(CATP) Hàng chục ngàn hộ dân ở TPHCM gần đây phải khổ sở "đánh vật" trong cảnh nước ngập tứ bề. Mỗi khi thủy triều lên, nước dâng cao theo các hố ga, cống thoát nước tràn lai láng trên các nẻo đường, kéo theo bao thứ cặn bã, mầm bệnh tấn công nhà dân, gây thiệt hại, nguy hiểm, phiền toái không kể xiết. Hàng chục năm qua, nạn triều cường vẫn thế, luôn là nỗi ám ảnh của người dân thành phố...
Ngàn nỗi khổ sở
Thường vào những tháng cuối năm là cao điểm của các đợt triều cường ở TPHCM. Thời điểm này, mỗi tháng có 2 lần con nước lên nhấn chìm nhiều vườn tược, đường sá, nhà cửa, đảo lộn đời sống sinh hoạt của nhiều hộ dân, dẫn đến cảnh không mưa nhưng đường phố vẫn ngập. Theo một người dân ở P.Hiệp Bình, sông Sài Gòn chảy đến đâu thì triều cường "quậy" đến đó và xuất hiện tình trạng nước lên vượt bờ bao, gây ngập sâu trên diện rộng, người dân chạy lụt bằng cách leo lên gác ngồi chờ nước rút hoặc sơ tán tạm thời.
Theo thống kê sơ bộ, sau mỗi cơn mưa lớn hoặc vào những ngày triều cường có hàng chục khu vực (KV) từ nội đến ngoại thành "chìm" trong nước. Nhiều năm qua, dù TP đầu tư rất nhiều cho công tác ngăn triều, nhưng tình hình chẳng cải thiện được là bao! Tệ hơn, lắm lúc triều cường còn phá vỡ đê bao, nước ngập dâng cao, đẩy cư dân các phường trải dọc sông sống chung với muôn vàn khổ sở. Trong ngày 06/11, TP đã trải qua đợt triều cường kinh hoàng khi từ nội đến ngoại thành nhiều nơi biến thành sông, gây khó khăn cho hàng vạn người dân khi đời sống bị đảo lộn hoàn toàn.

Một số hình ảnh triều cường gây ngập lụt tại TPHCM
Dọc đường Mễ Cốc (phường Bình Đông), Trần Xuân Soạn (phường Tân Hưng) nước dâng tràn đổ vào các khu dân cư, gây ngập từ đường vào nhà. Khu vực trung tâm giáp ranh giữa Quận 1, Quận 4 và Quận 5 (cũ), nước cũng lênh láng, nhiều đoạn ngập sâu khiến giao thông tê liệt cục bộ. Sau vài ngày trôi qua, sự cố này vẫn để lại "di chứng" nặng nề khi nhiều hộ dân vẫn phải ra sức cứu vãn tình thế. "Chính quyền địa phương đã tích cực hỗ trợ khắc phục, nhưng nhiều gia đình còn ngập nước chưa thể khắc phục hết do nền thấp" - anh Hoàng Đình Trọng (ngụ phường Tân Hưng) cho biết khi cùng vợ đắp lại bao cát và tát nước ra hai ngày sau đợt triều cường.
Dù chưa vào chu kỳ đạt đỉnh của triều cường trong năm, nhưng đợt triều cường này nhiều tuyến đường ở các quận 1, 4, 2, 7, 8, Bình Thạnh, huyện Nhà Bè... (theo địa danh cũ) ngập sâu, hàng loạt phương tiện chết máy, người dân phải khổ sở lội nước về.
Bà Thắm (ở đường Huỳnh Tấn Phát, Q7 cũ) than thở: "Năm nào cũng vậy, cứ thủy triều là ngập. Đường này mới nâng cao, cứ tưởng năm nay sẽ ổn, ai ngờ mới đợt này cũng ngập!".
Trời không mưa, nhưng đường phố ngập do triều cường là thực tế thường thấy và đáng lo hơn khi hầu hết các địa phương đều có điểm ngập lúc nước lên. Các vùng dân cư dọc sông Sài Gòn còn đối diện với tình trạng nước dâng cao khiến đê bao vỡ, như đã có những đợt nước nhấn chìm trên diện rộng tại Quận 12, Q.Thủ Đức, huyện Nhà Bè... (cũ). Các vùng khác thuộc địa danh cũ như Quận 2, Quận 7, huyện Bình Chánh, Hóc Môn, Củ Chi cũng lâm vào cảnh nước ngập giữa trời nắng trên diện rộng...
