Tăng cường cảnh giác, phòng ngừa loại ma túy cực độc Fentanyl

Fentanyl được buôn lậu vào Mỹ phần lớn từ Mexico và các quốc gia Trung và Nam Mỹ. Việc sản xuất và vận chuyển Fentanyl đang khiến tình hình an ninh từ các nước Trung - Nam Mỹ rất phức tạp, tội phạm tranh giành quyết liệt các tuyến đường vận chuyển tiền chất và đưa Fentanyl đến Mỹ. Các tiền chất chính sử dụng để sản xuất các chất ma túy này như NPP (N-Phenethy-4-Piperidone), 4-ANPP (4-Anilino-N-Phenethylpiperidine)..., các dụng cụ sản xuất dễ kiếm, giá rẻ, quy trình sản xuất các loại ma túy này đơn giản không cần kỹ thuật cao.

Về mặt y tế, Fentanyl là một chất thuộc nhóm thuốc giảm đau Opioid (nhóm các chất tự nhiên và tổng hợp có nguồn gốc từ thuốc phiện), đây là chất giảm đau rất mạnh (gấp 100 lần morophine, 50 lần heroin) được sử dụng có kiểm soát (kê theo đơn) trong điều trị bệnh ở nhiều nước bằng cách tiêm, bơm vào đường truyền dịch, xịt vào mũi, đặt vào miệng hoặc dán miếng dán lên da.

Fentanyl - một loại ma túy cực độc

Tuy nhiên, Fentanyl cũng được tổng hợp bất hợp pháp và được sử dụng như một loại ma túy, thường trộn lẫn với heroin, cocain hoặc ma túy tổng hợp để tăng độ phê”. Fentanyl và các chất dẫn xuất của nó có độc tính rất mạnh nên hậu quả dẫn đến tử vong cho người sử dụng bất hợp pháp cao hơn nhiều so với heroin. Do đó, Fentanyl và một số dẫn xuất của nó đã được đưa vào bảng I – Danh mục cần kiểm soát theo Công ước quốc tế 1961 của Liên Hợp Quốc.

Theo báo cáo của Bộ Công an, Fentanyl được tổng hợp lần đầu tiên vào năm 1959; được đánh giá mạnh gấp 80 đến 100 lần so với morphine và khoảng 50 lần so với heroin; được sử dụng trong y học để điều trị các cơn đau nghiêm trọng và mãn tính. Sử dụng Fentanyl quá liều (từ 2mg Fentanyl) có thể dẫn đến ngừng thở, mất ý thức và tử vong.

Việt Nam có nguy cơ đối mặt với các hoạt động sản xuất, mua bán, vận chuyển và sử dụng Fentanyl bất hợp pháp. Thời gian tới, thị trường của loại chất này có xu thế mở rộng tại khu vực châu Á nói chung và Đông Nam Á nói riêng thì nguy cơ xuất hiện của Fentanyl và các tiền chất, dẫn xuất liên quan một cách trái phép tại Việt Nam cảnh báo sẽ ở mức cao. Các băng nhóm ma túy có thể lợi dụng tuyến cảng biển, sân bay và biên giới đường bộ để vận chuyển Fentanyl từ các quốc gia sản xuất đến các thị trường tiêu thụ chính.

Đồng thời, không loại trừ khả năng các đối tượng tội phạm, nhất là từ Trung Quốc và một số nước Đông Nam Á (Thái Lan, Myanmar, Lào, Campuchia) có thể lựa chọn Việt Nam là địa điểm trung chuyển mới, để từ đó tìm cách vận chuyển trái phép Fentanyl và các tiền chất, dẫn xuất liên quan sang thị trường Hoa Kỳ, Mexico trong bối cảnh chuỗi cung ứng hiện nay có thể trở nên khó khăn hơn. Điều này sẽ không chỉ tác động tiêu cực đến lợi ích, an ninh quốc gia Việt Nam, mà có thể gây ảnh hưởng đến quan hệ quốc tế giữa Việt Nam với các nước.

Sự xuất hiện của Fentanyl có thể làm gia tăng tình trạng nghiện ma túy ở Việt Nam, đặc biệt nếu Fentanyl được pha trộn vào heroin hoặc các loại ma túy khác. Điều này có thể làm gia tăng số lượng người nghiện và các vấn đề sức khỏe liên quan đến nghiện ma túy, tỷ lệ người chết do sử dụng ma túy sẽ tăng cao, gây ra nguy hại lớn trong xã hội.

Để tránh kiểm soát, phát hiện của các cơ quan chức năng, đối tượng tội phạm ma túy đã chuyển sang sử dụng các loại tiền chất (các loại hóa chất chưa được quy định trong danh mục tiền chất, nhưng chỉ cần một chu trình điều chế rất ngắn sẽ trở thành tiền chất) để sản xuất ma túy bất hợp pháp. Đáng lo ngại là các hóa chất đầu vào chưa thuộc danh mục kiểm soát của Công ước quốc tế và của Việt Nam. Vì vậy, tiềm ẩn nguy cơ Việt Nam có thể trở thành địa bàn trung chuyển hóa chất, tiền chất Fentanyl.

Bộ Công an đề xuất Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Y tế kiểm soát chặt chẽ số thuốc có chứa Fentanyl đang sử dụng trong ngành y tế, tuyệt đối không để đưa ra thị trường bất hợp pháp.