(CAO) Hôm 21/3, Reuters dẫn lời Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ - Tayyip Erdogan cảnh báo chính quyền sẽ không dung thứ cho bạo lực đường phố hoặc tình trạng gây rối trật tự công cộng sau khi thị trưởng thành phố Istanbul - Ekrem Imamoglu bị bắt đã thúc đẩy một số cuộc biểu tình bất tuân dân sự lớn nhất trong hơn một thập kỷ ở nước này.
"Chúng tôi sẽ không chấp nhận việc gây rối trật tự công cộng. Cũng giống như chúng tôi chưa bao giờ khuất phục trước chủ nghĩa khủng bố đường phố, chúng tôi sẽ không đầu hàng trước hành vi phá hoại" - Tổng thống Erdogan, 71 tuổi, phát biểu trước đám đông tại thủ đô Ankara. Lời cảnh báo được đưa ra sau khi hàng nghìn người biểu tình trong hai ngày tại Istanbul, Ankara và các thành phố khác, bao gồm cả tại các trường đại học, dẫn đến một số vụ đụng độ.
Cảnh sát đã sử dụng vòi rồng để giải tán một số đám đông và đã đóng cửa nhiều tuyến đường. Nhiều cuộc biểu tình khác đã được lên kế hoạch vào cuối ngày 21/3 và căng thẳng có thể gia tăng vào cuối tuần khi tòa án dự kiến sẽ ra phán quyết chính thức bắt giữ Imamoglu, đối thủ chính trị chính của Erdogan, người đang dẫn trước ông trong một số cuộc thăm dò ý kiến.
Vụ bắt giữ đẩy nền chính trị của nước này rơi vào hỗn loạn và cũng có thể đẩy nhanh đợt bán tháo tài sản của Thổ Nhĩ Kỳ trong ba ngày khiến ngân hàng trung ương phải can thiệp để bảo vệ đồng nội tệ.
Imamoglu, 54 tuổi, đã bị bắt giữ trong tuần với các cáo buộc bao gồm tham nhũng và hỗ trợ một nhóm khủng bố. Đảng Nhân dân Cộng hòa (CHP) của ông, phe đối lập chính, đã lên án động thái này là có động cơ chính trị và kêu gọi những người ủng hộ biểu tình hợp pháp.
Các nhà lãnh đạo Châu Âu đã gọi vụ bắt giữ là dấu hiệu của sự thoái trào dân chủ ở Thổ Nhĩ Kỳ.
Biểu tình lan rộng ở Thổ Nhĩ Kỳ sau vụ bắt giữ thị trưởng Istanbul - Ảnh: Reuters
Việc bắt giữ Imamoglu, thị trưởng hai nhiệm kỳ của thành phố lớn nhất Thổ Nhĩ Kỳ là đỉnh điểm của cuộc mâu thuẫn pháp lý kéo dài nhiều tháng đối với các nhân vật đối lập mà những người chỉ trích cho rằng đã được chính quyền Erdogan thiết kế để làm suy yếu triển vọng bầu cử của họ.
Chính phủ nhận các cáo buộc này và cho biết cơ quan tư pháp hoạt động độc lập.
Lãnh đạo CHP - Ozgur Ozel cho biết Erdogan lo ngại các cuộc biểu tình trên đường phố, gọi lệnh cấm biểu tình là bất hợp pháp và kêu gọi mọi người biểu tình một cách hòa bình để bảo vệ quyền bỏ phiếu của họ.
"Hãy phá bỏ những rào cản đó mà không gây hại cho cảnh sát, hãy xuống đường và quảng trường" – ông kêu gọi.
Dự kiến vào cuối tuần này, đảng CHP sẽ công bố Imamoglu là ứng cử viên tổng thống cho cuộc bầu cử tiếp theo và đảng này đã kêu gọi những người không phải là đảng viên bỏ phiếu để thúc đẩy sự phản kháng của công chúng.
Cuộc bầu cử tiếp theo được ấn định vào năm 2028 nhưng nếu Erdogan đủ điều kiện để tái tranh cử, quốc hội phải lên lịch sớm hơn.
Nhằm tránh những rào cản pháp lý tiếp theo, Ozel cho biết CHP sẽ triệu tập một đại hội bất thường vào ngày 6/4 để ngăn chặn chính quyền bổ nhiệm một người ủy thác bên ngoài cho đảng. Một công tố viên Ankara đã mở một cuộc điều tra trước đó về những bất thường bị cáo buộc xung quanh đại hội cuối cùng của đảng vào năm 2023.
Những người biểu tình cầm tấm vải ủng hộ in hình thị trưởng Istanbul - Ekrem Imamoglu - Ảnh: Reuters
Thị trường tài chính Thổ Nhĩ Kỳ đã phản ứng mạnh mẽ với vụ bắt giữ khi các nhà đầu tư lo ngại về việc xói mòn luật pháp khiến đồng lira và trái phiếu lao dốc và cổ phiếu trên sàn giao dịch Istanbul giảm 8% vào ngày 21/3.
Ngân hàng trung ương đã bất ngờ tăng lãi suất qua đêm và chi khoảng 10 tỷ đô la dự trữ ngoại hối trong tuần để ổn định đồng tiền. Đồng nội tệ của Thổ Nhĩ Kỳ đã giảm 12% xuống mức thấp nhất mọi thời đại vào ngày hôm đó trong khi lạm phát giữ ở mức 39% vào tháng trước.