Bộ Xây dựng làm cơ quan chủ quản 11 dự án/dự án thành phần, gồm: Quảng Ngãi - Hoài Nhơn, Hoài Nhơn - Quy Nhơn, Quy Nhơn - Chí Thạnh, Chí Thạnh - Vân Phong, Cần Thơ - Hậu Giang, Hậu Giang - Cà Mau, Cao Lãnh - Lộ Tẻ, Lộ Tẻ - Rạch Sỏi, Dự án thành phần 2 Biên Hòa - Vũng Tàu, Hòa Liên - Túy Loan, Bến Lức - Long Thành; dài 444km, tiến độ bám sát kế hoạch hoàn thành vào cuối năm 2025.
Các địa phương làm cơ quan chủ quản 11 dự án/dự án thành phần dài 289km, tiến độ 5/11 dự án đang bám sát kế hoạch đề ra, gồm: Dự án thành phần 1 và 7 Vành đai 3 TPHCM, Dự án thành phần 3 Biên Hòa - Vũng Tàu, Dự án thành phần 1 và 3 Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột.
Sáu dự án còn lại với chiều dài khoảng 158km còn chậm, gồm: Dự án thành phần 3 và 5 Vành đai 3 TPHCM (Đồng Nai 45%, Bình Dương cũ, nay là TPHCM 44%); Đồng Nai 49% tại Dự án Biên Hòa - Vũng Tàu; đoạn qua Tuyên Quang cũ 44%, đoạn qua Hà Giang (nay là tỉnh Tuyên Quang) 70% tại Dự án Tuyên Quang - Hà Giang; Đồng Tháp 66% tại Dự án Cao Lãnh - An Hữu.
Đường Hồ Chí Minh đoạn thuộc địa phận TPHCM
Đối với dự án Hữu Nghị - Chi Lăng (giá trị sản lượng thi công 37%) và Đồng Đăng - Trà Lĩnh (sản lượng đạt 36%) dự kiến thông tuyến vào cuối năm 2025 nhưng khối lượng còn lại lớn, có nguy cơ không đáp ứng kế hoạch.
Dự án Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng đã cơ bản xác định được nguồn, nhưng công suất khai thác cát vẫn bị hạn chế. Nếu không chủ động bổ sung nguồn cung, tăng công suất khai thác cát, kết hợp với điều chỉnh giải pháp kỹ thuật để rút ngắn thời gian chờ lún sẽ tiềm ẩn nguy cơ không hoàn thành dự án theo mốc tiến độ yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ (Dự án thành phần 1 trong năm 2025, các dự án thành phần còn lại vào 30/4/2026).
Dự án Cần Thơ - Hậu Giang, Hậu Giang - Cà Mau thi công đồng loạt móng mặt đường vào tháng 10 - 11 trùng với thời điểm mùa mưa, cần phải có các giải pháp huy động đầy đủ máy móc thiết bị, nhân lực, vật tư để tổ chức thi công, bảo đảm hoàn thành năm 2025. Dự án An Hữu - Cao Lãnh qua Đồng Tháp sản lượng đạt 66,1%, tuy nhiên thời gian gia tải dự kiến kéo dài đến hết năm 2025 nên khó có khả năng hoàn thành trong năm 2025.
Một số dự án có kế hoạch hoàn thành năm 2025 do các địa phương làm cơ quan chủ quản, khối lượng còn lại lớn (Vành đai 3 TPHCM gồm: Dự án thành phần 3 qua Đồng Nai đạt 45,2%, Dự án thành phần 5 qua Bình Dương cũ đạt 44,3%, cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu qua Đồng Nai đạt 48,9%, Tuyên Quang - Hà Giang đoạn qua Tuyên Quang đạt 43,53%) trong khi đang mùa mưa, ảnh hưởng đến việc triển khai thi công, tiềm ẩn nguy cơ không hoàn thành đúng tiến độ, ảnh hưởng đến kế hoạch hoàn thành 3.000km đường bộ cao tốc.
