Quốc hội quyết nghị, kể từ ngày Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức TAND số 81/2025/QH15 được Quốc hội thông qua đến ngày có hiệu lực thi hành (ngày 01/7/2025), Chánh án TAND Tối cao có trách nhiệm rà soát, chuẩn bị về tổ chức bộ máy, nhân sự, cơ sở vật chất và các điều kiện cần thiết khác để bảo đảm hoạt động của TAND các cấp theo quy định của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức TAND.
Căn cứ quy định tại các điều 4, 40, 47 và 60 của Luật Tổ chức TAND đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Luật số 81/2025/QH15 và yêu cầu của thực tiễn xét xử tại mỗi Tòa án, Chánh án TAND Tối cao đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội: Phê chuẩn đề nghị thành lập các Tòa Phúc thẩm TAND tối cao, cục, vụ và tương đương, cơ quan báo chí của TAND tối cao. Thành lập Tòa án Nhân dân cấp tỉnh, TAND khu vực; quy định về phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của TAND khu vực.
Quy định về phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của một số TAND cấp tỉnh đối với yêu cầu hủy phán quyết trọng tài, đăng ký phán quyết trọng tài vụ việc.
Quy định về phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của một số TAND khu vực giải quyết vụ việc phá sản; vụ việc dân sự, kinh doanh, thương mại, vụ án hành chính về sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ; quyết định danh sách Ủy viên Hội đồng tuyển chọn, giám sát Thẩm phán quốc gia. Sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 67/2025/UBTVQH15 ngày 06/02/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định về bậc, điều kiện của từng bậc, việc nâng bậc và số lượng, cơ cấu tỷ lệ các bậc Thẩm phán TAND.
Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương phát biểu
Kể từ ngày Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức VKSND số 82/2025/QH15 được Quốc hội thông qua đến ngày có hiệu lực thi hành (ngày 01/7/2025): Viện trưởng VKSND Tối cao có trách nhiệm rà soát, chuẩn bị về tổ chức bộ máy, cán bộ, cơ sở vật chất và các điều kiện khác để bảo đảm hoạt động của VKSND các cấp theo quy định của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức VKSND.
Căn cứ quy định tại các điều 40, 49 và 63 của Luật Tổ chức VKSND đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Luật số 82/2025/QH15 và yêu cầu thực tiễn công tác tại mỗi Viện Kiểm sát, Viện trưởng VKSND Tối cao đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội: Phê chuẩn bộ máy làm việc của VKSND Tối cao; thành lập VKSND cấp tỉnh; thành lập và quy định phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của VKSND khu vực.
Căn cứ quy định tại các điều 40, 42, 46 và 48 của Luật Tổ chức VKSND đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Luật số 82/2025/QH15 và yêu cầu thực tiễn công tác tại mỗi Viện Kiểm sát, Viện trưởng VKSND Tối cao: Quyết định thành lập các Viện Công tố và kiểm sát xét xử phúc thẩm; quy định tổ chức bộ máy, nhiệm vụ, quyền hạn của Văn phòng, Cơ quan điều tra, các Viện Công tố và Kiểm sát xét xử phúc thẩm, các cục, vụ, viện và tương đương, cơ sở đào tạo, bồi dưỡng, cơ quan báo chí và các đơn vị sự nghiệp công lập khác của VKSND tối cao.
Quyết định thành lập và quy định nhiệm vụ, quyền hạn của bộ máy làm việc trong các VKSND cấp tỉnh, VKSND khu vực.
VKSND Tối cao, Viện Công tố và Kiểm sát xét xử phúc thẩm Viện kiểm sát nhân dân tối cao, VKSND cấp tỉnh, VKSND khu vực sử dụng con dấu có hình Quốc huy. Trường hợp cần thiết, Viện trưởng VKSND tối cao quyết định việc sử dụng thêm con dấu như con dấu đã cấp cho VKSND tối cao, VKSND cấp tỉnh, VKSND khu vực và các đơn vị thuộc VKSND Tối cao.
Kể từ ngày Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức TAND số 81/2025/QH15, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự số 99/2025/QH15, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật Tư pháp người chưa thành niên, Luật Phá sản và Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án số 85/2025/QH15 có hiệu lực thi hành (ngày 01/7/2025):
TAND vực có thẩm quyền theo lãnh thổ tiếp nhận nhiệm vụ giải quyết, xét xử vụ án hình sự, hành chính, vụ việc dân sự và các vụ việc khác mà TAND cấp huyện đang giải quyết; những vụ việc mà bản án, quyết định của TAND cấp huyện bị hủy để giải quyết lại theo thủ tục sơ thẩm.
Các TAND khu vực kế thừa quyền, trách nhiệm của các TAND cấp huyện theo quy định của pháp luật.
Trụ sở Tòa án Nhân dân Tối cao
TAND cấp tỉnh thực hiện nhiệm vụ giải quyết đơn, văn bản đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm đối với bản án, quyết định của TAND cấp huyện đã có hiệu lực pháp luật; những vụ việc mà bản án, quyết định của TAND cấp tỉnh bị hủy để giải quyết lại theo thủ tục sơ thẩm, phúc thẩm.
Chánh án TAND cấp tỉnh có thẩm quyền kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm đối với bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của TAND cấp huyện.
TAND cấp tỉnh giám đốc thẩm, tái thẩm đối với bản án, quyết định của TAND cấp huyện.
