Thông tin này được ba nguồn thạo tin ở Vùng Vịnh tiết lộ với Reuters. Theo đó, các quốc gia vùng Vịnh bao gồm Ả Rập Xê Út, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Qatar cũng từ chối để Israel bay qua không phận của họ để tấn công Iran và đã thông báo điều này đến Washington.
Lo ngại trước một cuộc tấn công
Israel trước đó đã tuyên bố bắt Iran sẽ trả giá cho cuộc tấn công bằng tên lửa vào tuần trước nhằm vào lãnh thổ Israel trong khi Tehran cho biết bất kỳ hành động trả đũa nào cũng sẽ chịu màn trả đũa gây ra tác động nặng nề, làm dấy lên lo ngại về một cuộc chiến tranh lớn hơn trong khu vực có thể lôi kéo Mỹ vào cuộc.
Các động thái của các quốc gia vùng Vịnh diễn ra sau nỗ lực ngoại giao của Iran nhằm thuyết phục các nước láng giềng ở vùng Vịnh sử dụng ảnh hưởng của họ với Washington trong bối cảnh xảy ra lo ngại ngày càng tăng rằng Israel có thể nhắm mục tiêu vào các cơ sở sản xuất dầu của Iran.
Trong các cuộc họp tuần này, Iran đã cảnh báo Ả Rập Xê Út rằng họ không thể đảm bảo an toàn cho các cơ sở dầu mỏ của vương quốc vùng Vịnh nếu Israel được hỗ trợ thực hiện một cuộc tấn công, theo thông tin từ một quan chức cấp cao của Iran và một nhà ngoại giao Iran nói với Reuters.
Một cơ sở sản xuất dầu ở Iraq
Ali Shihabi, một nhà phân tích người Ả Rập Xê Út thân cận với hoàng gia Ả Rập Xê Út cho biết: "Người Iran đã tuyên bố: Nếu các quốc gia vùng Vịnh mở không phận của họ cho Israel, đó sẽ là một hành động chiến tranh”.
Nhà ngoại giao này cho biết Tehran đã gửi một thông điệp rõ ràng tới Riyadh rằng các đồng minh của họ ở các quốc gia như Iraq hoặc Yemen có thể đáp trả nếu có bất kỳ sự ủng hộ nào trong khu vực dành cho Israel chống lại Iran.
Một cuộc tấn công tiềm tàng của Israel là trọng tâm của các cuộc đàm phán trong tuần này giữa người lãnh đạo trên thực tế của Ả Rập Xê Út - Thái tử Mohammed bin Salman và Bộ trưởng Ngoại giao Iran - Abbas Araqchi, người đang trong chuyến công du vùng Vịnh để tập hợp sự ủng hộ.
Chuyến thăm của ngoại trưởng Iran, cùng với các cuộc trao đổi giữa Ả Rập Xê Út và Mỹ ở cấp bộ quốc phòng, là một phần của nỗ lực phối hợp nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng.
Nhà Trắng từ chối bình luận khi được hỏi liệu các chính phủ vùng Vịnh có yêu cầu Washington đảm bảo phản ứng của Israel được cân nhắc hay không. Tổng thống Mỹ Joe Biden và Thủ tướng Israel - Benjamin Netanyahu đã nói chuyện vào ngày 9/10 về hành động trả đũa của Israel trong một cuộc gọi mà cả hai bên đều mô tả là tích cực.
Nguy cơ khủng hoảng dầu mỏ lan rộng
Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) do Ả Rập Xê Út đứng đầu trên thực tế, có đủ công suất sản xuất dầu dự phòng đủ để bù đắp cho bất kỳ tổn thất nào về nguồn cung từ Iran nếu một cuộc trả đũa của Israel phá hủy một số cơ sở của quốc gia này.
Nhưng phần lớn công suất dự phòng đó nằm ở khu vực Vịnh, vì vậy nếu các cơ sở dầu mỏ ở nước này hoặc ở Các Tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE) chẳng hạn, cũng bị nhắm mục tiêu, thế giới có thể phải đối mặt với vấn đề khan hiếm nguồn cung dầu.
Ả Rập Xê Út đã cảnh giác với một cuộc tấn công của Iran vào các nhà máy dầu của mình kể từ cuộc tấn công năm 2019 vào các cơ sở sản xuất dầu của tập đoàn Aramco của nước này khiến công ty đóng cửa hơn 5% nguồn cung dầu toàn cầu. Iran đã phủ nhận sự liên quan trong sự kiện này.
Riyadh đã có những bước đi cải thiện quan hệ với Tehran trong những năm gần đây, nhưng lòng tin vẫn là một vấn đề. Bahrain, Kuwait, Qatar, Ả Rập Xê út và UAE đều là nơi có các cơ sở quân sự hoặc quân đội của Mỹ đồn trú.
Chiến sự lan rộng ở Trung Đông
Một nguồn tin khác từ vùng Vịnh cho biết, mối quan ngại về các cơ sở dầu mỏ và khả năng xảy ra xung đột khu vực rộng lớn hơn cũng là trọng tâm trong các cuộc đàm phán giữa các quan chức của UAE và các đối tác Hoa Kỳ của họ.
Năm 2022, lực lượng Houthi liên kết với Iran ở Yemen đã bắn tên lửa và máy bay không người lái vào các xe tải tiếp nhiên liệu dầu gần một nhà máy lọc dầu thuộc sở hữu của công ty dầu khí nhà nước ADNOC của UAE và nhận trách nhiệm về vụ tấn công.
"Các quốc gia vùng Vịnh không cho Israel sử dụng không phận của họ. Họ sẽ không cho phép tên lửa của Israel đi qua, và cũng có hy vọng rằng họ sẽ không bị Iran tấn công các cơ sở dầu mỏ" – một nguồn tin vùng Vịnh cho biết.
Ba nguồn tin vùng Vịnh nhấn mạnh rằng Israel có thể định tuyến các cuộc tấn công qua Jordan hoặc Iraq, nhưng việc sử dụng không phận của Ả Rập Xê Út, UAE hoặc Qatar là không thể và không cần thiết về mặt chiến lược.
Các nhà phân tích cũng chỉ ra rằng Israel có các lựa chọn khác, bao gồm khả năng tiếp nhiên liệu trên không cho phép máy bay phản lực của nước này bay xuống Biển Đỏ vào Ấn Độ Dương, tiến đến Vùng Vịnh và sau đó bay trở lại.
Ba nguồn thạo tin từ vùng Vịnh cho Reuters biết một cuộc tấn công của Israel vào cơ sở hạ tầng dầu mỏ của Iran sẽ có tác động toàn cầu, đặc biệt là đối với Trung Quốc - khách hàng mua dầu mỏ hàng đầu của Iran cũng như đối với bà Kamala Harris trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ ngày 5/11, cuộc bầu cử mà bà đang chạy đua với Donald Trump.
"Nếu giá dầu tăng vọt lên 120 đô la một thùng, điều này sẽ gây hại cho cả nền kinh tế Hoa Kỳ và cơ hội của bà Harris trong cuộc bầu cử. Vì vậy, họ (người Mỹ) sẽ không cho phép cuộc chiến dầu mỏ mở rộng" - nguồn thạo tin từ vùng Vịnh cho biết.
Các nguồn tin từ vùng Vịnh cho biết việc bảo vệ tất cả các cơ sở dầu mỏ vẫn là một thách thức, mặc dù có hệ thống phòng thủ tên lửa và Patriot tiên tiến, vì vậy cách tiếp cận chính vẫn là ngoại giao: ra hiệu cho Iran rằng các quốc gia vùng Vịnh không gây ra mối đe dọa nào.