(CATP) Từ mô hình Ponzi ở thành phố cảng Thiên Tân (Trung Quốc - TQ) đến vụ tịch thu 1 biệt thự chưa kịp đứng tên sở hữu ở thủ đô London (vương quốc Anh), vụ án "rửa" tiền ảo lớn nhất thế giới với 61.000 bitcoin đã phơi bày những lỗ hổng trong quy định về tiền điện tử, dẫn đến hậu quả 130.000 nhà đầu tư mất trắng 43 tỷ nhân dân tệ (NDT).
Chiếc máy tính xách tay chứa "ví lạnh" bitcoin với con số 61.000, 2 tấm hộ chiếu (trong đó có 1 mang tên giả Trương Nhã Địch - Yadi Zhang) cùng lời thú nhận hành vi phạm tội tại Tòa án Southwark Crown, vương quốc Anh đã phơi bày bộ mặt thật của vụ "rửa tiền" bitcoin lớn nhất thế giới. Những tình tiết ly kỳ cứ ngỡ như chỉ có trong phim nhưng đã xảy ra ngoài đời thật và thủ phạm gây "bão" giới kinh doanh tiền ảo toàn cầu lại là 1 phụ nữ trung niên được mệnh danh "nữ hoàng bitcoin" người TQ Tiền Chí Mẫn.
Tại tòa, "nữ hoàng tiền ảo" 47 tuổi này đã nhận "sở hữu, chuyển nhượng tài sản phạm tội", nhưng vẫn ngoa ngoắt biện minh nhằm trấn an các nhà đầu tư TQ đang cố gắng vớt vát ít khoản bồi thường, rằng giá trị đồng tiền số bitcoin đã tăng vọt và việc hoàn trả là điều chắc chắn nằm trong khả năng, giữa lúc giới đầu tư lĩnh vực này phẫn nộ, khi giá đồng bitcoin đã tăng từ 5.000 USD vào năm 2017 lên gần 110.000 USD sau đó, gấp hơn 20 lần! Không ít ý kiến cho rằng vụ án còn rất lâu mới có thể kết thúc.
Quay lại hơn 10 năm trước, ngày 31/3/2014 Tiền Chí Mẫn thành lập Công ty công nghệ điện tử Lam Thiên Cách Nhuệ ở Thiên Tân với hoạt động huy động vốn bất hợp pháp quy mô lớn tại khắp 31 tỉnh, thành phố và khu tự trị cả nước, đầu tư 10 hạng mục với mỗi khoản vay trị giá 30.000 - 60.000 NDT, hợp đồng kéo dài từ 12 - 30 tháng và cổ tức được trả bằng tiền mặt bảo đảm lợi nhuận gấp 3 lần cho cả gốc lẫn lãi đồng thời nhấn mạnh thêm hoạt động kinh doanh phụ là "đào bitcoin". Chính slogan ấn tượng "Bạn cho Cách Nhuệ 3 năm, Cách Nhuệ sẽ cho bạn 3 đời sung túc" đã thu hút sự chú ý của những người từ 50-75 tuổi, với khoản đầu tư từ hàng trăm nghìn đến vài triệu NDT, tất cả đều từ tiền tiết kiệm. Chiêu trò kiếm thêm bằng tiền ảo của "nữ hoàng" chuyên "đầu tư xu hướng" cứ thế tiếp diễn cho đến khi 130.000 người sập bẫy. Lúc này Lãn Thiên Cách Nhuệ cũng nhanh chóng sụp đổ.
Ngày 21/4/2017, công an đã mở cuộc điều tra, cáo buộc Lam Thiên Cách Nhuệ bị tình nghi chiếm đoạt trái phép tiền gửi. Tháng 6/2019, Cục Công an TP. Thiên Tân thông báo bắt giữ 50 nghi phạm, 28 đối tượng trong số này đã bị truy tố.
Tiền Chí Mẫn (ảnh nhỏ) lừa đảo nhiều nhà đầu tư qua các phi vụ kinh doanh tiền ảo
Nhưng do nắm được khoản NDT khủng trong tay, Tiền Chí Mẫn nhanh chóng đổi sang bitcoin trên sàn giao dịch Huobi đồng thời lấy được hộ chiếu của Myanmar lẫn quốc đảo St. Kitts & Nevis mang tên giả "Yadi Zhang" để bay từ Myanmar sang Lào và cuối cùng thẳng tiến London (vương quốc Anh) vào tháng 9/2018. Tới nơi, nghi phạm gặp khó khăn trong việc đổi số bitcoin trong tay để lấy tiền mặt hoặc các vật có giá trị khác như đồ trang sức, trong khi còn bị tai nạn giao thông dẫn đến phải ngồi xe lăn. Tệ hơn nữa, Tiền Chí Mẫn hầu như không biết tiếng Anh nên rất cần 1 phụ nữ có thể chăm sóc hỗ trợ mình và Giản Văn (42 tuổi, người TQ mang quốc tịch Anh) được chọn.
Nhưng chuỗi ngày sống vương giả ấy chỉ kéo dài được 3 năm; đến 2018, khi Tiền Chí Mẫn dùng bitcoin định mua 1 biệt thự trị giá hơn 23 triệu bảng Anh ở Hampstead thì bị hệ thống chống "rửa tiền" của vương quốc này phát hiện do họ Giản bình thường chỉ khai báo thuế hơn 5.000 bảng Anh/năm và cảnh sát đã phát hiện, tịch thu 60.000 bitcoin trong ví điện tử của "nữ hoàng tiền số". Đây được xem là vụ lừa đảo tiền mã hóa lớn nhất thế giới vào thời điểm trên. Mặc dù vậy, Tiền Chí Mẫn đã cao chạy xa bay trước khi Giản Văn sa lưới và sau 4 năm lẩn trốn, tháng 4/2024 họ Tiền cũng bị bắt tại Anh.
Kết quả kiểm toán cho thấy, từ tháng 8/2014 đến tháng 7/2017, phía Lam Thiên Cách Nhuệ đã chiếm đoạt hàng chục tỷ NDT, trong số này có hơn 1,14 tỷ đã được sử dụng để mua bitcoin.
(CATP) Được xem là mô hình đáng chú ý trong cách chính phủ có thể xây dựng khung pháp lý sau những khủng hoảng liên quan đến tiền mã hóa từ 2 vụ sụp đổ Mt. Gox (năm 2014) và hack Coincheck năm 2018 với hàng trăm triệu USD tiền ảo "bốc hơi", khi nước Nhật liên tục điều chỉnh biện pháp tiếp cận tiền mã hóa, vừa để bảo vệ nhà đầu tư vừa bảo đảm lợi ích quốc gia. Thế nhưng đến vụ việc xảy ra cuối tháng 5/2024 khiến hơn 300 triệu USD tiền ảo tiếp tục "hô biến", thách thức lại tiếp tục giáng xuống các nhà đầu tư tiền mã hóa ở xứ hoa anh đào.
NGUYỄN XUÂN (theo Investing.com, Skynews)