Đối với các vụ án hình sự, hành chính, vụ việc dân sự và các vụ việc khác thuộc thẩm quyền của TAND khu vực mà TAND cấp tỉnh đang giải quyết trước ngày 01/7/2025 nhưng chưa giải quyết xong thì xử lý như sau: Trường hợp TAND cấp tỉnh đã nhận đơn khởi kiện, đơn yêu cầu nhưng chưa thụ lý thì chuyển cho TAND khu vực có thẩm quyền theo lãnh thổ giải quyết, trừ trường hợp Tòa án đã tiến hành phiên họp ghi nhận kết quả hòa giải, đối thoại tại Tòa án và có yêu cầu công nhận kết quả hòa giải, đối thoại thành thì TAND cấp tỉnh tiếp tục xem xét, ra quyết định. Trường hợp TAND cấp tỉnh đã thụ lý theo thủ tục sơ thẩm trước ngày 01/7/2025 nhưng chưa giải quyết xong thì TAND cấp tỉnh tiếp tục giải quyết.
Tòa Phúc thẩm TAND tối cao có thẩm quyền theo lãnh thổ tiếp nhận nhiệm vụ sau đây: Giải quyết, xét xử theo thủ tục phúc thẩm vụ án hình sự, hành chính, vụ việc dân sự mà TAND cấp cao đang giải quyết; những vụ việc mà bản án, quyết định của TAND cấp cao bị hủy để giải quyết lại theo thủ tục phúc thẩm; phúc thẩm vụ án hình sự, hành chính, vụ việc dân sự đã được TAND cấp tỉnh giải quyết theo thủ tục sơ thẩm mà có kháng cáo, kháng nghị; giải quyết đề nghị xem xét lại, kháng nghị quyết định mở hoặc không mở thủ tục phá sản; đơn đề nghị, kháng nghị quyết định tuyên bố doanh nghiệp, hợp tác xã phá sản thuộc thẩm quyền của TAND cấp cao; giải quyết các vụ việc khác thuộc thẩm quyền của TAND cấp cao. Nghị quyết này có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2025.
Trước đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án, Luật Tư pháp người chưa thành niên và Luật Phá sản.
Trình bày tóm tắt tờ trình, Phó Chánh án TAND tối cao Nguyễn Văn Tiến cho biết, dự thảo Luật gồm 6 điều, trong đó có 5 điều sửa đổi, bổ sung một số điều của 5 Bộ luật, Luật gồm: Bộ luật Tố tụng dân sự (sửa đổi, bổ sung 47 điều; bãi bỏ điểm, khoản của 4 điều); Luật Tố tụng hành chính (sửa đổi, bổ sung 23 điều; bãi bỏ điểm, khoản của 1 điều); Luật Tư pháp người chưa thành niên (sửa đổi, bổ sung 18 điều); Luật Phá sản (sửa đổi, bổ sung 7 điều); Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án (sửa đổi, bổ sung 7 điều; bãi bỏ điểm, khoản của 1 điều) và 1 điều khoản thi hành.
Về thẩm quyền của TAND khu vực, dự án Luật điều chỉnh tăng thẩm quyền của TAND khu vực theo hướng TAND khu vực có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm tất cả các vụ việc dân sự, vụ án hành chính (Điều 35 Bộ luật Tố tụng dân sự, Điều 31 Luật Tố tụng hành chính); giải quyết phá sản (Điều 8 Luật Phá sản); tổ chức thực hiện hoạt động hòa giải, đối thoại theo quy định của Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án (Điều 7 Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án).
Về thẩm quyền của TAND cấp tỉnh, theo dự án Luật, TAND cấp tỉnh có thẩm quyền phúc thẩm các vụ việc dân sự, vụ án hành chính mà bản án, quyết định của TAND khu vực chưa có hiệu lực pháp luật bị kháng cáo, kháng nghị (Điều 37 Bộ luật Tố tụng dân sự, Điều 32 Luật Tố tụng hành chính).
Bổ sung thẩm quyền kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm của Chánh án TAND cấp tỉnh, Viện trưởng VKSND cấp tỉnh (khoản 2 Điều 331, khoản 2 Điều 354 Bộ luật Tố tụng dân sự; khoản 2 Điều 260, khoản 2 Điều 283 Luật Tố tụng hành chính); bổ sung thẩm quyền giám đốc thẩm, tái thẩm của Ủy ban Thẩm phán TAND cấp tỉnh đối với bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của TAND khu vực bị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm (khoản 1 Điều 337 Bộ luật Tố tụng dân sự, khoản 1 Điều 266 Luật Tố tụng hành chính).
TAND cấp tỉnh không còn thẩm quyền về giải quyết theo thủ tục sơ thẩm các vụ án hành chính, vụ việc dân sự; giải quyết phá sản; tổ chức thực hiện hoạt động hòa giải, đối thoại.
Trình bày tóm tắt báo cáo thẩm tra, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Văn Liên cho biết, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội tán thành sự cần thiết xây dựng dự án Luật sửa đổi, bổ sung 5 luật; thống nhất đề xuất của TAND tối cao về việc xây dựng và ban hành dự án Luật này theo thủ tục rút gọn để giải quyết vấn đề cấp bách phát sinh trong thực tiễn và đáp ứng yêu cầu, tiến độ đề ra theo chủ trương của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư.
Hồ sơ dự án Luật cơ bản đầy đủ; đủ điều kiện trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến theo thủ tục rút gọn. TAND tối cao đã quán triệt, thực hiện chủ trương đổi mới tư duy trong công tác xây dựng pháp luật đối với dự án Luật này. Dự thảo Luật phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng; bảo đảm tính hợp hiến, thống nhất với hệ thống pháp luật; tính tương thích với điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên.
Thảo luận tại Phiên họp, các ý kiến cơ bản tán thành với dự thảo Luật về phân định thẩm quyền xét xử, giải quyết các vụ án, vụ việc của các cấp Tòa án.