Vị trí đường cao tốc TPHCM - Thủ Dầu Một - Chơn Thành đoạn giao với đường tạo lực Bắc Tân Uyên - Phú Giáo - Bàu Bàng
Một số dự án mới khởi công trong 6 tháng đầu năm 2025 như TPHCM - Thủ Dầu Một - Chơn Thành, Dự án thành phần 2 và 3 Gia Nghĩa - Chơn Thành, Ninh Bình - Hải Phòng nhưng triển khai chậm, khối lượng thi công mới tập trung ở công tác dọn dẹp mặt bằng, xây dựng lán trại, đường công vụ và hoàn thiện bản vẽ thi công.
Để triển khai các dự án đúng kế hoạch đề ra, Bộ Xây dựng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành địa phương tiếp tục rà soát tổ chức bộ máy nhất là các cơ quan, đơn vị được giao triển khai công tác giải phóng mặt bằng, ảnh hưởng đến tiến độ triển khai thi công và giải ngân các dự án.
Các Bộ, địa phương được giao làm cơ quan chủ quản tiếp tục chỉ đạo các chủ đầu tư, nhà thầu xây dựng kế hoạch thi công hợp lý, khoa học; tăng cường nhân lực, máy móc, thiết bị; khắc phục các bất lợi về thời tiết trong mùa mưa để đẩy nhanh tiến độ thi công; kịp thời nghiệm thu, thanh toán bảo đảm hoàn thành giải ngân vốn đầu tư công theo kế hoạch đề ra, nhất là trong các tháng cuối năm 2025. Trong đó, TPHCM và các tỉnh Đồng Nai, Tuyên Quang, Đồng Tháp cần quyết liệt trong triển khai, chủ động tháo gỡ các khó khăn, áp dụng các giải pháp kỹ thuật rút ngắn thời gian thi công để bảo đảm hoàn thành trong năm 2025 theo yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ, nhất là TPHCM cần nêu cao vai trò đi đầu trong xây dựng kết cấu hạ tầng, tập trung trong chỉ đạo, điều hành để quyết tâm hoàn thành Dự án Vành đai 3 trong năm 2025, cũng như đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án TPHCM - Mộc Bài, TPHCM - Thủ Dầu Một - Chơn Thành.
Hạng mục cầu cạn đang được nhà thầu tích cực thi công
Tỉnh Lạng Sơn và Cao Bằng, TP.Cần Thơ, An Giang rà soát lại tiến độ, chỉ đạo nhà đầu tư, nhà thầu chủ động tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, bổ sung nhân lực máy móc thiết bị, thi công "3 ca 4 kíp" để đẩy nhanh tiến độ thi công bảo đảm hoàn thành theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Thành phố Cần Thơ, An Giang, Đồng Tháp rà soát nhu cầu vật liệu, điều chuyển linh hoạt đáp ứng tiến độ triển khai phục vụ thi công Dự án Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, Cao Lãnh - An Hữu.
Ngoài ra, Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục chỉ đạo các chủ đầu tư, các nhà thầu tổ chức thi công "3 ca, 4 kíp" để đẩy nhanh tiến độ thi công các dự án thành phần còn lại của cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2021 - 2025, Dự án thành phần 2 Biên Hòa - Vũng Tàu, bảo đảm hoàn thành trong năm 2025; đôn đốc nhà đầu tư quyết liệt triển khai ngay từ giai đoạn đầu Dự án Dầu Giây - Tân Phú; đẩy nhanh tiến độ thi công Dự án Chợ Mới - Bắc Kạn, đường Hồ Chí Minh và Dự án thành phần 2 Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột.
Bộ Xây dựng kiến nghị Bộ Tài chính sớm báo cáo, đánh giá tình hình triển khai Nghị quyết số 106/2023/QH15 của Quốc hội về cơ chế đặc thù trong khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường, hoàn thành trong tháng 9/2025; rà soát nguồn lực để tham mưu cấp có thẩm quyền cân đối vốn cho các dự án đường bộ cao tốc, đáp ứng mục tiêu hoàn thành 5.000km vào năm 2030.
