Gạo Việt Nam 'gắn mác' Thái Lan, Campuchia để xuất khẩu

Chủ trì Hội nghị Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Trần Thanh Nam và Thứ trưởng Bộ KH-CN Trần Việt Thanh khẳng định, hàng năm, nước ta xuất khẩu từ 6 - 8 triệu tấn gạo đứng thứ 3 thế giới sau Ấn Độ, Thái Lan mang về nguồn ngoại tệ từ 3 - 3,7 tỷ USD.

Tuy nhiên, quy mô sản xuất (SX) nhỏ lẻ, tổ chức SX, liên kết chuỗi giá trị còn yếu, chất lượng nông sản không đồng đều... Đến thời điểm này, gạo Việt Nam vẫn chưa có thương hiệu gạo quốc gia.

Phát biểu tại hội nghị, ông Trần Thanh Nam cho rằng, đây là điều đáng tiếc nhất. Thời gian qua, gạo của Việt Nam lại không mang thương hiệu Việt Nam mà mang thương hiệu của Thái Lan hoặc Campuchia để vào các thị trường nước ngoài.

Mặc khác, Việt Nam là xuất khẩu gạo đứng thứ 3 thế giới nhưng vẫn chưa có phòng kiểm định chất lượng chuẩn quốc tế. Để xuất khẩu, các doanh nghiệp phải gửi mẫu sang nước ngoài để kiểm định chất lượng, vừa tốn tiền, vừa tốn thời gian.

Đại diện lãnh đạo dự hội nghị

Ông Phạm Thái Bình, Giám đốc Công ty TNHH Trung An (TP.Cần Thơ) nói: “Chúng ta là nước SX lúa gạo lớn nhưng văn hóa bán gạo của Việt Nam rất kém. Nhiều doanh nghiệp sẵn sàng cạnh tranh nhau bằng cách hạ giá thành để chiếm lĩnh thị trường, làm mất giá và xuất khẩu cũng không còn thương hiệu. Vì vậy, việc xây dựng thương hiệu gạo hiện nay là rất cấp bách. Với kinh nghiệm 19 năm kinh doanh lúa gạo, tôi thấy Việt Nam có rất nhiều loại gạo tốt phục vụ tiêu dùng của người dân cũng như xuất khẩu. Nhiều giống lúa của Vệt Nam chất lượng gạo rất nhưng khi tham gia xuất khẩu lại phải mang thương hiệu của nước khác”.

Ông Huỳnh Minh Huệ, Tổng Thư ký Hiệp hội Lương thực Việt Nam đề nghị, cần có những điểm nhấn tạo cốt lõi nhằm đảm bảo xây dựng thương hiệu gạo thành công. Trong đó, 2 vấn đề chính là định hướng thị trường và đảm bảo năng lực SX thương mại.

“Mấy chục năm xuất khẩu gạo, chúng ta tập trung chạy theo sản lượng mà quên đi vấn đề chất lượng. Trong khâu tổ chức SX cũng vậy, nông dân đã quen với tập quán thâm canh tăng vụ, cần năng suất hơn là chất lượng. Về thị trường, chúng ta lệ thuộc nhiều vào thị trường tập trung, nhu cầu gạo chất lượng thấp. Bây giờ thị trường thay đổi, buộc chúng ta phải thay đổi theo. Thời gian qua thị trường gạo trắng chúng ta đang mất dần, nhưng gạo thơm lại phát triển và là loại gạo mà Việt Nam có lợi thế sản xuất”, ông Huệ nhấn mạnh.

Nhiều đại biểu đề nghị, muốn xây dựng thương hiệu gạo thì trước hết phải đảm bảo tốt khâu giống, nhất là về quyền sở hữu trí tuệ. Hiện nay ở ĐBSCL đang có thực trạng là sử dụng khá tự do về giống lúa, dẫn đến thoái hóa và giảm chất lượng.

Nhiều cánh đồng mẫu trồng lúa thơm được nhân rộng

Theo Đề án phát triển thương hiệu gạo Việt Nam của Bộ NN&PTNT, thương hiệu gạo Việt Nam được xây dựng dưới hình thức bảo hộ nhãn hiệu chứng nhận và nhãn hiệu thương mại. Mục tiêu đến năm 2020, sản lượng gạo xuất khẩu mang thương hiệu gạo Việt Nam đạt 20% và tham gia trực tiếp vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Tuy nhiên, việc xây dựng thương hiệu gạo cần phải đặt ra tiêu chuẩn về chất lượng và phải đảm bảo an toàn thực phẩm. Phải tập trung nâng cao chất lượng từ khâu sản xuất, thu hoạch, đến bảo quản, chế biến, đóng gói, xuất khẩu.

Thời gian qua, gạo Việt Nam không cạnh tranh được với các doanh nghiệp nước ngoài nên đành mượn thương hiệu nước khác để tồn tại.

Thứ trưởng Bộ KH-CN Trần Việt Thanh chấn an DN: “Tham gia đề án phát triển thương hiệu gạo VN, Bộ được Chính phủ giao nhiệm vụ chủ trì về đăng kí sở hữu trí tuệ. Chúng tôi sẽ hỗ trợ doanh nghiệp, tổ chức trong việc đăng ký, phát triển thương hiệu gạo trong nước và trên thị trường quốc tế”.

Thứ trưởng Trần Thanh Nam kết luận, xây dựng thương hiệu gạo, các doanh nghiệp cần xác định rõ phân khúc thị trường trong nước và quốc tế. Từ đó, từng bước xây dựng thương hiệu gạo chất lượng và phải đăng kí sở hữu trí tuệ. Nhà nước sẽ hỗ trợ, quảng bá giới thiệu thương hiệu gạo trên thị trường Việt Nam và quốc tế, hỗ trợ doanh nghiệp tìm thị trường mới…

Về giống, ưu tiên chọn ra 3 nhóm giống gồm: lúa thơm, lúa đặc sản địa phương và nếp đặc sản để xây dựng thương hiệu quốc gia. Đồng thời, Thứ trưởng Trần Thanh Nam khẳng định, xây dựng thương hiệu gạo doanh nghiệp sẽ đóng vai trò chủ chốt, tích cực tham gia quản lí và sử dụng khai thác.