Tẩy xóa hồ sơ, cấp đất sai quy định
Trong vụ án này, ông Đặng Thanh Minh (SN 1960 - nguyên Chủ tịch UBND huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) bị truy tố về tội "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng". Cùng bị truy tố với tội danh này, các thuộc cấp của ông Minh, gồm: Huỳnh Bách Thắng (SN 1960, nguyên Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường), Nguyễn Minh Tứ (SN 1979, nguyên Phó Giám đốc Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện Xuyên Mộc), Đỗ Đình Tâm (SN 1986, chuyên viên Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện). Riêng bị cáo Phạm Văn Thảo (SN 1983, cựu công chức địa chính UBND xã Bình Châu, huyện Xuyên Mộc) bị truy tố về tội "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”.
Theo điều tra, năm 2003, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu ban hành quyết định phê duyệt quy hoạch chi tiết tỉ lệ 1/2.000 Khu du lịch và dân cư Láng Hàng, huyện Xuyên Mộc với diện tích hơn 330ha. Tuy nhiên sau đó, khu vực này bị nhiều người chiếm đất và chuyển nhượng trái phép. Chính quyền đã phát hiện và ngăn chặn được một phần. Nhưng do sự quản lý lỏng lẻo, UBND xã Bình Châu (huyện Xuyên Mộc) đã để người dân vào chiếm đất rồi kê khai không đúng về nguồn gốc, hiện trạng sử dụng đất để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (CNQSDĐ), vi phạm về quản lý và sử dụng đất.
Theo đó, từ năm 2004 - 2005, UBND xã Bình Châu đã xác nhận sai nguồn gốc sử dụng đất trong khu vực trên và Phòng Tài nguyên - Môi trường, Chi nhánh Văn phòng đăng ký QSDĐ huyện Xuyên Mộc không thẩm định thực tế. Việc này dẫn đến tham mưu sai, khiến UBND huyện ký nhiều quyết định cấp giấy CNQSDĐ, gây thiệt hại nghiêm trọng tài sản của Nhà nước. Đặc biệt, có một số văn bản, quyết định trong quá trình tham mưu cho UBND huyện Xuyên Mộc cấp giấy CNQSDĐ còn có dấu hiệu tẩy, sửa năm ban hành... Nhiều trường hợp được cấp giấy CNQSDĐ đã chuyển nhượng không thể thu hồi được.
Trong vụ án này, ông Đặng Thanh Minh được xác định là người đã ký "sổ đỏ” cho 3 hộ dân với tổng diện tích hàng ngàn mét vuông không đúng quy định. Trong thời gian làm Chủ tịch UBND huyện Xuyên Mộc, ông Minh đã ký các quyết định về việc chỉnh lý bản đồ, hồ sơ địa chính tại xã Bình Châu đối với 6 thửa đất không phù hợp với quy định.
Các bị cáo tại tòa
Sau khi phát hiện việc cấp "sổ đỏ” sai quy định, ông Minh đã chủ động báo cáo sự việc đến Huyện ủy Xuyên Mộc và ký văn bản tạm ngừng cấp "sổ đỏ” tại Khu du lịch và dân cư Láng Hàng, xã Bình Châu; thanh tra việc cấp sổ đỏ. Đến tháng 4/2018, ông Minh ký kết luận thanh tra, kết luận sai phạm của công chức xã Bình Châu và Phòng TNMT; cung cấp nguồn tin về tội phạm đến các cơ quan tố tụng để điều tra xử lý theo quy định. Dù vậy, hành vi ký "sổ đỏ” sai quy định của ông Minh đã xâm phạm đến hoạt động đúng đắn của cơ quan tổ chức, có đủ yếu tố cấu thành tội phạm thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Nhiều thửa đất không thể thu hồi
Trước đó, TAND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã đưa vụ án ra xét xử, nhưng sau đó trả hồ sơ để điều tra bổ sung, làm rõ một số vấn đề. Theo cáo trạng mới, cựu công chức địa chính xã Bình Châu Phạm Văn Thảo được xem là người đóng vai trò chính, có nhiều sai phạm trong quá trình thi hành công vụ. Đơn cử, có 4 thửa đất là đất công nằm trong khu vực quy hoạch Khu du lịch và dân cư Láng Hàng, xã Bình Châu đã được xã đăng ký chủ sử dụng đất vào năm 1997 và 2005. Thế nhưng, Thảo vẫn lập biên bản xác minh năm 2014 và các phiếu lấy ý kiến khu dân cư cũng như xác nhận vào các đơn xin cấp sổ hồng cho 3 hộ dân, xác định nguồn gốc và thời gian sử dụng đất sai sự thật, không đúng với thông tin sổ mục kê. Đáng chú ý, biên bản xác minh nguồn gốc đất không có sự tham dự của các bên liên quan, người dân... sau đó Thảo mang hoặc nhờ người khác đưa đến ký.