Lỗi do... quy hoạch đô thị và biến đổi khí hậu
Triều cường dâng cao và đặc biệt là tình trạng đê bao vỡ diễn ra tại TPHCM đã đặt người dân nhiều nơi sống trong vùng "thủy thần" đứng trước những khó khăn như ô nhiễm, ách tắc giao thông, lây lan các nguồn dịch bệnh, sản xuất kinh doanh đình trệ... Theo Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản, mỗi năm tình trạng ngập úng ở TPHCM đã lấy đi của người dân TP khoảng vài ngàn tỉ đồng. Tuy nhiên, đây chỉ là con số thống kê về những thiệt hại cụ thể như cá chết, cây úng, sập nhà, xe hỏng...; còn những thiệt hại vô hình, sâu xa hơn có liên quan đến nỗi khổ của người dân khi phải sống chung với triều cường thì không kể xiết.
Anh Nguyễn Đức Bình (ngụ đường Trần Xuân Soạn, phường Tân Hưng) cho biết, mỗi lần triều cường lớn, nước tràn qua các hẻm, thọc sâu vào các khu dân cư, chảy vào nhà, tấn công các cơ sở, trường học. Nhiều người phải trú lụt ở nhà bà con, hàng xóm, trên những tầng cao chờ nước rút... Lúc đó, rác rưởi, xác chuột chết, bùn sình, mùi hóa chất do nhiều công ty, xí nghiệp thải ra theo miệng cống xộc lên thật hãi hùng... Ở phường Hiệp Bình cũng thường xuyên xuất hiện triều cường. Dù đã dày dạn kinh nghiệm đối phó, sống chung với triều cường, nhưng một khi con nước dâng cao thì người dân cũng "bó tay", bởi mọi nỗ lực đôi khi chẳng thấm tháp gì so với sự lộng hành của con nước. "Triều cường nhiều lần khiến các hộ dân khô cả họng, ngứa khắp người. Nhiều gia đình bị trộm "viếng", rồi đồ đạc bị ngâm nước biến thành đồ phế thải, cả người lẫn vật nuôi đổ bệnh..." - ông Hà Quảng, sinh sống nhiều năm ở đây, chia sẻ.
Để khắc phục tình trạng này, các nhà khoa học đề xuất rất nhiều giải pháp hữu hiệu và chính quyền cũng đầu tư không ít cho công tác chống ngập, nhưng nạn triều cường nhiều năm trôi qua vẫn còn là nỗi ám ảnh của người dân thành phố và chưa thể biết chính xác bao giờ mới chấm dứt.
Ông Nguyễn Thanh Tùng - Viện quy hoạch đô thị:
Trong mấy chục năm qua, hơn 2/3 số ao hồ trong thành phố đã bị lấp, các con đường bị bê-tông hóa kín mít nên không còn chỗ cho nước thoát. Đã vậy, tình trạng nhà cửa, các công trình mọc lên ngẫu hứng, cái sau cao hơn cái trước, không theo chuẩn nào đã biến mặt bằng đô thị nhấp nhô lồi lõm, và ở chỗ lõm ấy, mỗi khi mưa xuống hoặc triều cường, nước không thoát được dẫn đến ngập úng là điều không thể tránh khỏi. Hiện tượng ngập úng mỗi khi triều cường gây thiệt hại đồng thời đe dọa tính mạng của người dân hiện nay, còn là nguyên nhân của công tác xây dựng, gia cố các công trình đê bao được thực hiện ì ạch, việc tăng cường máy bơm cho các trạm bơm dù trong tầm tay nhưng không được sắp xếp, công tác dự báo thủy văn chưa được xem trọng...
Chuyên gia khí tượng Lê Thị Xuân Lan:
TPHCM nói riêng, toàn khu vực Nam bộ nói chung, thủy triều bắt đầu lên nhanh từ khoảng tháng 9, tần suất lên nhiều và cao thường rơi vào khoảng cuối mỗi năm. Thủy triều đang có xu hướng ngày càng dâng lên cao hơn ở TPHCM do một phần bị ảnh hưởng chung của biến đổi khí hậu, nhưng phần lớn còn lại là vì thành phố đang sụt lún nghiêm trọng, mà đây là hậu quả của việc khai thác nước ngầm quá mức, vô tội vạ. Theo tôi, nếu không sớm kiểm soát được tình trạng này, TPHCM sẽ phải thường xuyên đối mặt với tình trạng ngập lụt nặng nề hơn.