Những địa chỉ này không chỉ bán buôn các mặt hàng dùng trong chế biến thực phẩm (trong đó không ít loại trôi nổi, thậm chí độc hại, ảnh hưởng đến sức khỏe người dân) mà còn tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ cao. Điều đáng nói là hiện các sạp bán mặt hàng này trong chợ Kim Biên không còn được Sở Y tế cấp giấy chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP), vậy họ có được tiếp tục kinh doanh?
VẪN VÔ TƯ BÁN HÀNG TRÔI NỔI
Thời gian gần đây, dư luận rất bức xúc về việc khu bán hương liệu, hóa chất tại chợ Kim Biên để dùng trong chế biến thực phẩm có nhiều loại hóa chất có hại cho sức khỏe. Có tiểu thương buôn bán các loại hóa chất dùng trong công nghiệp, nhiều người mua về “phù phép” các loại thực phẩm để trở nên tươi ngon hơn, màu sắc đẹp hơn, nhưng cực kỳ độc hại.
Trong một buổi làm việc với chính quyền Q5, Bí thư Thành ủy TPHCM Đinh La Thăng đã có ý kiến chỉ đạo phải siết chặt công tác quản lý đối với việc kinh doanh các mặt hàng này; tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các sai phạm, đồng thời nhanh chóng có kế hoạch xây dựng trung tâm kinh doanh hóa chất mới nhằm đảm bảo sự quản lý, kiểm soát chặt chẽ.
Mặt tiền chợ Kim Biên
Mới đây, chúng tôi trở lại chợ Kim Biên và nhận thấy việc mua bán các loại hương liệu, hóa chất dùng trong chế biến thực phẩm vẫn diễn ra bình thường. Trong vai người chuẩn bị mở quán cà phê lề đường, chúng tôi ghé vào sạp bán hương liệu X. Bà chủ hỏi: “Em cần mua gì?”. Khi biết yêu cầu của khách, bà lấy một chai nhựa vỏ màu trắng đục từ trên kệ xuống, nhiệt tình tư vấn: “Loại hương cà phê này được dùng nhiều nhất, mùi thơm ngọt dễ chịu, mỗi ly cà phê pha xong, chỉ cần lấy cái đầu tăm nhúng vào chút xíu rồi quậy lên là hương vị tăng lên liền”.
Thấy chai không nhãn mác, nắp chai có dấu hiệu giống như đã mở ra nhiều lần, tôi thắc mắc liệu có bảo đảm an toàn không, bà chủ nhanh nhảu: “Em đừng lo, hạn sử dụng đến năm 2018 lận đó!”. Giá một chai “cà phê tinh chất” này là 400 ngàn đồng, với cách “nhúng đầu tăm” có thể pha chế được... mấy ngàn ly cà phê (!).
Ghé sang một sạp khác, trong vai mới là chủ lò rang và xay cà phê, chúng tôi không khó gì mua được 100gram bột hương liệu làm tăng mùi hương cà phê, với giá 30 ngàn đồng. Vừa chiết loại bột màu trắng từ gói lớn sang bịch nhỏ, ông chủ tiệm vừa nói: “Mỗi mẻ rang khi gần được thì múc một muỗng rải đều, rồi trộn lên”.
Sang một cửa hàng trên đường Phan Văn Khỏe gần chợ Kim Biên, chúng tôi cũng mua được chai dung dịch nước dùng khi rang và xay cà phê, ghi toàn chữ giống như chữ Campuchia, giá 60 ngàn đồng. Bà chủ cửa hàng nói: “Hàng của Pháp thứ thiệt đó! Mùi mạnh lắm, rang xong rồi cho cái này vào, đảo đều lên, tăng mùi thơm liền”. Nhiều sạp kinh doanh trong chợ và khu vực xung quanh còn bán cả hương liệu các loại nước giải khát, trái cây...
LIỆU CÓ HỢP PHÁP?
