Đổ xô thuê đất lập bãi xe
Để giảm ùn tắc cho các quận nội thành (cũ), những năm trước, TPHCM chủ trương di dời hệ thống bến cảng, BX container từ nội thành đến huyện Nhà Bè, Quận 2, Quận 9 (cũ)... Sau chủ trương trên, hàng chục doanh nghiệp đổ xô về các quận, huyện ngoại thành (cũ) thuê đất làm garage ôtô và BX container, xe tải.
Tại Quận 9 (cũ), UBND đã quy hoạch 15 khu vực bến bãi với diện tích gần 170ha, nhưng nhiều doanh nghiệp không vào vùng quy hoạch mà tự ý thuê đất bên ngoài. Cuối năm 2018, địa bàn có 127 BX container tự phát, hầu hết nằm trên đất nông nghiệp, riêng P.Phú Hữu (cũ) có 29 BX container tự phát.
Theo báo cáo của lãnh đạo P.Phước Long B (cũ) vào tháng 6/2024, trên địa bàn có 3 địa điểm dùng làm BX container trái phép. P.Phú Hữu có 11 bến bãi trên đường Võ Chí Công, trong đó có 3 bãi đã di dời, 1 bãi bị xử phạt, các bãi khác đang yêu cầu chủ sở hữu cung cấp hồ sơ pháp lý. Mặc dù có không ít BX trái phép bị xử lý, nhưng vẫn còn rất nhiều BX, trạm trộn bê-tông khác vẫn hoạt động nhộn nhịp.
"Rừng" BX khiến mật độ container, xe tải tăng đột biến
Khảo sát dọc đường Võ Chí Công - đoạn từ nút giao Mỹ Thủy đến cầu Phú Hữu cho thấy, hai bên đường có hàng chục BX container lớn nhỏ hoạt động, nhiều bãi nằm cạnh khu dân cư. Điển hình, cách nút giao Mỹ Thủy vài bước chân là BX "AVT" rộng hàng ngàn mét vuông với hàng chục xe container ra vào, hàng trăm thùng container lớn nhỏ chất cao như núi. Nằm cạnh rạch Kỳ Hà là BX container Minh An cũng có quy mô "khủng" với hàng trăm thùng container cùng hàng chục chiếc rơ-moóc, xe đầu kéo.
Kế bên khu di tích Gò Cây Quéo nằm trên đường Võ Chí Công là bãi container với hàng trăm thùng xe cùng hàng chục rơ-moóc, đầu kéo nằm la liệt. Gần cầu Bà Cua và bờ sông Rạch Chiếc là nơi "hội tụ” của 9 BX container, 1 garage, 1 trạm trộn bê-tông cùng nhiều công ty vận tải khác, xe cộ, thiết bị máy móc tập trung dày đặc. Tại các địa điểm gần vòng xoay Phú Hữu, cầu Phú Hữu, kênh Một Tấn... cũng có rất nhiều BX container hoạt động nhộn nhịp.
Anh Nguyễn Minh Quyết (ngụ P.Cát Lái) phản ánh: "Bãi nhỏ chứa vài chục chiếc, bãi lớn chứa hàng trăm chiếc container. Các BX này hoạt động tấp nập từ sáng tới tối khiến đường sá bị cày nát bét, xuống cấp nghiêm trọng; tài xế thì vô tư cho xe chạy bạt mạng. Tiếng ồn động cơ từ còi xe, khói xe, bụi bặm xả ra muốn ngộp thở. Sự tồn tại của những BX này không chỉ làm mật độ xe cộ tăng lên đột biến, gây ùn tắc triền miên, tai nạn rình rập mà còn phá nát quy hoạch và hệ thống đường sá ở cửa ngõ phía đông".
Tương tự, nhiều năm nay, cư dân hai bên các tuyến đường Nguyễn Xiển, Hoàng Hữu Nam, Nguyễn Thị Tư... cũng khốn khổ vì những BX container, xe tải, trạm trộn bê-tông. Chị Lê Thị Trang (sống trên đường Hoàng Hữu Nam) bức xúc: "Xe container, xe tải, xe bồn... lưu thông suốt ngày đêm. Có lúc, xe cộ chạy vào khu dân cư làm hư hỏng đường nội bộ, đất đá rơi vãi tràn lan, gây bụi bặm, trơn trượt, cản trở việc đi lại và gây mất an toàn. Khi trong bãi kín chỗ, họ cho xe đậu nghênh ngang ra ven đường. Đường sá chật hẹp, "thắt cổ chai", không có vỉa hè mà bị các "hung thần" này đậu chình ình, không tắc đường, kẹt xe mới lạ”.
