Lối thoát hiểm thứ hai là yêu cầu sống còn trong PCCC, thoát nạn khi xảy ra cháy nổ

Sự phớt lờ tai hại

Từ vụ cháy tại chung cư Phú Thọ Hoà (P.Phú Thọ Hoà, TPHCM) hồi tháng 7 đến vụ hỏa hoạn mới nhất tại một nhà hàng kinh doanh đồ nướng trên đường Trần Hưng Đạo, điểm chung nhận thấy là nguyên nhân đều bắt nguồn từ sự chủ quan của người dân và chủ cơ sở kinh doanh. Việc tự ý đấu nối điện, sử dụng mối nối chắp vá, thiếu thiết bị bảo vệ như aptomat chống rò rỉ, chống quá tải… khiến hệ thống điện liên tục vận hành trong trạng thái mất an toàn, trở thành mầm mống của những vụ cháy lớn.

Dù nhận thức được nguy cơ, không ít hộ dân và cơ sở kinh doanh vẫn xem nhẹ, thậm chí phớt lờ các quy chuẩn an toàn. Tình trạng kéo dây tạm bợ, dùng dây dẫn không đúng tiết diện, đặt ổ cắm sát vật liệu dễ cháy hoặc vận hành nhiều thiết bị cùng lúc trong không gian chật hẹp khiến chỉ một tia lửa điện nhỏ cũng có thể thổi bùng thảm họa.

Hiện trường vụ hoả hoạn nghiêm trọng xảy ra tại chung cư Phú Thọ Hoà làm nhiều người thương vong

Qua kiểm tra, lực lượng chức năng ghi nhận nhiều nơi không bảo trì hệ thống điện, không thay dây dẫn lão hóa, thậm chí để mối nối trần hoặc che bằng vật liệu dễ bắt lửa. Sự chủ quan còn thể hiện ở việc thiếu bình chữa cháy, che chắn lối thoát nạn và không gắn thiết bị ngắt điện tự động. Những yêu cầu cơ bản nhất trong phòng ngừa sự cố.

Nguy hiểm hơn, rất nhiều nhà dân và cơ sở kinh doanh hiện nay hoàn toàn không có lối thoát hiểm thứ hai. Việc phụ thuộc vào một lối ra duy nhất khiến sinh mạng của người bên trong đặt vào rủi ro cực lớn, bởi chỉ cần cầu thang hoặc cửa chính bị lửa, khói, nhiệt chặn kín trong vài chục giây, toàn bộ không gian lập tức trở thành “bẫy tử thần”.

Công an TPHCM khám nghiệm làm rõ nguyên nhân một vụ cháy do chập điện

Điều này đặc biệt nguy hiểm tại các nhà phố dạng “ống” hoặc cơ sở kinh doanh kín, nơi không gian nhỏ hẹp khiến người bên trong gần như không còn cơ hội thoát thân. Đối với các cơ sở kinh doanh như quán ăn, quán nướng, nơi mật độ khách đông, bàn ghế bố trí sát nhau và chứa nhiều vật liệu dễ cháy, việc thiếu lối thoát hiểm dự phòng càng làm gia tăng rủi ro.

Lực lượng PCCC&CNCH, CATP nhiều lần nhấn mạnh, lối thoát hiểm thứ hai không phải là lựa chọn, mà là yêu cầu sống còn. Tuy vậy, nhiều hộ gia đình và chủ cơ sở vẫn tận dụng tối đa diện tích để kinh doanh hoặc làm kho chứa, vô tình bít kín chính con đường cứu mình.

“Việc thiết kế, bổ sung hoặc cải tạo lối thoát hiểm thứ hai cần được xem là trách nhiệm bắt buộc, không phải chi phí phát sinh. Thoát được ra ngoài nhanh hơn vài giây có thể quyết định ranh giới giữa sống và chết trong một vụ cháy”, đại diện Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH nhấn mạnh.

Tổ chức khám nghiệm hiện trường vụ hoả hoạn

Một yếu tố then chốt khác không thể bỏ qua là sự thiếu vắng các thiết bị cảnh báo cháy sớm. Phần lớn các vụ hỏa hoạn nghiêm trọng thời gian qua đều xảy ra vào ban đêm, thời điểm người dân ngủ sâu, không kịp phát hiện nguy hiểm để thoát thân.

Khi không có đầu báo khói, báo nhiệt hoặc hệ thống cảnh báo tự động, đám cháy chỉ được phát hiện khi đã bùng phát mạnh, khói nóng tràn kín không gian và mọi lối thoát gần như bị bịt chặt. Trong môi trường kín như nhà phố, căn hộ hoặc quán ăn, khói độc có thể lan đầy phòng chỉ trong 2–3 phút, khiến người bên trong nhanh chóng mất ý thức trước khi kịp tìm đường thoát.

Trong bối cảnh liên tiếp xảy ra các vụ cháy thương tâm, chủ động trang bị hệ thống cảnh báo cháy tự động, kết nối kịp thời với lực lượng chức năng là biện pháp quan trọng nhất để bảo vệ tính mạng và tài sản.

Thời gian vàng để thắng "giặc lửa"

Trong phần lớn các vụ hỏa hoạn nghiêm trọng thời gian qua, nguyên nhân gây thiệt hại lớn đều xuất phát từ việc phát hiện cháy quá muộn. Đặc biệt, khoảng 60–70% sự cố xảy ra vào ban đêm, khi người dân đang ngủ sâu, không kịp nhận biết nguy hiểm để thoát thân.

Những đám cháy được phát hiện trong giai đoạn muộn thường đã lan rộng, sinh nhiều khói độc, làm vô hiệu hóa mọi lối thoát nạn và khiến lực lượng PCCC&CNCH khó tiếp cận, giảm khả năng cứu người và cứu tài sản.

