Truy thu hơn 130 tỷ đồng tiền bảo hiểm bị "xù”

BHXH Việt Nam thông tin, từ năm 2024 đến hết tháng 4/2025, để triển khai thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra (TTKT) có hiệu quả, đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ, thực tiễn trong tình hình mới khi có nhiều sự đổi mới trong cơ chế hoạt động thanh tra, đơn vị đã kịp thời ban hành một số văn bản chỉ đạo tăng cường, hướng dẫn thực hiện công tác TTKT, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật phát hiện qua hoạt động kiểm tra, đặc biệt đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, khai thác dữ liệu trên các phần mềm quản lý nghiệp vụ của BHXH Việt Nam để phân tích, sàng lọc, phát hiện dấu hiệu vi phạm, khoanh vùng và lựa chọn đối tượng TTKT có trọng tâm, trọng điểm; hướng dẫn BHXH các tỉnh, thành phố tổ chức hội nghị mời các đơn vị chậm đóng BHXH, BHTN, BHYT từ 03 tháng trở lên; hoặc các đơn vị đã kê khai nộp thuế nhưng chưa tham gia BHXH, BHTN, BHYT hay đã tham gia nhưng chưa đầy đủ cho người lao động để tuyên truyền, phổ biến pháp luật về BHXH, BHYT và xử lý vi phạm về đóng BHXH, BHTN, BHYT; lồng ghép công tác phổ biến, tuyên truyền chính sách, pháp luật về BHXH, BHTN, BHYT khi tiến hành thanh tra trực tiếp tại đơn vị.

BHXH VN quyết liệt truy thu hơn 130 tỉ đồng tiền bảo hiểm bị "trốn" đóng cho hơn 17 ngàn lao động Ảnh minh họa: CTV

Song song đó, BHXH Việt Nam đã nghiêm túc chỉ đạo việc thực hiện xử phạt hoặc kiến nghị xử phạt vi phạm hành chính (VPHC) khi phát hiện hành vi vi phạm pháp luật về đóng BHXH, BHTN, BHYT; kiên quyết cưỡng chế hoặc kiến nghị cưỡng chế thi hành Quyết định xử phạt VPHC đối với tổ chức, cá nhân bị xử phạt VPHC đã quá thời hạn chấp hành nhưng chưa tự nguyện chấp hành. Trường hợp phát hiện vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự, kịp thời lập hồ sơ kiến nghị khởi tố hoặc gửi tin báo tố giác tội phạm đến Cơ quan Công an để xem xét, xử lý.

Thông qua hoạt động TTKT, BHXH Việt Nam đã ban hành văn bản gửi Ủy ban nhân dân một số tỉnh để kiến nghị tiếp tục quan tâm, tăng cường lãnh đạo thực hiện tốt pháp luật về BHXH, BHTN, BHYT, góp phần bảo đảm an sinh xã hội, trật tư an toàn xã hội trên địa bàn.

Tính theo số liệu từ ngày 01/01/2024 đến ngày 29/4/2025, toàn hệ thống BHXH Việt Nam đã thực hiện TTKT tại 22.928 đơn vị, từ đó yêu cầu truy thu tiền đóng của khoảng 17.500 lao động thuộc nhóm phải tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế song chưa đóng hoặc đóng thiếu với số tiền hơn 130 tỉ đồng. Ngoài ra, đơn vị cũng yêu cầu truy thu hơn 127 tỷ đồng đóng thiếu theo mức đóng quy định của 38.957 lao động.

Cũng theo báo cáo tổng số tiền các đơn vị được TTKT chậm đóng trước khi có Quyết định TTKT là hơn 2.100 tỷ đồng; số tiền thu hồi được trong thời gian TTKT là gần 1.100 tỷ đồng.

Đáng nói, sau khi có kết quả kiểm tra công tác chi trả các chế độ BHXH, BHTN, BHXH Việt Nam cũng yêu cầu thu hồi về quỹ BHXH số tiền 11,2 tỷ đồng do hưởng chế độ BHXH không đúng quy định; yêu cầu thu hồi về quỹ BHTN gần 1 tỷ đồng do hưởng trợ cấp thất nghiệp không đúng quy định. Liên quan đến quyết toán tiền khám chữa bệnh bảo hiểm y tế, ngành đã yêu cầu thu hồi tới 172 tỷ đồng chi không đúng quy định.

Theo BHXH Việt Nam, với khả năng rà soát, phân tích dữ liệu lớn, việc ứng dụng CNTT đã giúp rà soát được 100% hồ sơ nghiệp vụ kể cả với các doanh nghiệp có hàng nghìn lao động hoặc cơ sở y tế có hàng triệu lượt KCB BHYT. Điều đó đã giúp hiệu quả của công tác TTKT từng bước được nâng lên; số tiền thu hồi về quỹ và số hành vi bị xử phạt vi phạm hành chính trong năm 2024 so với năm 2023 đều tăng. Cụ thể, số tiền truy đóng do chưa đóng, đóng thiếu thời gian, đóng thiếu mức tăng 18,15% so với năm 2023; số Quyết định xử phạt VPHC về đóng BHXH, BHTN, BHYT tăng 6,57% so với năm 2023; số tiền chi phí KCB BHYT không đúng quy định được thu hồi về quỹ BHYT tăng 54,5% so với năm 2023.

Nhờ đó, đã kịp thời phát hiện, ngăn chặn các hành vi chậm đóng, trốn đóng, chiếm dụng quỹ; xử lý nghiêm các trường hợp cố tình vi phạm kéo dài, bảo đảm quyền lợi chính đáng của NLĐ; góp phần nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật của người SDLĐ và NLĐ, tạo hiệu ứng răn đe, phòng ngừa vi phạm, từ đó góp phần thực hiện hiệu quả chính sách an sinh xã hội. Trong đó, công tác TTKT đã đóng góp rất hiệu quả mục tiêu tăng thu, giảm chậm đóng vào quỹ BHXH, BHTN, BHYT tỷ lệ chậm đóng BHXH, BHTN, BHYT giảm dần qua các năm như: năm 2021 là 3,67%, năm 2022 là 2,91%, năm 2023 là 2,69%, năm 2024 là 2,59%. Ngoài ra, Ngành bảo hiểm xã hội cũng đã lập hồ sơ, kiến nghị các trường hợp có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự sang cơ quan Công an xử lý, khởi tố theo quy định.