thu hẹp quy mô sau cái chết của những người bị giam giữ.
Hiện tại, hòn đảo này là trung tâm của một kế hoạch gây tranh cãi nhằm khai thác biển sâu để lấy vật liệu cho quá trình chuyển đổi xanh.
“Rất nhiều người dân sống trên bờ biển đã mất đất — một số người đã bị thủy triều lớn nhấn chìm toàn bộ ngôi nhà và họ đã mất tất cả mọi thứ”, Tyrone Deiye, một công dân Nauru và là nhà nghiên cứu tại Trường Kinh doanh Monash ở Úc cho hay.
Nauru dự kiến sẽ kiếm được khoảng 5,6 triệu đô la từ chương trình trong năm đầu tiên, cuối cùng sẽ tăng lên khoảng 42 triệu đô la một năm. Edward Clark, Tổng giám đốc điều hành của Chương trình Quyền công dân về khả năng phục hồi kinh tế và khí hậu của Nauru cho biết, chương trình sẽ được xây dựng dần dần “khi chúng tôi đánh giá bất kỳ hậu quả không mong muốn hoặc tác động tiêu cực nào”. Cuối cùng, họ hy vọng chương trình sẽ chiếm 19% tổng doanh thu của chính phủ.