Mối nguy từ chống người thi hành công vụ
Vừa qua, Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT) Công an TPHCM (CATP) đã liên tiếp thi hành các quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can, giữ người trong trường hợp khẩn cấp đối với Dương Trí Tài (26 tuổi, ngụ TPHCM) và bắt khẩn cấp đối với Lê Chí Phong (47 tuổi, ở tỉnh Vĩnh Long) để điều tra về hành vi "chống người thi hành công vụ”. Cả 2 vụ việc đều xảy ra trong những ngày cuối tháng 5 vừa qua và các đối tượng bị khởi tố đều vì có hành vi chống trả lực lượng Cảnh sát giao thông (CSGT), gây hậu quả nghiêm trọng.
Lê Chí Phong bị bắt để điều tra chống người thi hành công vụ
Liên quan vụ việc của Lê Chí Phong (47 tuổi, quê Vĩnh Long), Cơ quan CSĐT Công an TPHCM xác định, đối tượng đã có hành vi chống đối lực lượng CSGT khi bị kiểm tra nồng độ cồn. Theo đó, tối 22/5, trong lúc làm nhiệm vụ trên đường Trần Đại Nghĩa (H.Bình Chánh), Tổ công tác của Phòng CSGT phát hiện Phong điều khiển xe máy có dấu hiệu say xỉn nên ra hiệu dừng xe. Tuy nhiên, Phong bỏ xe tháo chạy, chống trả quyết liệt khi bị truy đuổi, khiến một cán bộ CSGT té ngã, chấn thương nặng. Sau khi bị khống chế, chỉ số nồng độ cồn trong người đối tượng này là 0,249 mg/lít khí thở.
Trong vụ việc xảy ra ngày 22/5, Dương Trí Tài (26 tuổi, ngụ TPHCM) bị phát hiện không chấp hành hiệu lệnh dừng xe của CSGT trên đường Lê Khả Phiêu (H.Bình Chánh). Đoạn clip lan truyền trên MXH ghi lại cảnh Tài điều khiển xe máy bỏ chạy, buộc một cán bộ CSGT phải bám vào yên xe đang chạy với tốc độ cao. Sau đó, cán bộ CSGT khống chế được đối tượng, buộc Tài tấp xe vào lề. Tại Cơ quan công an, Tài khai do không có giấy phép lái xe nên cố tình bỏ chạy. Hiện vụ việc đang được Cơ quan CSĐT CATP tiếp tục củng cố chứng cứ, xử lý nghiêm theo quy định pháp luật.
Dương Trí Tài
Hai vụ việc xảy ra trong cùng ngày không chỉ là hành vi vi phạm pháp luật mà còn cho thấy sự xuống cấp nghiêm trọng trong ý thức chấp hành luật và văn hóa lái xe của một bộ phận người dân. Thay vì hợp tác với lực lượng chức năng để đảm bảo an toàn chung, các đối tượng lại chọn cách chống đối, manh động, gây nguy hiểm cho cán bộ làm nhiệm vụ và tạo tâm lý bất an trong xã hội.
Báo động văn hóa giao thông
Những ngày cuối tháng 5, hàng loạt vụ việc liên quan đến tài xế xe dịch vụ vi phạm luật giao thông nghiêm trọng khiến dư luận lo ngại. Các hành vi như chạy ngược chiều, không có giấy phép lái xe, phương tiện không đăng ký... đều cho thấy sự xem thường pháp luật và tính mạng người khác từ một bộ phận người lái xe. Đầu tiên là vụ tai nạn nghiêm trọng xảy ra trong chiều 21/5. Theo đó, một tài xế taxi công nghệ chạy ngược chiều trên đường Song Hành Võ Nguyên Giáp (TP.Thủ Đức), gây tai nạn khiến một người đàn ông đi xe máy tử vong tại chỗ. Tài xế khai nhận do không phân biệt được đường hai chiều, mới nhận việc tại hãng được 7 ngày. Kết quả kiểm tra xác định người này không có nồng độ cồn hoặc chất kích thích.
Chỉ vài ngày sau, tối 26/5, trên chính tuyến đường này, người dân lại ghi nhận một ôtô chạy ngược chiều, gây nguy hiểm cho các phương tiện lưu thông. Đến ngày 27/5, Đội CSGT Rạch Chiếc đã mời tài xế T.Q.H đến làm việc, lập biên bản vi phạm hành chính theo điểm d, khoản 9, điều 6, Nghị định 168/2024/NĐ-CP. Ông H. bị xử phạt từ 18–20 triệu đồng, bị trừ 4 điểm giấy phép lái xe. Cũng trong ngày 27/5, Trạm CSGT Tây Bắc đã mời V.H.A (30 tuổi, ngụ H.Củ Chi) đến làm việc vì điều khiển xe ba gác không biển số, không số khung - số máy, đi ngược chiều và cản trở giao thông. Đáng nói, người này còn cố tình chặn đầu ôtô, thể hiện thái độ thách thức.
Hình ảnh Dương Trí Tài bỏ chạy trên đường quốc lộ, bất chấp đang kéo lê một cán bộ CSGT
Sau khi video lan truyền trên mạng xã hội, CSGT đã lập biên bản 4 lỗi vi phạm với tổng mức phạt từ 16-23 triệu đồng, đồng thời xử phạt chủ xe thêm 14 triệu đồng. Tổng mức xử phạt lên tới 33,5 triệu đồng. Chưa dừng lại, đến trưa 28/5, một xe taxi điện khác chạy trên đường 03/2 ở Q10 đã bất ngờ tông hàng loạt xe máy chạy phía trước, sau đó đâm cột đèn giữa dải phân cách. Tai nạn khiến 3 người bị thương, trong đó hai nạn nhân được đưa đi cấp cứu, người còn lại xây xát tay chân. Các xe bị hư hỏng nằm chắn ngang làn đường, xung quanh có nhiều mảnh vỡ, đồ đạc, mũ bảo hiểm.
