(CAO) Cuối ngày 5/12 (giờ VN), Reuters đưa tin Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố 29 trang tài liệu về chiến lược an ninh quốc gia của Mỹ trong đó có hai điểm nhấn chính: khôi phục Học thuyết Monroe đồng thời chỉ trích các đồng minh Châu Âu.
Theo ông chủ Nhà Trắng, chiến lược toàn diện này nhằm định hình lại vai trò của Mỹ trên thế giới. Theo đó, Mỹ sẽ tái khẳng định vị thế thống trị của mình ở khu vực Tây Bán cầu, xây dựng sức mạnh quân sự ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và có thể đánh giá lại mối quan hệ với các nước đồng minh Châu Âu.
Chiến lược mới được công bố mô tả tầm nhìn của Tổng thống Trump là "chủ nghĩa hiện thực linh hoạt", đồng thời lập luận rằng Mỹ nên khôi phục Học thuyết Monroe thế kỷ 19, vốn tuyên bố Tây Bán cầu là vùng ảnh hưởng của Washington. Tài liệu này cũng cảnh báo rằng Châu Âu đang phải đối mặt với "sự xóa sổ nền văn minh" và phải thay đổi hướng đi.
Các chuyên gia nhận định tài liệu này là biểu hiện mới nhất - và rõ ràng nhất - về mong muốn của Tổng thống Trump trong việc làm rung chuyển trật tự hậu Thế chiến thứ hai do Mỹ dẫn đầu vốn được xây dựng trên mạng lưới các liên minh và nhóm đa phương, đồng thời định nghĩa lại nó thông qua lăng kính "Nước Mỹ trên hết" của ông.
"Chính sách đối ngoại của Tổng thống Trump thực dụng mà không 'thực dụng', nguyên tắc mà không 'lý tưởng hóa', cứng rắn mà không 'diều hâu', và kiềm chế mà không 'ôn hòa'. Động lực chính của chính sách này trên hết là những gì hiệu quả với nước Mỹ " - tài liệu dài 29 trang cho biết.
Chiến lược mới đề cao Học thuyết Monroe, nhấn mạnh đây là một sự khôi phục hợp lý và mạnh mẽ “quyền lực và các ưu tiên của Mỹ, phù hợp với lợi ích an ninh của Mỹ" - tài liệu cho biết, đồng thời cho thấy việc tăng cường quân sự quy mô lớn của Mỹ trong khu vực không phải là tạm thời.
Ngay từ khi trở lại Nhà Trắng vào tháng 1, Tổng thống Trump đã nói về việc 'lấy lại' Kênh đào Panama và sáp nhập đảo Greenland và Canada.
Gần đây hơn, sự hiện diện quân sự ngày càng tăng của Mỹ tại vùng Caribe và các mối đe dọa tấn công trên bộ ở Venezuela và các quốc gia khác (những nơi mà Mỹ cáo buộc các băng đảng ma tuý đang hoạt động) đã làm gia tăng lo ngại trong một khu vực mà Washington có lịch sử can thiệp quân sự lâu dài.
Mỹ đã điều hơn 10.000 quân đến vùng Caribe, cùng với một tàu sân bay, tàu chiến và máy bay chiến đấu.
"Chiến lược An ninh quốc gia mới chỉ ra khá rõ ràng rằng chúng ta sẽ không quay trở lại như trước đây" - Jason Marczak, một nhà phân tích cấp cao về khu vực Mỹ Latinh của tổ chức tư vấn Atlantic Council tại Washington nhận định với hãng tin Reuters.
Tài liệu này cũng ám chỉ đến ảnh hưởng kinh tế ngày càng tăng của Trung Quốc tại khu vực Mỹ Latinh, vốn đã gây lo ngại cho các chính khách ở Washington.
Tại châu Á, tài liệu cho biết, Tổng thống Trump đặt mục tiêu ngăn chặn xung đột với Trung Quốc về vấn đề Đài Loan và vùng biển bằng cách xây dựng sức mạnh quân sự của Mỹ và các đồng minh.
Hàng không mẫu hạm USS Gerald R. Ford của Mỹ hoạt động trên vùng biển Caribe - Ảnh: Hải quân Mỹ
Về Châu Âu, trong tài liệu, chính quyền Mỹ đã có cái nhìn bi quan về các đồng minh truyền thống của mình ở Châu Âu, cảnh báo rằng lục địa này đang phải đối mặt với "sự xóa bỏ nền văn minh" và phải thay đổi hướng đi nếu muốn tiếp tục là đồng minh đáng tin cậy của Mỹ.
Tài liệu này là tuyên bố mới nhất trong một loạt các tuyên bố của các quan chức Mỹ dưới thời Tổng thống Trump đã làm đảo lộn những giả định thời hậu chiến về mối quan hệ chặt chẽ của Châu Âu với đồng minh mạnh nhất của mình là Mỹ.
"Về lâu dài, rất có thể chỉ trong vòng vài thập kỷ tới, một số thành viên của tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) sẽ trở thành lực lượng đa số không phải người Châu Âu" – tài liệu cho biết.
Một số nhà bình luận châu Âu cho rằng tài liệu này phản ánh quan điểm của các đảng phái chính trị cực hữu châu Âu, vốn đã phát triển thành lực lượng đối lập chính với các chính phủ ở Đức, Pháp và các đồng minh truyền thống khác của Mỹ.
Tài liệu cho biết chính quyền Tổng thống Trump muốn khôi phục "bản sắc phương Tây" ở Châu Âu.
Tài liệu cũng nhấn mạnh việc đàm phán một giải pháp nhanh chóng cho vấn đề Ukraine và tái lập "sự ổn định chiến lược" với Nga là vì lợi ích chiến lược của Hoa Kỳ.