Đường Lương Định Của dang dở sau 10 năm thi công
Bên cạnh BX, cửa ngõ phía đông còn là "thủ phủ” của những điểm vá lốp, sửa xe tự phát cát cứ. Trên đường Võ Chí Công, Đồng Văn Cống, Nguyễn Thị Định... có hàng chục điểm sửa xe, vá lốp cho container, xe tải hoạt động nhộn nhịp. Có điểm nằm hai bên đường, nhưng có điểm nằm ngay giữa đường. Bất chấp biển báo cấm dừng, cấm đỗ, mỗi khi có sự cố thủng lốp, hư máy là nhiều tài xế xe container, xe tải ngang nhiên ghé vào các điểm sửa xe, vá lốp này. Có lúc cánh tài xế còn dừng đỗ nghênh ngang sát mặt đường khiến đường sá bị "teo tóp", tầm nhìn bị che khuất.
Ngoài các nguyên nhân trên, theo các chuyên gia giao thông, một nguyên nhân khác khiến cửa ngõ phía đông thường xuyên ùn tắc là do khu vực này nằm gần các "siêu cảng". Trong đó, Cát Lái (P.Cát Lái mới) là cảng container quốc tế lớn và hiện đại nhất Việt Nam, chiếm gần 50% sản lượng cả nước và 25% thị phần vận tải biển nội địa, lọt top 25 cảng hàng đầu thế giới về thị phần container xuất nhập khẩu. Trung bình mỗi ngày cảng có từ 16.000 - 18.000 xe chuyển hàng, cao điểm lên đến hơn 20.000 xe, vào dịp lễ có khi tăng đột biến lên 27.000 xe/ngày.
Cảng Phú Hữu (P.Long Trường mới) cũng có số lượng xe container, xe tải được xếp vào top đầu ở cửa ngõ phía đông. Mỗi ngày, cảng Phú Hữu có hàng ngàn lượt xe container, xe tải ra vào nườm nượp. Trong khi hệ thống đường sá, bến bãi xung quanh khu vực cảng chưa phát triển đồng bộ, việc xe cộ ra vào dày đặc dẫn đến hệ thống giao thông ở cửa ngõ phía đông thường xuyên tê liệt.
"Điệp khúc"… lỗi hẹn
Theo Trung tâm Quản lý Hạ tầng giao thông đường bộ, Sở Giao thông vận tải (GTVT) (cũ) TPHCM, đường Nguyễn Duy Trinh bị liệt vào tuyến "đường đen" thuộc diện "theo dõi đặc biệt". Việc nâng cấp mở rộng tuyến đường này được lãnh đạo Thành phố (TP) rất quan tâm.
Năm 2015, UBND TP chấp thuận cho Công ty cổ phần vận tải và thương mại Quốc Tế (ITC) làm chủ đầu tư (CĐT) dự án nâng cấp mở rộng đường Nguyễn Duy Trinh (đoạn từ đường vào khu công nghiệp Phú Hữu đến đường Võ Chí Công, dài 1,6km) theo hình thức BT (xây dựng - chuyển giao), mức đầu tư khoảng 930 tỷ đồng. Tuyến đường sẽ được mở rộng từ 7m lên 30m cho 4 làn ôtô và 2 làn xe máy, xây mới hệ thống thoát nước, chiếu sáng, cống hộp... Dự án dự kiến khởi công năm 2018, nhưng sau đó ngưng triển khai.
Sau 10 năm quy hoạch, đường Nguyễn Duy Trinh tiếp tục... lỗi hẹn
Năm 2019, Sở GTVT TPHCM phê duyệt lại dự án đường Nguyễn Duy Trinh, mức đầu tư 832,2 tỷ đồng bằng nguồn vốn ngân sách TP. Sau 5 năm phê duyệt, dự án chỉ mới triển khai thiết kế bản vẽ thi công, dự toán, khảo sát, đo đạc, thi công hệ thống thoát nước (đoạn từ đường Nguyễn Thị Tư đến cầu Võ Khế); công tác bồi thường giải phóng mặt bằng (GPMB) và thi công xây dựng mới cầu Ông Nhiêu mới đạt khoảng... 1% tiến độ.
