Cha mẹ liệt sĩ nhọc nhằn đòi công lý
Báo Công an TPHCM ngày 23-3-2013 và 29-11-2014 có các bài viết: “Lấy đất của thân nhân liệt sĩ bán cho doanh nghiệp” và “Vụ Lấy đất của thân nhân liệt sĩ bán cho doanh nghiệp: Bao giờ công lý được thực thi”, phản ánh năm 2012, UBND thị xã (TX) Hương Thủy, tỉnh Thừa Thiên – Huế thu hồi gần 2.000m2 đất của ông Nguyễn Ly (96 tuổi) và bà Nguyễn Thị Vân (80 tuổi, trú thôn Cư Chánh 1, xã Thủy Bằng, TX. Hương Thủy) nhưng không bồi thường. Đất được ông Ly khai hoang năm 1973 và canh tác hàng năm.
Năm 1997, ông Ly làm đơn xin cấp Giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ), được chính quyền, ngành chức năng xác minh rõ đất có nguồn gốc hợp pháp, không tranh chấp và có nộp thuế hàng năm. Tuy nhiên, UBND huyện (nay là TX) từ chối vì cho rằng đất thuộc quy hoạch sân golf.
Năm 2001, biết dự án là “bánh vẽ”, ông Ly lại làm đơn xin cấp sổ đỏ nhưng không được giải quyết. Năm 2010, UBND TX.Hương Thủy thu hồi đất của ông Ly, chuyển thành đất ở rồi đem bán cho Doanh nghiệp tư nhân Thanh Danh Ngọc Thiện (TP.Huế) để xây dựng khu resort du lịch, nghỉ dưỡng. Được biết, thời gian qua, ông Thiện được ưu ái cấp đất để thực hiện dự án tại nhiều nơi trên đại bàn tỉnh nhưng việc thực hiện không khả thi, rất chậm chạp và lùm xùm nợ nần với một số cá nhân, đơn vị.
Trong việc việc giải quyết “số phận” các thửa đất của ông Ly, UBND TX.Hương Thủy đã “chạy” tắt, bỏ qua các trình tự mà Điều 70 Luật Đất đai đã quy định. Khoản 4 Điều 97 NĐ 43/2014/NĐ-CP: Vi phạm quy định về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư bao gồm các hành vi sau: a) Không thông báo trước cho người có đất bị thu hồi theo quy định tại Điều 67 của Luật Đất đai; không công khai phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; b) Không thực hiện đúng quy định về tổ chức lấy ý kiến đối với phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
Tuổi cao sức yếu nhưng vợ chồng ông Ly chống gậy đi nhiều nơi kêu cứu, khiếu nại, tố cáo - Ảnh: Hoàng Quân
Song song với việc giải quyết khiếu nại, UBND TX.Hương Thủy kết luận: Trong quá trình lập thủ tục thu hồi đất, công tác bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất của gia đình ông Ly có thiếu sót, không phù hợp quy định pháp luật, trách nhiệm thuộc về ông Nguyễn Văn Thái (nguyên Chủ tịch xã) và Lê Văn Trai (cán bộ địa chính, xây dựng).
Việc làm này đã gia đình ông Ly lâm cảnh khốn đốn. Những lúc đau yếu không thể đi lại được thì ông Ly ủy quyền cho con trai Nguyễn Văn Đầu khiếu nại, tố cáo. UBND TX.Hương Thủy xử lý rất chậm, thờ ơ với sự mất mát của gia đình cách mạng. Báo chí phản ánh, dư luận bất bình và từ các đơn thư của ông Ly, UBND tỉnh vào cuộc xử lý. Ngày 11-5-2015, UBND tỉnh ra Quyết định (QĐ) giải quyết khiếu nại (lần 2) đói với các thửa đất số 131, 132, 133, 134, 135, 136, 137 và 139 có diện tích 1.928,6m2, loại đất lúa. Qua xác minh thì các thửa 133, 134, 135, 136 và 139 (nhóm 1) với diện tích hơn 1.800m2 được ông Ly sử dụng từ trước năm 1993, đến năm 2010 thì nhà nước thu hồi. Theo Nghị định 84/2007/NĐ-CP thì các thửa đất này phải được bồi thường, hỗ trợ. Do đó việc yêu cầu bồi thường là có cơ sở pháp lý.
