Tăng cường giám sát hoạt động mua, bán ngoại tệ của các tổ chức tín dụng

Thời gian gần đây, dù tỷ giá trên thị trường chính thức khá ổn định, song trên thị trường tự do, tỷ giá lại không ngừng tăng cao. Tại thị trường "chợ đen", tỷ giá USD hiện đang được giao dịch quanh mốc 27.672 - 27.792 đồng/USD. Như vậy, so với đầu năm nay, giá mua USD tại các ngân hàng tăng khoảng 3,4%, nhưng giá USD trên thị trường tự do đã tăng khoảng 7,3%. Tốc độ tăng không tương xứng này khiến giá USD phi chính thức đắt hơn giá ngân hàng tới 1.470 đồng (chiều mua) và 1.360 đồng (chiều bán).

Các chuyên gia nhận định, tỷ giá trên thị trường tự do tăng nóng là do xu hướng mua USD tích trữ của doanh nghiệp cũng như người dân, bởi giá vàng tăng quá cao, lãi suất gửi tiết kiệm tiền VND duy trì mức thấp. Theo đánh giá của FiinGroup, trên thực tế, dù Việt Nam vẫn duy trì thặng dư thương mại lớn cùng dòng vốn FDI và kiều hối tích cực, lượng USD thực chảy vào hệ thống ngân hàng lại không nhiều, khi doanh nghiệp và cá nhân có xu hướng nắm giữ USD trong bối cảnh FED duy trì lãi suất ở mức cao 4,00 - 4,25%.

Ảnh minh họa

"Do đó, áp lực tỷ giá vẫn còn lớn, đặc biệt khi mặt bằng lãi suất tiền đồng duy trì ở mức thấp, làm thu hẹp chênh lệch lợi suất USD - VND và gia tăng động lực nắm giữ ngoại tệ", FiinGroup nhận định. Cũng theo FiinGroup, tỷ giá neo cao còn do một số nguyên nhân như: dòng vốn ngoại rút ra khi các nhà đầu tư nước ngoài bán ròng trên thị trường chứng khoán, cùng với hoạt động chuyển lợi nhuận về nước của các doanh nghiệp FDI; nhu cầu ngoại tệ tăng cao trong mùa cao điểm nhập khẩu của quý III/2025; chính sách tiền tệ nới lỏng của NHNN khiến VND trở nên kém hấp dẫn...

Trước diễn biến thực tế của tỷ giá, NHNN đã yêu cầu các chi nhánh khu vực tăng cường thanh tra, kiểm tra hoạt động mua, bán ngoại tệ của các tổ chức tín dụng; chủ động tham mưu cho UBND TPHCM chỉ đạo các cơ quan chức năng, đặc biệt là Công an, phối hợp kiểm tra, xử lý nghiêm các điểm mua bán ngoại tệ trái phép. Các đơn vị phải báo cáo kết quả thực hiện trước ngày 10/11/2025.

Tỷ giá tăng, các doanh nghiệp xuất khẩu được hưởng lợi nhờ doanh thu tăng khi quy đổi ngoại tệ, chưa kể giá hàng hóa cũng cạnh tranh hơn trên thị trường quốc tế. Tuy nhiên, sự mất giá của VND đã kéo theo chi phí vốn tăng lên đáng kể ở nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp có tỷ lệ phụ thuộc cao vào nguyên liệu nhập khẩu hoặc vay vốn bằng ngoại tệ. Điều này cho thấy việc quản trị rủi ro tỷ giá đang trở thành yếu tố sống còn đối với các doanh nghiệp có hoạt động thương mại quốc tế. Vì thế, trong bối cảnh lãi suất VND duy trì ở mức thấp, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu lớn đã điều chỉnh chiến lược vay vốn ngắn hạn để giảm thiểu rủi ro.

Trước đó, NHNN cũng đã có văn bản đề nghị Bộ Công an, Bộ Công Thương và Thanh tra Chính phủ tăng cường phối hợp trong quản lý hoạt động ngoại hối nhằm bảo đảm trật tự thị trường, kiểm soát rủi ro và ổn định kinh tế vĩ mô... Trước diễn biến phức tạp của kinh tế thế giới, tỷ giá giữa đồng Việt Nam với đồng đôla Mỹ trên thị trường không chính thức có dấu hiệu biến động và xuất hiện sự chênh lệch với tỷ giá giao dịch trong hệ thống ngân hàng. Để chủ động các biện pháp ổn định thị trường ngoại hối, hạn chế tối đa rủi ro cho hoạt động của hệ thống ngân hàng, NHNN thường xuyên chỉ đạo các tổ chức tín dụng thực hiện nghiêm túc quy định pháp luật về quản lý ngoại hối đối với hoạt động cung ứng dịch vụ ngoại hối.

Nhằm tăng cường phối hợp trong công tác quản lý nhà nước, NHNN đề nghị Bộ Công an, Bộ Công Thương, Thanh Tra Chính phủ chỉ đạo các đơn vị chức năng của cơ quan thực hiện thanh tra, kiểm tra, giám sát, quản lý hoạt động ngoại hối của các tổ chức, cá nhân trong nền kinh tế; kịp thời phát hiện các hành vi vi phạm về quản lý ngoại hối, nhất là hoạt động mua, bán ngoại tệ trái pháp luật, hoạt động của thị trường ngoại hối không chính thức; thực hiện các biện pháp để xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật (nếu có) theo quy định.

NHNN cũng đề nghị các đơn vị liên quan phối hợp cung cấp thông tin về các vụ việc, các trường hợp vi phạm quy định về quản lý ngoại hối để NHNN kịp thời triển khai các biện pháp quản lý thị trường ngoại hối hiệu quả, bảo đảm an toàn cho hoạt động của hệ thống ngân hàng.