Dự án đường cao tốc TPHCM - Thủ Dầu Một - Chơn Thành đang thi công tại vị trí giao với đường tạo lực Bắc Tân Uyên - Phú Giáo - Bàu Bàng. Vị trí thi công là đất rừng cao su thuộc quản lý của Công ty Cao su Phước Hòa. Sau khi nhận bàn giao gần 10km, nhà thầu thi công đã huy động hàng trăm máy móc, nhân lực để thi công. Đây là đoạn hình thành đầu tiên của tuyến cao tốc TPHCM - Thủ Dầu Một - Chơn Thành, với tổng chiều dài hơn 52km.
Tổng vốn đầu tư dự án cao tốc này hơn 17.000 tỷ đồng, trong đó chi phí xây dựng 8.833 tỷ đồng, còn lại bồi thời giải phóng mặt bằng, chi phí khác. Tổng diện tích đất phải thu hồi để thi công dự án khoảng 344ha với số hộ dân bị ảnh hưởng là 1.616 trường hợp.
Dự án cao tốc này được khởi công hồi tháng 2, song do công tác giải phóng mặt bằng gặp khó khăn, ảnh hưởng tiến độ thi công. Năm 2024 mới giải ngân được trên 8,6 tỷ đồng; năm nay giải ngân được trên 1.663 tỷ đồng. Lý do công tác giải phóng mặt bằng chậm được các địa phương, đơn vị đưa ra do thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, các công việc trước đây thuộc về cấp huyện, nay chuyển về cho địa phương cấp xã thực hiện nên có phần chậm trễ.
Hiện nay, các cơ quan chức năng của TPHCM đang phối hợp để đẩy nhanh tiến độ bồi thường, giải phóng, bàn giao mặt bằng cho nhà thầu thi công. Theo kế hoạch, cao tốc TPHCM - Thủ Dầu Một - Chơn Thành sẽ hoàn thành vào tháng 9/2027.
Để dự án kịp tiến độ đề ra, UBND TPHCM đã yêu cầu cán bộ của các ban, đơn vị liên quan phải có kế hoạch từng ngày, từng tháng làm gì, tăng ca bù đắp khoảng thời gian tập trung vận hành chính quyền địa phương 2 cấp. Sở Xây dựng TPHCM vừa báo cáo Cục Đường bộ Việt Nam về tình hình thực hiện dự án cao tốc TPHCM - Thủ Dầu Một - Chơn Thành (đoạn qua TPHCM). Theo Sở Xây dựng TPHCM hiện nay, nguồn vật liệu đất đắp trên địa bàn thành phố khan hiếm do đang triển khai đồng thời nhiều dự án khác.
Dự án đường Hồ Chí Minh, đoạn Chơn Thành - Đức Hòa đi qua Đồng Nai, TPHCM và Tây Ninh có chiều dài 72,75 km, chia làm 3 gói thầu xây lắp với tổng mức đầu tư khoảng 2.293 tỷ đồng. Đường Hồ Chí Minh được xây dựng theo tiêu chuẩn kỹ thuật tương đương đường cấp III đồng bằng, giai đoạn hoàn chỉnh quy mô đường cao tốc 6 làn xe. Hiện nay, việc thảm bê-tông nhựa đã gần như hoàn thành toàn tuyến này.
Đường Hồ Chí Minh đoạn qua TPHCM dài 31,5km dự kiến thông xe kỹ thuật dịp 30/4/2025, song vướng mặt bằng dẫn tới lỡ hẹn. Dự án là một phần của tuyến đường chính, tập trung chủ yếu ở đoạn Chơn Thành - Đức Hòa, đã được khởi công lại từ cuối năm 2023 và đang đẩy nhanh tiến độ để hoàn thành vào cuối năm 2025. Tuyến này đi qua Đồng Nai, TPHCM, Tây Ninh, kết nối với các trục giao thông quan trọng khác, góp phần tạo động lực phát triển kinh tế cho vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.
Đại diện nhà thầu cho biết, việc chậm bàn giao mặt bằng ảnh hưởng rất lớn đến tiến độ thi công và kế hoạch hoàn thành dự án. Nếu địa phương không xử lý dứt điểm thì rất khó để nhà thầu hoàn thành nhiệm vụ như cam kết.