Tiếp tục chương trình Diễn đàn Kinh tế - Xã hội, phiên Chuyên đề 2 với chủ đề “Nâng cao năng suất lao động, đảm bảo an sinh trong bối cảnh mới” được tổ chức dưới sự đồng chủ trì của Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam Phan Chí Hiếu và ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương.
Trao đổi tại phiên thảo luận, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh đã thông tin về những điểm mới liên quan đến chính sách nhà ở xã hội (NOXH).
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh chia sẻ về những điểm mới về chính sách nhà ở xã hội
Theo ông Nguyễn Văn Sinh, dự án Luật Nhà ở (sửa đổi) đã được Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 5 và dự kiến thông qua tại Kỳ họp thứ 6 tới. Dự án Luật có 8 nhóm chính sách, trong đó có chính sách về phát triển NOXH.
“Chính phủ chỉ đạo để bảo đảm nguyên tắc về tính thống nhất với các Luật Đất đai, Đầu tư, Xây dựng, Kinh doanh bất động sản, cũng như cải cách thủ tục hành chính, khơi thông nguồn lực, có chính sách khuyến khích doanh nghiệp tích cực tham gia đầu tư dự án NOXH” – ông Sinh nhấn mạnh.
So với các nhóm chính sách khác, ông Sinh nói, nhóm chính sách NOXH được “ưu ái” hơn, sẽ có hiệu lực ngay sau khi Luật được thông qua.
Đề cập chi tiết hơn, Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho hay, dự thảo Luật bổ sung 2 nhóm chính sách nhà ở cho công nhân ở khu công nghiệp (bao gồm NOXH và nhà lưu trú công nhân) và nhóm chính sách nhà ở cho lực lượng vũ trang.
Ngoài ra, dự luật cũng quy định về việc dành quỹ đất để phát triển NOXH.
“Khắc phục những tồn tại trước đây, chúng ta chỉ dành 20% quỹ đất trong dự án nhà thương mại ở các đô thị loại 3 trở lên, lần này, Chính phủ trình theo hướng giao cho UBND cấp tỉnh chủ động dành đủ quỹ đất để phát triển NOXH theo đúng chương trình kế hoạch được phê duyệt” - ông Sinh phân tích.
Như thế, UBND cấp tỉnh có thể quyết định dành 20% trong các dự án nhà thương mại cũng như dành quỹ đất ở dự án độc lập để phát triển nhà ở xã hội trong thời gian tới. “Đây là điểm quan trọng tạo điều kiện đủ quỹ đất phát triển nhà ở xã hội” – ông Sinh nêu rõ.
Điểm mới nữa, theo lãnh đạo Bộ Xây dựng, dự thảo luật bổ sung nhóm chính sách ưu đãi cho chủ đầu tư phát triển nhà ở xã hội, với mục đích thu hút nhà đầu tư tích cực tham gia.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ theo dõi phiên thảo luận chuyên đề 2
“Chủ đầu tư sẽ được miễn tiền sử dụng đất, hưởng lợi nhuận 10%, được dành 20% diện tích đất thương mại dịch vụ đầu tư tiện ích, dịch vụ thương mại phục vụ cư dân tại khu vực dự án của mình; chủ đầu tư cũng được vay nguồn vốn ưu đãi thông qua ngân hàng thương mại và ngân hàng chính sách xã hội…” – ông Sinh liệt kê.
Đáng chú ý, với đối tượng được thụ hưởng chính sách NOXH, ông Sinh cho biết, dự thảo đã sửa đổi theo hướng giảm bớt các thủ tục trong việc xác định đối tượng mua.
Cụ thể, dự thảo loại bỏ điều kiện về cư trú. “Chúng ta xác định đã là công dân Việt Nam thì được quyền mua nếu đủ điều kiện về thu nhập, nhà ở” – ông Sinh nói.