Trong tờ trình do Thảo tham mưu trình lãnh đạo xã Bình Châu ký phát hành đều có nội dung xác định nguồn gốc và thời gian sử dụng đất của 3 hộ dân sai sự thật dẫn đến việc giải quyết cấp 6 sổ hồng có tổng diện tích 3.037m2 đất Nhà nước quản lý cho 3 hộ dân sai quy định. Hành vi của Thảo mang yếu tố lỗi cố ý, có động cơ cá nhân và mục đích vụ lợi, gây thiệt hại 4 thửa đất Nhà nước quản lý không thu hồi được có tổng diện tích 1.702m2 với tổng giá trị hơn 1 tỷ đồng. Trong các hộ dân được cấp đất sai, có một người là mẹ vợ của Thảo.
Đỗ Đình Tâm là nhân viên và Nguyễn Minh Tứ là Phó Giám đốc Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất huyện Xuyên Mộc, cùng được giao nhiệm vụ thụ lý, giải quyết hồ sơ cấp sổ hồng cho 3 hộ dân. Cả hai đã không kiểm tra thực địa, không lồng ghép đối chiếu thông tin về nguồn gốc và thời gian sử dụng đất của 3 hộ dân với các sổ mục kê có sẵn tại đơn vị để làm rõ điều kiện, căn cứ pháp lý giải quyết cho chính xác; dẫn đến áp dụng quy định để giải quyết cấp "sổ đỏ” sai quy định.
Bị cáo Đặng Thanh Minh - nguyên Chủ tịch UBND H.Xuyên Mộc
Huỳnh Bách Thắng là Trưởng phòng TNMT, Đặng Thanh Minh là Chủ tịch UBND huyện Xuyên Mộc, trong quá trình giải quyết hồ sơ cấp "sổ đỏ” cho các hộ dân, với chức trách, nhiệm vụ là người đứng đầu, nhưng do tin tưởng vào tham mưu của cấp dưới, ký cho phép chỉnh lý bản đồ, hồ sơ địa chính và giải quyết cấp cấp "sổ đỏ” sai quy định.
Tại phiên tòa sơ thẩm ngày 05/6, các bị cáo đã thừa nhận sai phạm của mình. Bên cạnh đó, đại diện phía bị hại là UBND huyện Xuyên Mộc đã có văn bản đề nghị xem xét, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cho các bị cáo trong vụ án. Bởi theo huyện Xuyên Mộc, trong số 6 thửa đất cấp sai thì 2 thửa đất chưa được chủ đất chuyển nhượng. Năm 2018, huyện đã thu hồi, hủy bỏ giấy chứng nhận nên không còn thiệt hại xảy ra. Đối với 4 thửa đất đã chuyển nhượng cho người khác không có cơ sở thu hồi thì thiệt hại được xác định tính tại thời điểm tháng 12/2015 là hơn 1 tỷ đồng; xác định thiệt hại tại thời điểm tháng 11/2020 là hơn 7,7 tỷ đồng. Các bị cáo đã nộp số tiền tổng 8,8 tỷ đồng để khắc phục hậu quả, nhiều hơn số tiền thiệt hại. Như vậy, thiệt hại đã được khắc phục.
Sau buổi sáng xét hỏi, chiều 05/6, đại diện Viện KSND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã luận tội, đề nghị mức án dành cho các bị cáo. Theo đó, nguyên Chủ tịch huyện Xuyên Mộc bị đề nghị mức án từ 12 - 18 tháng tù. Các bị cáo Huỳnh Bách Thắng, Nguyễn Minh Tứ và Đỗ Đình Tâm từ 24 - 30 tháng tù. Bị cáo Phạm Văn Thảo bị đề nghị mức án từ 7 - 9 năm tù.
Sau phần tranh tụng, HĐXX nghị án kéo dài và dự kiến đến chiều 10/6 tòa sẽ tuyên án.