(CAO) Hôm 9/10, Reuters đưa tin chính quyền Israel và lực lượng Hamas đã nhất trí về giai đoạn đầu tiên trong kế hoạch của Tổng thống Mỹ Donald Trump cho xung đột ở Gaza, một thỏa thuận ngừng bắn và giải cứu con tin có thể mở đường cho việc chấm dứt cuộc chiến đẫm máu kéo dài hai năm qua đã làm đảo lộn khu vực Trung Đông.
Chỉ một ngày sau mốc đánh dấu hai năm cuộc tấn công xuyên biên giới của các chiến binh Hamas nhắm vào Israel, dẫn đến cuộc tấn công tàn khốc của Israel nhắm vào Gaza, các cuộc đàm phán gián tiếp tại Ai Cập đã đạt được thỏa thuận về giai đoạn đầu của thoả thuận ngừng bắn 20 điểm của Tổng thống Trump nhằm mang lại hòa bình cho vùng đất Palestine này.
Nếu được thực thi đầy đủ, thỏa thuận này sẽ đưa hai bên xích lại gần nhau hơn bất kỳ nỗ lực nào trước đây nhằm ngăn chặn một cuộc chiến đã phát triển thành xung đột khu vực, lôi kéo các quốc gia như Iran, Yemen và Li-băng vào cuộc, đồng thời làm gia tăng sự cô lập quốc tế của Israel.
Nhưng thỏa thuận được ông chủ Nhà Trắng công bố vào cuối ngày 8/10 (giờ Mỹ) còn thiếu chi tiết và để lại nhiều câu hỏi chưa được giải đáp.
Việc hoàn tất thành công thỏa thuận sẽ đánh dấu một thành tựu quan trọng về chính sách đối ngoại của vị tổng thống thuộc Đảng Cộng hòa, người đã vận động tranh cử với mục tiêu mang lại hòa bình cho các cuộc xung đột lớn trên thế giới.
"Tôi rất tự hào thông báo rằng Israel và Hamas đều đã ký kết giai đoạn đầu tiên trong Kế hoạch hòa bình của chúng tôi" - Tổng thống Mỹ phát biểu trên mạng xã hội Truth Social. "Điều này có nghĩa là tất cả các con tin sẽ sớm được trả tự do, và Israel sẽ rút quân về một ranh giới đã thỏa thuận trong những bước đầu tiên hướng tới một nền hòa bình mạnh mẽ, bền vững và vĩnh cửu" - ông chủ Nhà Trắng chia sẻ.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu trong khi đó cho biết sẽ triệu tập phiên họp chính phủ vào ngày 9/10 để phê duyệt thỏa thuận. Hamas xác nhận đã đạt được thỏa thuận chấm dứt chiến tranh, đồng thời cho biết thỏa thuận bao gồm việc Israel rút quân khỏi vùng lãnh thổ bị chiếm đóng và trao đổi con tin và tù nhân. Tuy nhiên, nhóm này đã kêu gọi Mỹ và các quốc gia bảo lãnh đảm bảo Israel thực hiện đầy đủ lệnh ngừng bắn.
Bất chấp những hy vọng được đặt ra về việc chấm dứt chiến tranh, các chi tiết quan trọng của thoả thuận vẫn chưa được nêu rõ, bao gồm thời điểm, chính quyền hậu chiến cho dải Gaza và số phận của nhóm chiến binh Palestine Hamas. Chính quyền Gaza cho biết hơn 67.000 người đã thiệt mạng và phần lớn vùng đất này đã bị san phẳng kể từ khi Israel bắt đầu đáp trả quân sự đối với cuộc tấn công xuyên biên giới của Hamas vào ngày 7/10/2023. Theo các quan chức Israel, khoảng 1.200 người đã thiệt mạng, 251 người bị bắt làm con tin trở về Gaza, trong đó 20 trong số 48 con tin vẫn được cho là còn sống.
Một nguồn tin của Hamas cho biết các con tin còn sống sẽ được trao trả trong vòng 72 giờ kể từ khi chính phủ Israel phê duyệt thỏa thuận. Các quan chức Hamas khẳng định sẽ mất nhiều thời gian hơn để thu hồi thi thể của các con tin đã chết, được cho là khoảng 28 người, từ đống đổ nát ở Gaza.
