(CATP) Lần đầu tiên một trường ĐH ở Mỹ bị nhiều người dân Cộng hòa Guatemala gửi đơn kiện yêu cầu bồi thường 1 tỷ USD do liên quan đến chương trình thí nghiệm y khoa từng thực hiện trong quá khứ để lại hậu quả nặng nề.
Vụ kiện hy hữu liên quan đến chương trình thử nghiệm y khoa được thực hiện trên hàng trăm người dân Guatemala suốt 11 năm (từ 1945-1956), với sự tham gia của các nhà khoa học thuộc ĐH nổi tiếng Johns Hopkins (JHU) ở Baltimore, bang Maryland, Mỹ, qua đó nhằm xác định tác dụng của loại thuốc kháng sinh penicilin do Tập đoàn dược phẩm Mỹ Bristol-Myers Squibb (BMS) bào chế khi ấy có giúp ngăn chặn sự lây truyền các bệnh qua đường tình dục không. Và hậu quả đã xảy ra khi hàng loạt nạn nhân vô tội bị lây nhiễm các chứng khó nói là giang mai và bệnh lậu, khiến cuộc sống của họ lâm vào cảnh khốn cùng vì không có thuốc chữa trị.
Chương trình được giữ bí mật suốt hơn nửa thế kỷ, mãi đến năm 2010 mới bị một giáo sư của Trường Cao đẳng cộng đồng Wellesley College ở Boston, bang Massachusetts vạch trần và theo các luật sư tham gia bào chữa, thân chủ của họ đã bị nhiễm bệnh khi không được cảnh báo về hậu quả lúc tham gia thí nghiệm, nhất là không hề được hướng dẫn cách thức tự bảo vệ mình khỏi sự lây lan của các bệnh truyền nhiễm qua đường tình dục.
Bà M. OReilly - một trong những nạn nhân sống sót sau cuộc thí nghiệm - yêu cầu được bồi thường
Theo ông Paul Beckmann, đại diện nhóm luật sư của phía nguyên đơn, năm 2012 sau khi thu thập chứng cứ, tài liệu liên quan, có 774 công dân Guatemala đã ký vào đơn kiện tập thể đối với JHU lên tòa án Mỹ, trong đó có 60 nạn nhân may mắn sống sót sau khi tiến hành thí nghiệm. Nhưng vụ kiện không thành do tòa bác đơn với lý do "không thụ lý giải quyết những hành vi xảy ra bên ngoài lãnh thổ" (!). Mặc dù vậy, với những chứng cứ pháp lý đầy sức thuyết phục, luật sư Paul Beckmann vẫn tin công lý sẽ được thực thi. Trong số nạn nhân sống sót sau cuộc thí nghiệm có bà Martha O'Reilly (71 tuổi, ở Guatemala City). Người phụ nữ này nhớ lại: "Năm tôi lên 9 có nhóm người Mỹ xuất hiện cùng các bác sĩ đến trại mồ côi ở Guatemala City nơi chúng tôi sống và chích thuốc cho chúng tôi nhưng không giải thích đó là thuốc gì cho đến khi sự việc đau lòng xảy ra".
Về phần mình, dù bày tỏ sự cảm thông với các nạn nhân của những cuộc thí nghiệm từng diễn ra, nhưng đại diện của JHU lại cho rằng họ "không chịu trách nhiệm về những công trình nghiên cứu do chính phủ tiến hành", còn người phát ngôn Tập đoàn Dược phẩm BMS đã từ chối bình luận về vụ kiện hy hữu này. Chính Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton khi ấy đã thay mặt quan chức Mỹ xin lỗi các nạn nhân.
Là trường ĐH tư được thành lập năm 1876, trụ sở tại TP.Baltimore, JHU mang tên nhà giải phóng nô lệ kiêm doanh nhân - nhà từ thiện nổi tiếng người Mỹ Johns Hopkins (1795-1873), có thế mạnh về nghiên cứu chuyên sâu trước khi xảy ra bê bối y khoa làm ảnh hưởng đến danh tiếng ngôi trường này.
(Còn tiếp...)
NGUYỄN XUÂN (Theo The Paper)