Theo ghi nhận của chúng tôi, khu bán hương liệu trong chợ Kim Biên có hơn 20 sạp, còn trên các tuyến đường lân cận cũng có khoảng chừng đó công ty, cửa hàng kinh doanh mặt hàng này. Trước đây, các hộ kinh doanh hương liệu, phụ gia thực phẩm tại chợ Kim Biên được Sở Y tế cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện ATVSTP, nhưng đến nay những giấy này đã hết hiệu lực.
Năm 2014, các hộ kinh doanh mặt hàng trên đề nghị Chi cục ATVSTP Sở Y tế cấp lại giấy chứng nhận, nhưng không được giải quyết. Lý do vì Thông tư liên tịch số 13 năm 2014 của Liên bộ Y tế - Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - Công thương bắt đầu có hiệu lực, quy định công tác quản lý ATVSTP tại các chợ được giao về cho ngành công thương quản lý.
Hiện nay, các chủ sạp kinh doanh mặt hàng này chỉ ký cam kết bảo đảm ATVSTP theo Thông tư 58 ngày 22-12-2014 của Bộ Công thương. Trong khi đó, như chúng tôi phản ánh ở trên, việc buôn bán hóa chất, hương liệu không rõ nguồn gốc, thậm chí có hại đến sức khỏe người tiêu dùng vẫn tiếp tục diễn ra tại chợ này.
Theo Chi cục Quản lý thị trường (QLTT) TPHCM, trong năm 2015, lực lượng này đã kiểm tra 70 vụ (59 công ty, doanh nghiệp tư nhân và 11 hộ kinh doanh hóa chất) trên địa bàn thành phố, phát hiện hơn 27.000kg hóa chất công nghiệp nhập lậu, hơn 14.000kg hóa chất công nghiệp hết hạn sử dụng, 1.106 tấn hóa chất vi phạm quy định về nhãn hàng hóa. Trong quý 1-2016, lực lượng QLTT thành phố đã kiểm tra 19 vụ, phát hiện hơn 5.300kg hóa chất nhập lậu, phần lớn có xuất xứ từ Trung Quốc.
Một sạp buôn bán hương liệu, phụ gia thực phẩm ở chợ Kim Biên
Từ tháng 10-2014 đến quý 1-2016, Đội QLTT 1A (chuyên về lĩnh vực hóa chất) đã kiểm tra 63 vụ (26 vụ về hóa chất công nghiệp, 26 vụ về hóa chất thực phẩm...), tịch thu hơn 18.000kg hóa chất các loại. Ngoài ra, đội còn buộc tiêu hủy hàng hóa nhập lậu, hết hạn sử dụng, không đảm bảo chất lượng lưu hành, gồm: gần 185.000kg hóa chất, phụ gia thực phẩm (trong đó có gần 13.000kg tại Q5 và chợ Kim Biên)...
Cũng trong quý 1-2016, Đội Cảnh sát kinh tế CAQ5 phối hợp với Đội QLTT 5B kiểm tra 8 vụ, tịch thu, tiêu hủy hơn 4.500kg và 90 lít hóa chất công nghiệp, 265kg phụ gia thực phẩm, 13,9 lít hương liệu thực phẩm nhập lậu, không rõ xuất xứ...
Vấn đề ATVSTP hiện nay đang ở mức báo động, đặc biệt là việc lạm dụng hương liệu, hóa chất trôi nổi trong chế biến, ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng, tiềm ẩn nguy cơ ngộ độc thực phẩm, tạo mầm mống cho các loại bệnh tật. Trong khi đó, tình hình buôn bán, kinh doanh các loại hóa chất, hương liệu đang diễn ra hết sức phức tạp, khó kiểm soát, dẫn đến việc nhiều người kinh doanh vì hám lợi đã bất chấp pháp luật, buôn bán bất hợp pháp.
Đề nghị các ngành chức năng sớm ban hành biện pháp chế tài đủ mạnh để quản lý, kiểm soát bằng được việc buôn bán hóa chất, hương liệu, phụ gia thực phẩm nói chung, tại chợ Kim Biên và khu vực quanh chợ nói riêng, để người dân an tâm, bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.