Một phát ngôn viên của chính phủ Israel cho biết việc giải cứu con tin dự kiến sẽ bắt đầu vào ngày 11/10.
Gaza tan hoang vì chiến sự - Ảnh: Reuters
Trước đó, Hamas cho biết họ đã bàn giao danh sách các con tin mà họ đang giam giữ và các tù nhân Palestine mà Israel đang giam giữ mà họ muốn được trao đổi.
Danh sách những người Palestine mà Hamas muốn được trả tự do dự kiến sẽ bao gồm một số tù nhân nổi tiếng nhất từng bị Israel bỏ tù, những người mà việc thả họ đã bị cấm trong các lệnh ngừng bắn trước đó.
Theo một nguồn tin Palestine thạo tin, danh sách này bao gồm Marwan al-Barghouti, một lãnh đạo của phong trào Fatah và Ahmed Saadat, người đứng đầu Mặt trận Bình dân Giải phóng Palestine.
Cho đến nay, Hamas đã từ chối thảo luận về yêu cầu của Israel buộc Hamas giao nộp vũ khí, điều mà nguồn thạo tin cho biết Hamas sẽ từ chối chừng nào quân đội Israel còn chiếm đóng lãnh thổ Palestine.
Hai nguồn thạo tin đã xác nhận rằng các điểm bế tắc bao gồm cơ chế rút quân của Israel, trong khi Hamas tìm kiếm một mốc thời gian rõ ràng liên quan đến việc thả con tin và đảm bảo việc rút quân hoàn toàn của lực lượng Israel.
Tại Gaza, Israel đã giảm bớt chiến dịch quân sự theo chỉ thị của Mỹ nhưng vẫn chưa dừng hẳn các cuộc không kích.
Các cơ quan y tế Gaza báo cáo có 8 người thiệt mạng trong các cuộc không kích của Israel trong 24 giờ qua, mức thương vong thấp nhất trong nhiều tuần. Số người chết hàng ngày đã cao gấp khoảng 10 lần trong tháng qua khi lực lượng Israel tiến vào thành phố Gaza.
Các nước Ả Rập trong khi đó cho biết kế hoạch phải dẫn đến việc xây dựng nhà nước Palestine
Giai đoạn tiếp theo trong kế hoạch của Tổng thống Mỹ là thành lập một cơ quan quốc tế do ông chủ Nhà Trắng đứng đầu và bao gồm cựu Thủ tướng Anh Tony Blair đóng một vai trò trong chính quyền hậu chiến của Gaza. Các nước Ả Rập ủng hộ kế hoạch này cho rằng nó phải dẫn đến độc lập cuối cùng cho một nhà nước Palestine, điều mà Thủ tướng Israel Netanyahu nói sẽ không bao giờ xảy ra.
Không có dấu hiệu rõ ràng nào cho thấy ai sẽ cai trị Gaza khi chiến tranh kết thúc. Israel, Mỹ, các nước phương Tây khác và cộng đồng Ả Rập đã loại trừ vai trò của Hamas, lực lượng đã nắm quyền kiểm soát Gaza kể từ năm 2007.
Hamas tuyên bố sẽ chỉ trao quyền cai trị Gaza cho một chính phủ kỹ trị Palestine do chính quyền Palestine giám sát và được các nước Ả Rập và cộng đồng Hồi giáo hậu thuẫn. Hamas bác bỏ bất kỳ vai trò nào của cựu thủ tướng Anh Tony Blair hay sự cai trị của nước ngoài đối với Gaza.
Sự phẫn nộ toàn cầu đã gia tăng đối với cuộc tấn công của Israel. Nhiều chuyên gia nhân quyền, học giả và một cuộc điều tra của Liên Hợp Quốc cho rằng hành động này đồng nghĩa với tội diệt chủng ở Gaza. Israel trong khi đó gọi hành động của mình là tự vệ sau vụ tấn công của Hamas vào năm 2023.
(CAO) Hãng tin Reuters đưa tin các quan chức của lực lượng Hamas đã đến Ai Cập vào ngày 5/10 trước thềm các cuộc đàm phán với Israel mà Mỹ hy vọng sẽ dẫn đến việc ngừng giao tranh và giải cứu con tin ở Gaza.