(CAO) Hôm 26/6, Reuters đưa tin các nhà lãnh đạo của các nước thành viên thuộc Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đã ủng hộ việc tăng mạnh chi tiêu quốc phòng mà Tổng thống Mỹ Donald Trump đã yêu cầu và tái khẳng định cam kết bảo vệ lẫn nhau khỏi các cuộc tấn công sau một hội nghị thượng đỉnh ở Hà Lan.
Trong khi ông Trump đã đạt được điều mình muốn tại cuộc họp thường niên, các đồng minh NATO đã “thở phào” khi ông chủ Nhà Trắng cam kết tuân thủ nguyên tắc cơ bản về phòng thủ chung.
Ông Trump đã phát biểu tại một cuộc họp báo rằng "chúng ta đã có một chiến thắng lớn ở đây", đồng thời nhấn mạnh, ông hy vọng số tiền bổ sung sẽ được chi cho phần cứng quân sự được sản xuất tại Mỹ.
Tuy nhiên, ông Trump đã đe dọa sẽ trừng phạt Tây Ban Nha sau khi Thủ tướng Pedro Sanchez tuyên bố rằng họ có thể đáp ứng các cam kết của mình với NATO khi chi tiêu ít hơn nhiều so với mục tiêu mới là 5% tổng sản phẩm quốc nội (GDP).
"Tôi nghĩ điều đó thật tệ. Bạn biết đấy, họ (Tây Ban Nha) đang làm rất tốt ... Và nền kinh tế đó có thể bị thổi bay ngay khi có điều gì đó tồi tệ xảy ra" – ông Trump phát biểu, đồng thời cảnh báo Tây Ban Nha sẽ nhận được một thỏa thuận thương mại cứng rắn hơn từ Mỹ so với các quốc gia Liên minh châu Âu khác.
Trong một tuyên bố gồm năm điểm, NATO đã tán thành mục tiêu chi tiêu quốc phòng cao hơn - một phản ứng không chỉ đối với yêu cầu của ông Trump mà còn đối với nỗi lo sợ của người Châu Âu rằng mối đe dọa ngày càng tăng đối với an ninh của họ sau khi Nga tấn công quân sự vào Ukraine năm 2022.
Tuyên bố của NATO nhấn mạnh: "Chúng tôi tái khẳng định cam kết sắt đá của mình đối với phòng thủ tập thể như được ghi trong Điều 5 của hiệp ước Washington rằng một cuộc tấn công vào một bên là một cuộc tấn công vào tất cả".
Tổng thư ký NATO - Mark Rutte (trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại hội nghị thường niên của NATO - Ảnh: Reuters
Khi được yêu cầu làm rõ lập trường của riêng mình về Điều 5 sau những bình luận gần đây, ông Trump cho biết: "Tôi ủng hộ điều đó. Đó là lý do tại sao tôi ở đây. Nếu tôi không ủng hộ điều đó, tôi đã không ở đây".
Ông Trump từ lâu đã yêu cầu các quốc gia khác tăng cường chi tiêu để giảm sự phụ thuộc quá nhiều của NATO vào Mỹ.
Mặc dù có vẻ như có sự đồng thuận chung, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã nêu vấn đề về mức thuế nhập khẩu cao mà ông Trump đe dọa sẽ áp dụng và thiệt hại có thể gây ra cho thương mại xuyên Đại Tây Dương, như một rào cản đối với việc tăng chi tiêu quốc phòng.
"Chúng ta không thể nói rằng chúng ta sẽ chi tiêu nhiều hơn rồi sau đó, tại trung tâm của NATO, phát động một cuộc chiến tranh thương mại" – ông Macron nói, đồng thời gọi đó là "một sự bất thường". Ông cho biết ông đã nêu vấn đề này nhiều lần với TT Trump.
Tổng thư ký NATO - Mark Rutte, người tổ chức hội nghị thượng đỉnh tại thành phố quê hương The Hague của ông, cho hay NATO sẽ nổi lên như một liên minh "mạnh mẽ hơn, công bằng hơn và nguy hiểm hơn".
Theo Cựu thủ tướng Hà Lan, ông Trump xứng đáng "được khen ngợi" vì đã khiến các thành viên NATO đồng ý tăng chi tiêu quốc phòng.
Mục tiêu chi tiêu mới - sẽ đạt được trong 10 năm tới - là một bước nhảy vọt trị giá hàng trăm tỷ đô la mỗi năm so với mục tiêu hiện tại là 2% GDP, mặc dù nó sẽ được đo lường theo những cách khác nhau.
Các quốc gia thuộc NATO đã cam kết chi 3,5% GDP cho quốc phòng cốt lõi - chẳng hạn như quân đội và vũ khí - và 1,5% cho các biện pháp rộng hơn liên quan đến quốc phòng như an ninh mạng, bảo vệ đường ống và cải tạo đường bộ và cầu để có thể đáp ứng các phương tiện quân sự hạng nặng.
Khoản chi tiêu bổ sung sẽ là một nhiệm vụ khó khăn đối với các quốc gia Châu Âu khi nhiều quốc gia trong số đó đang gặp khó khăn về tài chính.
Trong khi đó, Nga đã cáo buộc NATO đang đi trên con đường quân sự hóa tràn lan và lấy “mối đe doạ từ Nga” làm cái cớ để biện minh cho việc tăng mạnh chi tiêu quốc phòng