Sáng 10/3, Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội đã mở phiên tòa xét xử sơ thẩm 8 bị cáo trong vụ cháy tòa nhà chung cư mini cao 9 tầng trên phố Khương Hạ (phường Khương Đình, quận Thanh Xuân, Hà Nội) khiến 56 người tử vong, 44 người bị thương vào đêm 12/9/2023.
Hội đồng xét xử gồm 5 người: 2 thẩm phán, 3 hội thẩm nhân dân, do thẩm phán Đặng Mạnh Cẩm Yến (Phó Chánh Tòa gia đình và người chưa thành niên, Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội) làm chủ tọa phiên tòa.
Một kiểm sát viên của Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội được phân công thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử tại phiên tòa.
Trong số 8 bị cáo phải hầu tòa, bị cáo Nghiêm Quang Minh (sinh năm 1979, trú tại phường Yên Hòa, quận Cầu Giấy, Hà Nội, là chủ tòa nhà chung cư mini 9 tầng nói trên) bị Viện Kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội truy tố về tội “Vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy” theo quy định tại Điều 313, khoản 3 Bộ luật Hình sự.
Các bị cáo tại tòa
Bảy bị cáo còn lại đều là các cựu cán bộ cùng bị truy tố về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” theo quy định tại Điều 360, khoản 3 Bộ luật Hình sự gồm: cựu Đội trưởng Đội Thanh tra Xây dựng quận Thanh Xuân Trần Trọng Khang (sinh năm 1960); các cựu cán bộ phường Khương Đình: Phạm Tần Anh (sinh năm 1975, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân phường, giai đoạn từ năm 2018 đến khi bị khởi tố), Chu Xuân Sơn (sinh năm 1986, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân phường giai đoạn 2015-2020; thời điểm bị khởi tố là Chủ tịch Ủy ban Nhân dân phường Thanh Xuân Nam), Nguyễn Thị Kim Trang (sinh năm 1984, cán bộ địa chính-xây dựng phường giai đoạn 2010-2018; thời điểm bị khởi tố là cán bộ địa chính xây dựng phường Thanh Xuân Bắc), Nguyễn Tuấn Anh (sinh năm 1983, cựu Phó trưởng Công an phường), Nguyễn Đình Quân (sinh năm 1983, Tổ trưởng Tổ Thanh tra Xây dựng phường giai đoạn 2014-2016; thời điểm bị khởi tố là Tổ trưởng Tổ Thanh tra xây dựng phường Nhân Chính), Phạm Thanh Tùng (sinh năm 1979, cựu nhân viên hợp đồng phụ trách lĩnh vực môi trường đô thị).
Tại phiên tòa, có 12 luật sư tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho các bị cáo; có mặt 10 người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan và 72 người là bị hại, đại diện bị hại trong vụ án, 12 bị hại và đại diện bị hại vắng mặt.
Bị cáo Nghiêm Quang Minh (chủ tòa nhà chung cư mini 9 tầng bị cháy) khai báo trước tòa
Theo cáo trạng, Nghiêm Quang Minh là chủ sở hữu thửa đất có diện tích 240 m2 ở số 37, ngách 29/70, phố Khương Hạ, phường Khương Đình, quận Thanh Xuân, Hà Nội. Tháng 3/2015, Minh được Ủy ban Nhân dân quận Thanh Xuân cấp Giấy phép xây dựng nhà ở riêng lẻ trên thửa đất trên, diện tích xây dựng tầng 1 là 167,4m2, mật độ xây dựng là 70%, có tổng số 33 phòng, gồm 6 tầng, tầng lửng và tum thang.
Từ ngày 14/5/2015 đến cuối tháng 12/2015, bị cáo Minh xây dựng và tự ý thay đổi thiết kế công trình, xây dựng thành 9 tầng và 1 tum (vượt 3 tầng so với Giấy phép xây dựng); diện tích xây dựng tầng 1 là 240m2, mật độ xây dựng là 100%, có tổng số 45 phòng (căn hộ khép kín), vượt 12 phòng so với Giấy phép xây dựng, nhưng không lập hồ sơ thiết kế, thẩm duyệt, nghiệm thu, quản lý về phòng cháy, chữa cháy theo quy định.
Tuy nhiên, công trình của Minh không bị bất kỳ một cơ quan, đơn vị nào của phường Khương Đình và quận Thanh Xuân kiểm tra, xử lý.
Từ tháng 10/2015 đến tháng 4/2016, bị cáo Minh đã bán xong 45 căn hộ; đến cuối năm 2016, toàn bộ 45 căn hộ đều có người ở. Thời điểm trước khi xảy ra hỏa hoạn (12/9/2023), có 147 cư dân sinh sống trong 45 căn hộ nêu trên.
Sau khi bán toàn bộ 45 căn hộ cho các hộ dân sử dụng, bị cáo Minh không cư trú tại tòa nhà và xác định quyền quản lý, sử dụng là của toàn bộ cư dân. Minh không có trách nhiệm đối với việc cư dân sinh sống và sự vận hành của tòa nhà.
Toàn bộ xe máy, xe máy điện, xe đạp điện của cư dân đều để ở dưới tầng 1 tòa nhà, trung bình có khoảng từ 70-80 xe máy, xe điện các loại.
Từ ngày 31/8/2018 đến ngày 12/6/2020, Công an quận Thanh Xuân đã phát hiện nhiều vi phạm về phòng cháy, chữa cháy tại nhà số 37, ngách 29/70, phố Khương Hạ, phường Khương Đình và xác định đây là cơ sở vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy, nếu không được ngăn chặn kịp thời thì có thể dẫn đến nguy cơ trực tiếp phát sinh cháy nổ, có thể gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.
Toàn cảnh phiên tòa
Khoảng 23 giờ 20 phút ngày 12/9/2023, do đường dây dẫn điện bị chập tại khu vực bình ắc quy đặt ở tầng 1 tòa nhà nên đã gây cháy. Sau đó, ngọn lửa cháy vào dây cáp điện, các hộp công tơ điện gắn trên tường tầng 1 và lan ra xung quanh.
Sau khi lực lượng chữa cháy đến dập lửa, cứu nạn, cứu hộ, đến khoảng 0 giờ 15 phút ngày 13/9/2023, đám cháy đã cơ bản được dập tắt. Vụ cháy đã làm 56 người tử vong, 44 người bị thương, thiệt hại về tài sản hơn 3,2 tỷ đồng.
Những người bị thương và đại diện nạn nhân trong vụ án đã yêu cầu các bị cáo bồi thường tổng hơn 79 tỷ đồng, bao gồm các thiệt hại tài sản, chi phí liên quan...
Dự kiến, phiên tòa diễn ra trong 3 ngày.