Các thửa đất 131, 132 và 137 (nhóm 1) với diện tích 841,4m2 thì ông Ly sử dụng từ trước năm 1993 nhưng năm 2005 bỏ hoang, không sử dụng cho đến năm 2010 nhà nước thu hồi. Căn cứ Điểm a Khoản 1 Điều 43 Luật Đất đai và Khoản 3 Điều 7 Nghị định 197/2004/NĐ-CP ngày 3-12-2004 trong đó quy định về trường hợp thu hồi đất mà không được bồi thường về đất: “Đất trồng cây hàng năm không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liền…” thì các thửa đất này không được bồi thường. Do đó, việc yêu cầu bồi thường các thửa đất này là không có cơ sở”.
Vợ chồng ông Ly cơ cực 5 năm qua đòi lại đất của mình - Ảnh: Hoàng Quân
Cán bộ vi phạm vẫn chưa bị xử lý
UBND tỉnh yêu cầu UBND TX.Hương Thủy sửa đổi, bổ sung QĐ 940/QĐ-UBND ngày 14-4-2013 để bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đối với các thửa đất nhóm 1 cho ông Ly theo quy định pháp luật. Giao Chủ tịch UBND TX.Hương Thủy kiểm tra thực hiện thống nhất hỗ trợ giữa Doanh nghiệp Ngọc Thiện với ông Ly.
Vợ chồng ông Ly vẫn buồn rầu bởi cách giải quyết theo kiểu mới mà như cũ. Hàng trăm lần gửi đơn thư khiếu nại, tố cáo cán bộ chính quyền, cơ quan chức năng; hàng chục lần nhận được thông báo, văn bản nhưng ông Ly cho rằng chưa được giải quyết thỏa đáng. Không ít lần do bức xúc và cao huyết áp, ông Ly ngồi họp mà khó thở, tay chân, tư thế không vững…
Ông Ly ngậm ngùi: “Tuổi cao sức yếu, đi kiện nhiều cũng mệt nhưng tôi quyết đến cùng để đòi lại đất của tôi. Nó là tài sản, là mồ hôi, nước mắt, kế mưu sinh của gia đình. Trước đây gia đình tôi đã không tiếc công tiếc của cống hiến cho cách mạng, con gái tôi là liệt sĩ, hy sinh để góp phần bảo vệ đất nước. Vì phục vụ lợi ích của đất nước, gia đình đã hiến 5.000m2 đất cho nhà nước làm đường điện cao thế. Còn gần 2.000m2 đất của tôi đang kiện đòi lại, sau 5 năm trời, tỉnh và thị xã đã công nhận trả lại hơn 1.800m2 nhưng việc bồi thường, đổi đất vẫn chưa được thực hiện, cán bộ sai phạm vẫn chưa bị xử lý”.
Khu đất của gia đình ông Ly bị thu hồi, đem bán cho đại gia - Ảnh: Hoàng Quân
Trong các văn bản gửi gia đình ông Ly, chính quyền địa phương đều thừa nhận những sai sót liên quan đến việc thu hồi đất đều có lỗi của ông Nguyễn Văn Thái – nguyên Chủ tịch UBND và cán bộ địa chính xã Tủy Bằng. Tuy nhiên việc xử lý kỷ luật vẫn chưa được thực hiện.
Trao đổi với PV, ông Phan Ngọc Thọ - phó Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên – Huế cho biết: “Tỉnh rất quan tâm vụ việc và đã chỉ đạo các cơ quan tìm cách giải quyết, mời đối thoại với gia đình, kêu gọi doanh nghiệp hỗ trợ… Vụ việc có kéo dài là do có nhiều tình tiết phức tạp, gia đình vẫn chưa đồng ý với QĐ của tỉnh, chính quyền và các cơ quan chức năng còn lúng túng trong việc rà soát, xác định sự việc”.
Liên quan đến vụ việc, ngày 12-6-2016, Văn phòng Chính phủ có công văn gửi UBND tỉnh Thừa Thiên – Huế yêu cầu xem xét, giải quyết.