Theo cáo trạng, trong quá trình thực hiện dự án nhà máy Nhiệt điện (NMNĐ) Thái Bình 2, bị can Đinh La Thăng (nguyên Chủ tịch HĐTV PVN) có vai trò chính trong việc đề ra chủ trương và chỉ định PVC thực hiện gói thầu EPC, chỉ đạo PVPower ký hợp đồng EPC số 33 với PVC trái quy định, sau đó chỉ đạo cấp dưới tại PVN và Ban quản lý dự án căn cứ hợp đồng này cấp tạm ứng hơn 6 triệu USD và hơn 1.312 tỷ đồng cho PVC để Trịnh Xuân Thanh và đồng phạm sử dụng hơn 1.115 tỷ đồng sai mục đích, không đưa vào dự án, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 119 tỷ đồng.
Tại phiên tòa, bị cáo Đinh La Thăng khai: Việc chỉ định PVC là tổng thầu xuất phát từ chủ trương của Bộ Chính trị trong việc xây dựng PVN thành tập đoàn kinh tế mạnh, đạt doanh thu cao. Trong đó, PVN quyết định xây dựng PVC trở thành đơn vị xây lắp dầu khí mạnh. Từ đó, ông Thăng chỉ đạo cho PVC thực hiện dự án NMNĐ Thái Bình 2. Dự án này cũng được Thủ tướng chỉ đạo phải khởi công sớm, thực hiện cấp bách.
Trong khi đó, dự án NMNĐ Thái Bình 1 và NMNĐ Thái Bình 2 thực hiện gần như đồng thời, nếu triển khai phương án liên doanh tổng thầu sẽ mất rất nhiều thời gian. Trong khi đó, nếu thực hiện phương án tổng thầu là nhà thầu trong nước thì sẽ triển khai sớm được. Vì vậy, bị cáo đồng ý cho PVC là tổng thầu thay phương án tổng thầu nước ngoài như dự định ban đầu. Việc chuyển tổng thầu cho PVC là căn cứ vào năng lực cũng như tình hình thực tế của PVC khi PVN vừa bán cổ phần của PVC, thu về hơn 2.600 tỷ.
Ông Đinh La Thăng khai, Hội đồng thành viên làm việc qua các bộ máy giúp việc, họ báo cáo PVC có đủ năng lực tài chính, đủ kinh nghiệm. Thậm chí khi chủ tọa phiên tòa đặt câu hỏi: “Căn cứ vào đâu bị cáo khẳng định ngày 1/3/2011 dự án NMNĐ Thái Bình 2 sẽ khởi công?”, ông Đinh La Thăng trả lời: "Căn cứ vào báo cáo của chủ đầu tư và bị cáo đồng ý, khi PVPower cho rằng có đủ năng lực khởi công nên bị cáo đồng ý".
Bị chủ tọa truy tiếp: "Ngày 24-2-2011 bị cáo ký báo cáo hiệu chỉnh đầu tư, rõ ràng bị cáo nhận thức được rằng báo cáo chưa đầy đủ, vậy làm sao triển khai được?", ông Đinh La Thăng vẫn khẳng định: "PVN đã triển khai hàng trăm công trình khắp nơi chứ không chỉ có Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2. Do đó, để đảm bảo chất lượng, tiến độ, tập đoàn luôn chỉ đạo các đơn vị thành viên thực hiện đồng thời nhiều việc".
Liên quan đến số tiền hơn 6,6 triệu USD và 1.300 tỉ đồng đã ứng cho PVC thực hiện dự án nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2, ông Thăng khẳng định đã chỉ đạo rõ số tiền này chỉ được sử dụng cho dự án không được dùng vào mục đích khác. Khi tòa đặt vấn đề hợp đồng 33 chưa đủ điều kiện mà bị cáo đã cho tạm ứng 10% giá trị hợp đồng như vậy có đúng không? Ông Thăng trả lời: "Lúc đó bị cáo chưa biết gì về hợp đồng 33 cả".
Trước câu trả lời trên HĐXX gọi bị cáo Ninh Văn Quỳnh lên cho đối chất. "Bị cáo chỉ báo cáo nội dung hợp đồng 33 với anh Thăng còn một số nội dung khiếm khuyết của hợp đồng thì báo cáo trực tiếp với ông Nguyễn Xuân Sơn" - ông Quỳnh khai.