Trung tá Nguyễn Thành Nam, Phó Đội trưởng Đội Cảnh sát CC&CNCH Khu vực 13 thông tin đến người dân về thiết bị truyền tin báo cháy Gsafe

Chính thực tiễn này cho thấy hệ thống cảnh báo cháy sớm không chỉ là thiết bị kỹ thuật, mà là “lá chắn sinh mạng”. Theo Luật 55/2024/QH15 và Nghị định 105/2025/NĐ-CP, thiết bị truyền tin báo cháy có vai trò kết nối trực tiếp giữa cơ sở và lực lượng PCCC&CNCH. Khi phát sinh cháy, hệ thống đồng thời cảnh báo chủ cơ sở qua cuộc gọi tự động và truyền tín hiệu đến Trung tâm Thông tin Chỉ huy PCCC.

Nhờ đó, việc xử lý ban đầu được thực hiện khi đám cháy còn nhỏ, trong khi lực lượng chuyên nghiệp có thể chuẩn bị phương án tiếp cận tối ưu. 

Việc giới thiệu và tích cực triển khai hệ thống này đến với người dân là hết sức cần thiết trong bối cảnh tình hình cháy nổ còn diễn biến phức tạp

Từ yêu cầu cấp bách đó, Đội Cảnh sát Chữa cháy và Cứu nạn cứu hộ Khu vực 13 đã chủ động triển khai chương trình tuyên truyền và lắp đặt thiết bị truyền tin báo cháy cho UBND, Công an 5 phường và hơn 300 cơ sở trên địa bàn trong hai ngày 4–5/12 vừa qua.

Đây là bước đi quan trọng nhằm hiện thực hóa chủ trương cảnh báo sớm, giúp cơ sở và lực lượng PCCC “nhận tin cùng lúc”, rút ngắn tối đa thời gian phản ứng khi có sự cố.

Trao đổi với phóng viên, Trung tá Nguyễn Thành Nam, Phó Đội trưởng Đội Cảnh sát CC&CNCH Khu vực 13 cho biết, trong nhiều vụ cháy lớn thời gian qua, nguyên nhân chung là phát hiện cháy muộn hoặc lực lượng chức năng nhận tin chậm.

Việc truyền tin thủ công, nhất là vào ban đêm hoặc thời điểm không có người trực, khiến tín hiệu báo cháy bị trễ, làm giảm đáng kể khả năng xử lý ban đầu.

Hệ thống truyền tin báo cháy do Gtel sản xuất 

Hệ thống truyền tin báo cháy do GTEL triển khai theo Quyết định 8390 của Bộ Công an đã khắc phục triệt để hạn chế này.

Thiết bị được lắp trực tiếp tại cơ sở, kết nối với tủ báo cháy trung tâm. Khi đầu báo hoặc nút ấn khẩn kích hoạt, tín hiệu sẽ tự động truyền về Trung tâm Thông tin Chỉ huy của Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH, đồng thời gọi cảnh báo cho người đứng đầu cơ sở.

Cơ sở và lực lượng chức năng nhận tin cùng lúc, giúp chủ động kiểm tra, xử lý ban đầu và rút ngắn đáng kể thời gian điều động phương tiện, lực lượng. Tại Trung tâm chỉ huy, tín hiệu báo cháy được hiển thị trên bản đồ tác chiến điện tử với đầy đủ dữ liệu về vị trí, nguồn nước và điều kiện xung quanh, hỗ trợ trực ban đưa ra quyết định nhanh, chính xác.

Hệ thống cho phép giám sát 24/7 tình trạng hoạt động của các cơ sở, chuẩn hóa toàn bộ quá trình tiếp nhận. xử lý thông tin, từng bước xây dựng mạng lưới cảnh báo sớm thống nhất từ cơ sở đến lực lượng PCCC. Nhờ việc nhận tin đồng thời, cả cơ sở và lực lượng PCCC đều có thể xử lý ngay từ phút đầu – khoảng thời gian quyết định để ngăn cháy lan.

Lực lượng chức năng triển khai hệ thống truyền tin báo cháy được lắp đặt tại các cơ sở kinh doanh trên địa bàn TPHCM

Hệ thống cảnh báo sớm thể hiện vai trò then chốt của công nghệ trong nâng cao năng lực quản lý PCCC tại địa phương. Đây là mắt xích quan trọng kết nối dữ liệu với cơ sở và Trung tâm chỉ huy, hình thành một mạng lưới giám sát đồng bộ, góp phần bảo vệ tính mạng và tài sản của nhân dân. Khi thời gian báo cháy được rút ngắn, nguy cơ cháy lớn được giảm thiểu.

Cảnh báo sớm không chỉ là yêu cầu kỹ thuật, mà là giải pháp thiết yếu hướng tới xây dựng một cộng đồng an toàn trước nguy cơ cháy, nổ trong tình hình hiện nay.

Lắp đặt thiết bị cảnh báo cháy sớm, đồng bộ – chìa khóa rút ngắn ‘thời gian vàng’ trong PCCC, cứu nạn

(CAO) Trong bối cảnh các vụ hỏa hoạn gây thiệt hại nghiêm trọng vẫn xảy ra, đặc biệt vào ban đêm khi công tác phát hiện cháy gặp nhiều hạn chế, yêu cầu cảnh báo cháy sớm đang trở thành nhiệm vụ cấp bách trong công tác PCCC&CNCH. Hệ thống truyền tin báo cháy tự động được xem là giải pháp công nghệ lần đầu được triển khai đồng bộ, được kỳ vọng sẽ rút ngắn “thời gian vàng” chữa cháy và nâng cao hiệu quả ứng cứu.