Tại phiên xử vụ án “chuyến bay giải cứu”, HĐXX dành thời gian để thẩm vấn nhóm bị cáo nhận hối lộ, trong đó có 2 bị cáo Nguyễn Hồng Hà (cựu Tổng lãnh sự Việt Nam tại Osaka, Nhật Bản) và Vũ Hồng Nam (cựu Đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản).
Theo cáo trạng, năm 2018, ông Vũ Hồng Nam được bổ nhiệm làm Đại sứ tại Nhật Bản, có trách nhiệm chỉ đạo, thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Đại sứ quán, trong đó có việc bảo hộ công dân.
Thời điểm diễn ra đại dịch Covid-19, Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật Bản đã tổ chức 57 chuyến bay giải cứu đưa công dân về nước. Do số lượng công dân có nhu cầu về nước rất lớn, nên ông Nam đã gửi nhiều công điện về nước đề nghị Chính phủ tăng cường các chuyến bay đưa công dân về nước.
Sau đó, ông Nam đã ký các công điện gửi cho UBND các tỉnh Khánh Hòa, Thanh Hóa, Thái Nguyên xin cách ly cho công dân và gửi Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng chống Covid-19, Bộ Y tế, Cục Lãnh sự... để xin phê duyệt chuyến bay do Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật Bản tổ chức.
Bị cáo Vũ Hồng Nam trả lời HĐXX
Từ tháng 11/2020 đến cuối tháng 9/2021, ông Nam đã xin phê duyệt được 6 chuyến bay combo, đưa khoảng 1.490 công dân từ Nhật Bản về nước, giao cho Công ty Nhật Minh của ông Lê Văn Nghĩa tổ chức thực hiện. Kết quả điều tra xác định, trong quá trình này, ông Nam đã nhận hối lộ 1,8 tỷ đồng.
Tại tòa, ông Nam thừa nhận khi được ông Lê Văn Nghĩa, Giám đốc Công ty Nhật Minh liên hệ, đặt vấn đề, bị cáo đồng ý giúp bán vé máy bay và đưa công dân Việt Nam từ Nhật Bản về nước cách ly tại khách sạn của ông Nghĩa tại Khánh Hòa.
Bị cáo Vũ Hồng Nam cũng thừa nhận đã 2 lần được ông Nghĩa đưa quà biếu số tiền 60.000 USD và 450 triệu đồng. “Bị cáo có liên hệ để trả lại tiền nhưng đã không kiên quyết, đây là lỗi lầm mà bị cáo phải trả cho cái sai của mình”, ông Nam khai tại toà.
Liên quan tới ông Nguyễn Hồng Hà (cựu Tổng Lãnh sự Việt Nam tại Osaka, Nhật Bản), cáo trạng xác định, ông Hà đã nhận hối lộ hơn 2 tỷ đồng.
Bị cáo Nguyễn Hồng Hà
Trả lời thẩm vấn của HĐXX, ông Hà thừa nhận, quá trình tổ chức các chuyến bay giải cứu, đầu tháng 3/2021, bà Nguyễn Thị Thanh Hằng (Phó TGĐ Công ty Blue Sky, TGĐ Công ty Cổ phần Travelsky) bàn bạc với ông Hà về việc tổ chức chuyến bay đưa công dân Việt Nam từ Osaka, Nhật Bản về nước.
Ông Hà đã ký các công văn gửi lãnh đạo Bộ Ngoại giao, Cục Lãnh sự Bộ Ngoại giao kiến nghị được tổ chức chuyến bay đưa công dân về nước.
Quá trình thực hiện, từ tháng 6/2021 đến tháng 11/2021, ông Hà đã nhận hối lộ hơn 2 tỷ đồng của bị cáo Nguyễn Thị Thanh Hằng.
Theo lời khai của ông Hà, khi đưa tiền, bà Hằng nói đây là quà của công ty. Khi làm việc với cơ quan điều tra, bị cáo mới biết đây là 5% lợi nhuận của chuyến bay đầu tiên.
Đến chuyến bay thứ 2, bà Hằng đề nghị giúp nhưng không đặt vấn đề tiền nong, sau đó bà Hằng gọi điện cho bị cáo và đưa cho 1 gói quà. Khi về bị cáo mở ra thấy có 600 triệu đồng tiền mặt.
“Bị cáo cảm thấy ăn năn, không ổn khi nhận tiền nên đã chuyển trả tiền cho bị cáo Hằng… Bị cáo đã chủ động nộp lại tiền rồi. Việc truy tố bị cáo là đúng, bị cáo rất hối hận về việc này”, lời của cựu Tổng Lãnh sự.
Trong vụ án “chuyến bay giải cứu”, ông Trần Việt Thái (cựu Đại sứ Việt Nam tại Malaysia) bị truy tố tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ.
Cụ thể, quá trình tổ chức 8 chuyến bay "giải cứu", ông Thái cùng bị cáo Nguyễn Lê Ngọc Anh và Nguyễn Hoàng Linh (đều là cựu cán bộ Đại sứ quán Việt Nam tại Malaysia) thu tiền trái quy định của pháp luật, cao hơn chi phí thực tế, gây thiệt hại số tiền hơn 10 tỷ đồng.
Liên quan đến vụ án, bị cáo Đặng Minh Phương (cựu kế toán Đại sứ quán Việt Nam tại Malaysia) liên đới gây thiệt hại số tiền hơn 5,7 tỷ đồng.
Về hưởng lợi bất chính, ông Thái nhận 580 triệu đồng; hai bị cáo Ngọc Anh và Hoàng Linh mỗi người nhận 480 triệu đồng; bị cáo Phương nhận 220 triệu đồng.
Tại tòa, ông Thái khai, bị cáo là người quyết định mức thu cũng như việc chi. Đối với mức thu, bị cáo giao cho cán bộ khảo sát, tham vấn nội bộ.
Bị cáo Thái xin nhận sai sót khi đã quyết định trích một phần tiền thu được trái quy định để bồi dưỡng cho cán bộ Đại sứ quán theo tỷ lệ bị cáo 1,5 còn các bị cáo khác nhận 1,2 và 1. Tỷ lệ này căn cứ vào mức phụ cấp sinh hoạt phí ngoài nước của Nhà nước cấp cho cán bộ Đại sứ quán.
“Thời điểm đó dịch Covid-19 chưa kết thúc, còn hơn 200 người chưa có điều kiện được về nước. Bị cáo xác định, sau khi đưa được nốt số đó về sẽ nộp lại tiền cho ngân sách nhà nước hoặc trả lại chủ sử dụng lao động”, lời khai của ông Thái.
Thừa nhận có sai phạm nhưng theo cựu Đại sứ Việt Nam tại Malaysia, việc chi bồi dưỡng cho cán bộ Đại sứ quán là việc phổ biến ở Malaysia, nếu không chi thì không huy động được người đi làm việc.