Thậm chí, điều kiện về thu nhập, nhà ở cũng có một số điều chỉnh theo hướng xem xét nâng mức thu nhập cao hơn. Về tiêu chí nhà ở, thời gian tới, sẽ giao Chính phủ tùy từng thời kỳ có thể xem xét nâng lên 15m2, giống như các nước trong khu vực, thay vì 10m2 như hiện nay.
Theo quy định hiện hành, công dân muốn được mua NOXH phải là người chưa có nhà ở thuộc sở hữu của mình, chưa được mua, thuê hoặc thuê mua nhà ở xã hội, chưa được hưởng chính sách hỗ trợ nhà ở, đất ở dưới mọi hình thức tại nơi sinh sống, học tập hoặc có nhà ở thuộc sở hữu của mình nhưng diện tích nhà ở bình quân đầu người trong hộ gia đình thấp hơn mức diện tích nhà ở tối thiểu do Chính phủ quy định theo từng thời kỳ và từng khu vực.
Ở góc độ địa phương, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Mạc Đình Minh cho hay, theo Chiến lược phát triển nhà, mục tiêu TP. Hà Nội phát triển 6,8 triệu mét vuông NOXH. Nhìn nhận đây là “chỉ tiêu lớn”, ông Minh nói, để hoàn thành, việc đề xuất, tham mưu chính sách thu hút các nhà đầu tư thuộc mọi thành phần kinh tế tham gia là cần thiết.
TP. Hà Nội cũng đề nghị cần có giải pháp cải cách về trình tự thủ tục, đặc biệt là lựa chọn nhà đầu tư tham gia đầu tư dự án NOXH.
Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Mạc Đình Minh trao đổi tại phiên thảo luận
Liên quan đến tiền sử dụng đất thu được từ 20% quỹ đất để phát triển NOXH trong khu nhà ở thương mại, TP. Hà Nội đề xuất sửa đổi khoản 3 điều 81 dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi), được sử dụng số tiền này thông qua quỹ phát triển nhà ở địa phương để phát triển đầu tư hoặc cho vay ưu đãi phát triển NOXH.
Ông Mạc Đình Minh cũng đề xuất tăng lợi nhuận định mức của các nhà đầu tư tham gia đầu tư xây dựng NOXH lên 15% (trước đây quy định là 10%).
Chính sách về phát triển nhà ở nói chung và NOXH nói riêng đã được ban hành tương đối đồng bộ, với Luật nhà ở số 56/2005/QH11, Luật nhà ở số 65/2014/QH13, Nghị định số 100/2015/NĐ-CP, Nghị quyết số 61/NQ-CP, tạo ra chỗ ở cho hàng nghìn hộ gia đình thu nhập thấp trong xã hội.
Tuy nhiên, trên thực tế, quá trình phát triển NOXH và nhà ở thương mại lợi nhuận thấp (NOTMLNT) ở đô thị, đặc biệt là ở những đô thị lớn như Hà Nội, TPHCM và Đà Nẵng vẫn còn tồn tại một số hạn chế về thủ tục hành chính, quỹ đất và chính sách, dẫn đến sự mất cân đối giữa nguồn cầu và cung đối với NOXH và nhà ở NOTMLNT.
Trong tham luận gửi đến Diễn đàn, công ty Cổ phần đầu tư Nam Long (TPHCM) cho rằng, nhiều vấn đề mang tính cốt tủy của chính sách phát triển NOXH và NOTMLNT đang là trở ngại lớn cho quá trình phát triển này. Cụ thể, phần lớn nguồn lực phát triển nhà ở hiện nay do Nhà nước định đoạt và chưa huy động nguồn lực to lớn từ xã hội, cộng đồng doanh nghiệp trong và ngoài nước và người mua nhà.
Ngoài ra, chênh lệch quá trình phát triển giữa nông thôn và thành thị còn lớn hình thành làn sóng nông dân di cư lên thành phố tìm việc làm, khiến cho nhu cầu NOXH và NOTMLNT tăng vọt và ngày càng khó kiểm soát.