(CAO) Công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) Dự án đường cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi (gọi tắt là DA ĐCT) do Tổng công ty đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) chủ đầu tư, trước đây Thủ tướng chỉ đạo các địa phương phải bàn giao mặt bằng trước 30-6-2015 nhưng đến nay vẫn không thể bàn giao vì còn nhiều vướng mắc chưa được tháo gỡ.
Trước tình hình đó, đầu tháng 7-2015, Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải đã có cuộc thị sát, làm việc với cơ quan chức năng thống nhất dời thời hạn bàn giao mặt bằng cho DA ĐCT đến 30-9-2015 (dự kiến DA ĐCT hoàn thành vào năm 2018). Thế nhưng đến nay đã qua tháng 11-2015 nhưng công tác GPMB vẫn đang bế tắc…
Ngày 3-11, BQL DA ĐCT Đà Nẵng - Quảng Ngãi cho biết, công tác GPMB chậm khiến việc thi công DA gặp nhiều khó khăn.
Công tác GPMB còn gặp nhiều vướng mắc, nhất là việc di dời lưới điện cao thế
Mặc dù là dự án trọng điểm quốc gia nhưng chưa được ưu tiên đúng mức; trước tháng 7-2015 các địa phương tập trung cho công tác GPMB của quốc lộ 1A nên công tác GPMB đã rất chậm chễ; đặc biệt là trên các gói thầu do các nhà thầu nước ngoài thi công (các gói A1, A2 thuộc huyện Núi Thành, gói thầu số 7 thuộc huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam; gói thầu A3, A5 thuộc tỉnh Quảng Ngãi).
Được biết, đến nay, toàn tuyến còn vướng 18,7km trên 139km cao tốc. Trong đó, còn vướng ở địa bàn tỉnh Quảng Nam là 9,71km (tập trung tại huyện Núi Thành, Điện Bàn và Phú Ninh) với tổng cộng còn 676 hộ dân chưa di dời và 194 thửa đất nông/lâm nghiệp chưa được bàn giao.
Theo BQL ĐCT, vướng mắc chủ yếu hiện nay tập trung một số vấn đề như người dân chưa chuyển đến khu tái định cư để bàn giao mặt bằng cho dự án. Tại TP.Đà Nẵng hiện cần khoảng 200 lô tái định cư thuộc 3 khu nhưng công tác xây dựng khu tái định cư chưa hoàn thành. Tại tỉnh Quảng Nam cần phải bố trí chỗ ở mới cho khoảng 150 hộ dân tại thị xã Điện Bàn; 90 hộ dân tại huyện Phú Ninh. Tại tỉnh Quảng Ngãi, có 150 hộ dân chưa di dời đến khu tái định cư, yêu cầu bổ sung thêm lô tái định cư. Bên cạnh đó, 120 thửa đất rừng, đất nông nghiệp tại huyện Núi Thành với chiều dài vướng mắc 4,5 km chưa được lập phương án/chưa thống nhất được phương án với người dân để chi trả đền bù.
Công tác thi công DA ĐCT chậm nên dẫn đến nhiều hệ lụy xấu
Một điều mà BQL DA hết sức lo lắng đó là nguy cơ thiếu vốn đền bù GPMB. Hiện DA đang đứng trước nguy cơ thiếu vốn cho công tác GPMB. Đến nay, mặc dù dự án đã qua một nửa thời gian nhưng vốn đối ứng mới bố trí được 50%. Theo đó, tổng nhu cầu vốn cho công tác GPMB là 3.196 tỉ đồng, vốn đối ứng mới cấp được 1.638 tỉ đồng, còn thiếu 1.558 tỉ đồng.
Trong năm 2015, do nguồn vốn đối ứng chỉ cấp cho dự án được 200 tỉ đồng nên chủ dự án (VEC) đã ứng ra 730 tỉ đồng từ nguồn vốn của VEC cho các địa phương thực hiện công tác GPMB nhưng đến tháng 9-2015 đã vượt hạn mức cho phép và dự án chưa tìm được nguồn vốn bổ sung.
Do công tác GPMB chậm các nhà thầu nước ngoài như Posco thuộc gói thầu A5 (tỉnh Quảng Ngãi), nhà thầu OHL thuộc gói thầu số 7 (tỉnh Quảng Nam) đã nhiều lần có văn bản đề nghị chủ dự án đền bù thiệt hại về kinh tế do chậm bàn giao mặt bằng. Chủ đầu tư VEC đang phải đối mặt với các khiếu kiện pháp lý của các nhà thầu.
Tiến độ chung của dự án đến nay đạt khoảng 33% sản lượng, trong đó 8 gói thầu đoạn tuyến JICA đạt khoảng 50% đang theo kế hoạch. Mặc dù đáp ứng được tiến độ yêu cầu của DA về sản lượng nhưng nếu 76 điểm vướng mặt bằng rải rác trên tuyến không được GPMB, bàn giao cho nhà thầu thi công thì cũng không thể khai thác trên tuyến được.
Để đáp ứng được tiến độ thông xe toàn dự án vào năm 2017, điều kiện tiên quyết là phải cấp đủ 800 tỉ đồng từ nay đến cuối năm 2015 và quý 1 năm 2016 là 700 tỉ đồng; ngoài ra các địa phương phải vào cuộc quyết liệt hơn nữa trong công tác GPMB để có thể bàn giao MB cho nhà thầu thi công vào cuối năm 2015.