Xử lý từ gốc
Trong bối cảnh lực lượng CSGT đang tăng cường tuần tra, xử lý vi phạm nhằm lập lại trật tự an toàn giao thông, thì những biểu hiện coi thường pháp luật, thậm chí chống đối như trên cần phải bị lên án mạnh mẽ và xử lý nghiêm minh. Đồng thời, đây cũng là hồi chuông cảnh tỉnh về sự cần thiết phải bồi dưỡng, giáo dục lại văn hóa tham gia giao thông, đặc biệt ngay từ trong các trung tâm đào tạo lái xe, trường học, gia đình và truyền thông đại chúng. Nhấn mạnh về ý nghĩa, tầm quan trọng của việc lái xe an toàn, tại lễ khai mạc kỳ sát hạch lái xe đầu tiên do CATP tổ chức vào hôm 14/5 vừa qua, Đại tá Trần Trung Hiếu, Trưởng phòng CSGT cho rằng, lái xe không khác gì "cơm ăn áo mặc hàng ngày". Trong xã hội hiện nay, bất kỳ công dân khi đủ tuổi đều có nhu cầu điều khiển phương tiện tham gia giao thông trên đường.
"Vậy nên, việc bổ túc các kiến thức về lái xe an toàn, lưu thông đúng quy định pháp luật là hết sức quan trọng" - Trưởng Phòng CSGT nói. Tất cả quá trình từ đào tạo cho đến sát hạch nếu được quan tâm tổ chức, thực hiện đúng, nghiêm túc với phương châm "đúng quy trình, minh bạch" sẽ góp phần thay đổi diện mạo giao thông thành phố, kéo giảm tai nạn giao thông, nhất là khi TPHCM đang có tỷ lệ xảy ra tai nạn ở mức cao so với các địa phương khác.
Người đàn ông điều khiển xe ba bánh đi ngược chiều còn ngang nhiên chặn đầu ôtô
Trao đổi với phóng viên Chuyên đề Công an TPHCM, ông Nguyễn Minh Anh, Giám đốc Trung đào tạo và sát hạch lái xe Hóc Môn cho rằng: "Hiện tại, chính sách đào tạo lái xe của chúng ta đang bị chi phối bởi mô hình "giáo dục nghề nghiệp" hay "dạy nghề" được áp dụng từ hơn 30 năm nay. Cách tiếp cận này dẫn đến việc các cơ sở đào tạo lái xe chỉ tập trung vào các chỉ tiêu đầu ra định lượng như số giờ học hay quãng đường thực hành".
Ông Minh Anh nhấn mạnh, rằng yếu tố quan trọng nhất cần được chú trọng, ngoài kỹ thuật lái xe và hiểu luật giao thông, chính là thái độ, kỹ năng sống, và đặc biệt là khả năng tự đánh giá của người lái xe. Việc thành thạo các kỹ năng điều khiển phương tiện và làm chủ tình hình giao thông (hiểu luật, quan sát, dự đoán) chỉ là các yêu cầu cơ bản nhất. Các yêu cầu cao hơn là người lái cần phải thấu hiểu được mục đích, bối cảnh, cũng như tự đánh giá được các mục tiêu, lối sống của cá nhân người lái khi tham gia giao thông.
Bên cạnh đó, việc giám sát và giáo dục không nên dừng lại sau khi cấp giấy phép lái xe. Các cơ chế giám sát sau sát hạch như hệ thống trừ điểm giấy phép lái xe, thi phục hồi điểm hay việc tăng phí phạt gần đây cũng là một cơ chế để răn đe hoặc khuyến khích người lái xe tiếp tục tự đánh giá và cải thiện hành vi rủi ro của mình.
Luật sư Nguyễn Văn Đông, Luật sư Đoàn Luật sư TPHCM cho rằng, cần nhìn thẳng vào sự thật, mỗi hành vi chống người thi hành công vụ trên đường phố không chỉ đơn thuần là vi phạm pháp luật, mà còn là dấu hiệu đáng báo động về văn hóa tham gia giao thông. Khi người dân sẵn sàng chọn cách chống đối thay vì hợp tác, xem thường tính mạng người khác thì không chỉ là sự manh động tức thời mà là hậu quả của một quá trình thiếu hụt nghiêm trọng trong giáo dục ý thức, kỹ năng và đạo đức giao thông.
Thực trạng này đòi hỏi một cách tiếp cận căn cơ và toàn diện hơn. Bên cạnh việc xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm để răn đe, các cơ quan chức năng, đơn vị đào tạo và cả xã hội cần xem lại cách thức đào tạo và hình thành ý thức tham gia giao thông cho công dân. "Như các chuyên gia đã chỉ ra, dạy lái xe không thể chỉ là "đào tạo nghề", mà phải là quá trình huấn luyện một công dân có trách nhiệm khi cầm vô lăng - người biết luật, có kỹ năng, nhưng quan trọng hơn là có thái độ đúng mực, văn hóa ứng xử và khả năng tự kiểm soát hành vi" - luật sư nói. Chấn chỉnh từ gốc - từ khâu đào tạo, thi sát hạch, cho đến quá trình giám sát hậu cấp bằng - chính là con đường dài hạn nhưng bền vững để xây dựng một môi trường giao thông an toàn, có trật tự và văn minh.