Tòa tiếp tục cho gọi bị cáo Vũ Hồng Chương lên đối chất. Trái với lời khai của ông Thăng về việc "không biết đến hợp đồng 33", bị cáo Chương khẳng định đã báo cáo nội dung hợp đồng 33 không đúng quy định và nêu rõ nội dung từng cuộc họp. Trong đó, tại cuộc họp ngày 1-6, ông Thăng yêu cầu hoàn thành sớm thiết kế tổng thể và sớm thực hiện việc tạm ứng 10% giá trị hợp đồng cho dự án.
"Bị cáo được anh Thăng gọi lên phòng hỏi tại sao không làm văn bản chuyển tiền tạm ứng cho PVC. Bị cáo bảo anh xem lại hợp đồng 33 có không phù hợp quy định không? Không đúng với nghị định 48 của Chính phủ, đề nghị Tập đoàn hướng dẫn ban quản lý thực hiện theo đúng quy định”- ông Chương khai và cho biết thêm, khi đó ông Thăng đã cho gọi ông Sơn, ông Khánh lên phòng và bảo thư ký lấy văn bản lên xem. "Lúc đó anh Thăng vội đi đâu và nói tôi không biết, các anh phải làm sao chuyển tiền tạm ứng cho PVC thực hiện dự án".
Trước phần trả lời của các cấp dưới, ông Đinh La Thăng cho biết tôn trọng lời khai của các bị cáo khai trước tòa. “Trong suốt quá trình điều tra, bị cáo cũng nhận trách nhiệm là người đứng đầu đối với PVN và dự án. Đến nay sau 10 năm, được cán bộ cơ quan điều tra, Viện Kiểm sát và trước tòa chỉ ra, nhìn lại dự án trong bối cảnh 10 năm trở về trước, việc sức ép tiến độ, bị cáo chỉ đạo nóng vội, quá quyết liệt, dẫn đến vi phạm quy trình thủ tục, bị cáo xin nhận trách nhiệm.”- ông Thăng thừa nhận.
*Trong khi đó, ngay đầu giờ sáng, trả lời các câu hỏi của HĐXX về việc thực hiện dự án Nhà máy nhiệt điện Thái Bình 2, bị cáo Trịnh Xuân Thanh khai, khi PVC đang gặp khó khăn về tài chính, PVN chỉ đạo PVC nhận dự án Thái Bình 2, PVC rất mừng khi được làm tổng thầu dự án này, dù có thể PVC chưa đủ năng lực. Theo Trịnh Xuân Thanh, thời điểm nhận thầu, năng lực tài chính của PVC có vấn đề tương đối, do việc đầu tư vượt vốn điều lệ. Nhưng khi PVC nhận được dự án thì là điều tốt vì có thể giải quyết được công ăn việc làm, tích thêm được kinh nghiệm và chắc chắn thực hiện dự án thì sẽ có lợi nhuận.
Trịnh Xuân Thanh khai, sau khi ký hợp đồng 33 và nhận được tiền tạm ứng, toàn bộ phần chi tiêu tiền tạm ứng này thuộc thẩm quyền của Ban giám đốc. Kế toán trưởng báo cáo Ban giám đốc mà không cần báo cáo HĐQT. Sau này, vào tháng 9/2011, bị cáo mới phát hiện ra việc chi tiêu sai quy định từ nguồn tiền tạm ứng dự án Thái Bình 2. Lúc này, bị cáo đã có chỉ thị rất nhiều văn bản, yêu cầu không được triển khai dùng tiền từ nguồn vốn tạm ứng dự án. Trịnh Xuân Thanh cũng khai, sở dĩ dù PVC mất cân đối dòng tiền nhưng vẫn tiếp tục góp vốn vào các dự án khác là bởi Tổng công ty mẹ lúc nào cũng vay được tiền.
Về lời khai này của Trịnh Xuân Thanh, bị cáo Phạm Tiến Đạt (nguyên kế toán trưởng của PVC) cho rằng, không có nguyên tắc nào mà ngân hàng lại cho vay để đi đầu tư góp vốn. Lúc đó không có cách nào khác là phải lấy tiền từ dự án Thái Bình 2 đem đi đầu tư.
Bị cáo Đinh La Thăng khai tại tòa
Bị cáo Trịnh Xuân Thanh tại tòa