(CAO) Hôm 6/10, Reuters đưa tin hai nhà khoa học Mỹ là Mary Brunkow và Fred Ramsdell cùng nhà khoa học Nhật Bản Shimon Sakaguchi đã giành giải Nobel Y sinh năm 2025 cho công trình nghiên cứu làm sáng tỏ cách hệ miễn dịch bảo vệ các tế bào khỏe mạnh, mở ra khả năng phát triển cho các phương pháp điều trị ung thư và bệnh tự miễn mới.
Những khám phá của các nhà khoa học này liên quan đến khả năng dung nạp miễn dịch ngoại biên, hay còn gọi là "cách chúng ta kiểm soát hệ miễn dịch để có thể chống lại tất cả các loại vi khuẩn có thể tưởng tượng được mà vẫn tránh được bệnh tự miễn" - Marie Wahren-Herlenius, giáo sư chuyên ngành thấp khớp tại Viện Karolinska của Thụy Điển, cơ quan trao giải Nobel Y sinh cho biết.
Viện Karolinska cho biết cả ba người đoạt giải đều đã phát hiện ra cái gọi là tế bào T điều hòa, một loại tế bào bạch cầu hoạt động như những người bảo vệ hệ miễn dịch, ngăn chặn các tế bào miễn dịch tấn công chính cơ thể chúng ta.
Brunkow cho biết bà, Ramsdell và các đồng nghiệp đã phân lập được một gen (một đoạn ADN) có tên là FOXP3. "Chúng hiếm, nhưng mạnh mẽ, và chúng rất quan trọng trong việc làm giảm phản ứng miễn dịch” – bà cho biết trong một cuộc phỏng vấn, mô tả các tế bào này như một hệ thống phanh giúp ngăn hệ thống miễn dịch của cơ thể tự tấn công chính nó.
Trong khi đó, nhà khoa học Nhật Bản Sakaguchi bày tỏ sự ngạc nhiên tại một cuộc họp báo ở Osaka, miền tây Nhật Bản sau khi hay tin mình đạt giải Nobel Y sinh năm nay. "Tôi từng nghĩ rằng một phần thưởng nào đó có thể sẽ đến nếu những gì chúng tôi đang làm tiến xa hơn một chút và mang lại nhiều lợi ích hơn cho mọi người trong môi trường lâm sàng" - ông nói với giọng bình tĩnh, thỉnh thoảng lại mỉm cười.
Buổi họp báo đã bị gián đoạn để Sakaguchi nhận cuộc gọi chúc mừng từ Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba, người đã hỏi ông về hiệu quả của liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư trong tương lai.
"Tôi tin rằng sẽ đến lúc ung thư không còn là một căn bệnh đáng sợ nữa mà là một căn bệnh có thể chữa khỏi" - Sakaguchi chia sẻ. Những người chiến thắng giải thưởng được Hội đồng Nobel của Viện Karolinska, một trường đại học y khoa hàng đầu lựa chọn và nhận được tổng giải thưởng là 11 triệu krona Thụy Điển (1,2 triệu USD), cùng với một huy chương vàng do quốc vương Thụy Điển trao tặng.
Chân dung 3 nhà khoa học đạt giải Nobel Y sinh 2025 - Ảnh: Reuters
Brunkow là quản lý chương trình cấp cao tại Viện Sinh học hệ thống ở Seattle (Mỹ), trong khi Ramsdell là cố vấn khoa học tại Sonoma Biotherapeutics ở San Francisco (Mỹ). Còn Sakaguchi hiện là giáo sư tại Đại học Osaka.
Jeffrey Bluestone, một người bạn lâu năm của Ramsdell và là đồng sáng lập Sonoma Biotherapeutics cùng ông, chia sẻ với hãng tin Reuters rằng đóng góp phi thường của Ramsdell và các đồng sự là tìm ra gen FOXP3, ban đầu ở chuột. Gen này kiểm soát sự phát triển của tế bào T điều hòa. Họ đã mô tả những phát hiện của mình trong một bài báo năm 2001.
Viện Karolinska cho biết các liệu pháp cụ thể vẫn chưa được thị trường chấp thuận, nhưng hơn 200 thử nghiệm trên người liên quan đến tế bào T điều hòa đang được tiến hành.
Trong số các công ty tham gia cuộc đua ban đầu, Sonoma Biotherapeutics của Ramsdell được tài trợ một phần, và được hỗ trợ bởi nhà sản xuất thuốc Mỹ Regeneron để nghiên cứu các liệu pháp chống lại các bệnh bao gồm bệnh viêm ruột.
Cũng nhắm đến tình trạng này, Quell Therapeutics đã hợp tác với AstraZeneca. Các công ty công nghệ sinh học khác cũng đang khám phá phương pháp này bao gồm Bayer's
Giải Nobel được thành lập theo di chúc của Alfred Nobel, nhà phát minh thuốc nổ người Thụy Điển và là một doanh nhân giàu có.
Giải thưởng này đã được trao từ năm 1901 cho những đóng góp xuất sắc trong khoa học, văn học và hòa bình. Giải kinh tế được bổ sung sau đó và được tài trợ bởi ngân hàng trung ương Thụy Điển.
Người chiến thắng được lựa chọn bởi các ủy ban chuyên gia từ nhiều tổ chức khác nhau. Tất cả các giải thưởng đều được trao tại Stockholm (Thuỵ Điển), ngoại trừ Giải Nobel Hòa bình được trao tại Oslo (Na Uy).
Những người từng nhận Giải Nobel Y sinh bao gồm các nhà khoa học nổi tiếng như Alexander Fleming, người đã chia sẻ giải thưởng năm 1945 cho việc khám phá ra thuốc kháng sinh penicillin. Trong những năm gần đây, giải thưởng đã ghi nhận những đột phá lớn, bao gồm cả những đột phá cho phép phát triển vắc-xin ngừa COVID-19.
Giải thưởng Y học năm ngoái đã được trao cho các nhà khoa học Mỹ là Victor Ambros và Gary Ruvkun vì khám phá ra microRNA và vai trò quan trọng của nó trong cách các sinh vật đa bào phát triển và sinh tồn.