Trải qua một thập niên quy hoạch và 3 lần điều chỉnh, đến nay đường Nguyễn Duy Trinh gần như "đứng hình" khiến người dân chờ "dài cổ" và chưa biết khi nào mới có được tuyến đường "trong mơ”. Việc chậm nâng cấp mở rộng con đường này không chỉ làm vấn nạn kẹt xe kéo dài dai dẳng, TNGT xảy ra liên tục mà còn khiến mức đầu tư tăng lên thành 1.630 tỷ đồng - đội vốn gần 800 tỷ đồng. Người dân trong chờ lãnh đạo TP sớm đẩy nhanh triển khai dự án này.
Có vai trò nối trung tâm TP với các trục giao thông lớn như: Mai Chí Thọ, cao tốc TPHCM - Long Thành - Dầu Giây, đường Nguyễn Thị Định và ngược lại, đường Lương Định Của được xem là một trong những huyết mạch giao thông quan trọng ở cửa ngõ phía đông. Tuyến đường này cũng được nâng cấp vào năm 2015, quy mô mở rộng 30m, nhưng sau 10 năm triển khai và nhiều lần lỗi hẹn, đến nay đường Lương Định Của tiếp tục dang dở.
Ghi nhận vào sáng 22/8 cho thấy, tại đoạn gần nút giao Trần Não, đường Lương Định Của mới tạm hoàn thiện. Từ ngã ba Nguyễn Hoàng - Lương Định Của đến nút giao An Phú thì bị "thắt cổ chai". Đoạn này mới thi công được 1/3 bề rộng đường, 2/3 còn lại chưa GPMB, chưa thi công. Ở giữa đường, đơn vị thi công sử dụng lưới B40, tôn cũ làm con lươn tạm bợ. Mặt đường hẹp cộng với lượng xe cộ tấp nập khiến con đường ùn tắc triền miên. Do vướng công tác GPMB, đến nay dự án mở rộng đường Lương Định Của vẫn đang bế tắc và chưa được xác định ngày hoàn thành.
Ngoài 2 tuyến đường trên, đường Vành đai 2 (đoạn từ đại lộ Phạm Văn Đồng đến nút giao Gò Dưa, TP.Thủ Đức) dài 2,7km cũng có "thâm niên" trễ hẹn tới 5 năm. Dự án khởi công năm 2017, dự kiến hoàn thành 2020, mức đầu tư hơn 2.700 tỷ đồng theo hình thức BT, do Công ty cổ phần Văn Phú Bắc Ái làm CĐT. Quy mô mặt đường rộng 67m với 2 đường song hành, 3 làn xe mỗi bên, phần đất giữa được dự trữ cho các hạng mục triển khai sau này. Khi hoàn thành, đoạn đường giúp kết nối thông suốt giữa đường Phạm Văn Đồng và Quốc lộ 1A, giảm đáng kể quãng đường đi vòng qua các tuyến đường như Linh Đông và Quốc lộ 13.
Tháng 3/2020, dự án bị đình trệ do vướng mặt bằng và thanh toán quỹ đất cho CĐT. Cuối tháng 01/2024, UBND TPHCM lùi thời hạn hoàn thành dự án đến năm 2026, nhưng đến nay vẫn bị "trùm mền" do còn vướng 16 hộ dân chưa bàn giao mặt bằng.
Theo quan sát của chúng tôi, ngày 23/8, công trường xây dựng đường Vành đai 2 - đoạn nối từ đại lộ Phạm Văn Đồng đến nút giao Gò Dưa vẫn "án binh bất động", công trường vắng công nhân, hàng chục hạng mục "đắp chiếu", xuống cấp, rỉ sét, nhiều chỗ bị biến thành bãi chăn thả trâu bò và điểm đổ rác bừa bãi, ao tù, nước đọng khiến xe cộ chưa thể lưu thông.
(Còn tiếp...)