(CAO) Thời gian gần đây, một số thương nhân người Trung Quốc đến tỉnh Bình Thuận hợp đồng thuê cơ sở, gắn biển hiệu có chữ Trung Quốc rồi ăn ở, làm việc trong các cơ sở này. Họ tung người đi thu mua thanh long trực tiếp tại các nhà vườn, đóng gói rồi chuyển hàng về nước bán mà không đăng ký kinh doanh theo đúng thủ tục.
Thực trạng này làm nổi lên chuyện thương lái Trung Quốc núp bóng kinh doanh trái phép, thao túng, ép giá trái thanh long tại Bình Thuận.
Qua kiểm tra, trong 6 tháng đầu năm 2016, UBND tỉnh Bình Thuận xử phạt hành chính 410 triệu đồng đối với 17 người Trung Quốc nhập cảnh, hành nghề hoặc có hoạt động khác nhưng không được cơ quan có thẩm quyền cấp phép.
Cây thanh long Bình Thuận
Tỉnh Bình Thuận cũng giải thích cho các thương nhân này biết, họ cần phải đăng ký kinh doanh theo đúng quy định của pháp luật Việt Nam và hiệp định ký kết giữa hai nước, như: phải có hợp đồng kinh tế hoặc thành lập doanh nghiệp FDI, thì việc kinh doanh của họ sẽ thoải mái.
Qua chuyện thương lái Trung Quốc thu mua trực tiếp trái thanh long, có hai luồng dư luận xoay quanh vấn đề này. Một luồng dư luận phản đối việc làm trên của thương nhân Trung Quốc, cho rằng họ núp bóng, thao túng, ép giá trái thanh long.
Nhưng cũng có một luồng dư luận khác, cho rằng trái thanh long không đưa đi bán ở biên giới phía bắc thì bán tại địa bàn trong tỉnh, vừa tránh được rủi ro, vừa đỡ tốn tiền vận chuyển.
Bởi vì, trái thanh long hiện nay chủ yếu bán cho thị trường Trung Quốc, các thị trường khác còn quá khiêm tốn. Giá trái thanh long hoàn toàn tùy thuộc vào quy luật cung cầu, yếu tố thương lái Trung Quốc thu mua tại nhà vườn, không ảnh hưởng về giá cả.
Từ trước đến giờ, việc thu mua qua trung gian là thương lái người Việt, đôi khi giá lên xuống cũng bất thường, một phần do các tiểu thương Việt đi thu mua muốn có nhiều lợi nhuận.
Thương lái Trung Quốc họ có đơn đặt hàng lớn. Họ làm ăn trong nhóm, không phá nhau nên liên kết nguồn hàng sau đó thông báo cho nhau thu mua cùng một giá, trong một thời điểm, chiếm được thị phần thu mua nhiều, rồi làm giá là quá dễ.
Giá thanh long tuỳ thuộc nhiều yếu tố
Vào mùa nghịch vụ, nhu cầu trái thanh long ở thị trường nhiều, nhưng năng suất trái thấp, thì trái bán được giá cao, có lúc đến 25.000 đồng/ký. Mùa chính vụ, năng suất cao, rộ hàng, chính vụ là mùa mưa, không tốn tiền điện chong đèn, ít tưới nước và chi phí đầu tư ít thì giá phải thấp còn 10.000 đến 14.000 đồng/ký, như hiện nay đã là ổn.
Nếu như những thương nhân người Trung Quốc thực hiện đúng như những yêu cầu của các ngành chức năng của tỉnh Bình Thuận, là hợp đồng kinh doanh với người Việt, hoặc đăng ký doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài (FDI) để hoạt động thu mua thanh long tại Việt Nam, thì việc tiêu thụ trái thanh long Bình Thuận cho nông dân, có lợi nhiều hơn là hại như những nguồn dư luận hiện nay.
Như ý kiến của nông dân L.M.T, ở xã Tân Thành và anh N.T.Q ở thị trấn Thuận Minh, huyện Hàm Thuận Nam cho rằng: “Nếu không bán được thanh long cho người Trung Quốc thì bán cho ai, thị trường nội địa thì quá ít, lượng hàng xuất khẩu qua các thị trường khác còn quá khiêm tốn”.
Điều cần làm bây giờ là phải quy hoạch diện tích thanh long trên toàn tỉnh, không phát triển ồ ạt. Trồng mới thay diện tích cây thanh long già cỗi hiện rất nhiều, do chong điện để có trái nghịch vụ, cây mất sinh lý tự nhiên nên đầu mùa mưa không sốc được nhiệt độ, không ra hoa đúng vụ.
Nhiều vườn thanh long đang bị bệnh nấm từ năm 2015 đang lây lan rất phức tạp… Người trồng thanh long cũng cần đổi mới công nghệ, trồng thanh long sạch theo tiêu chuẩn VietGAP để có thể xuất đi các thị trường khác…
Từ những ý kiến này, các ngành chức năng trong tỉnh, các HTX, các cơ sở thu mua thanh long của người Việt cần đoàn kết, liên kết lại chặt chẽ hơn để phát triển thêm nhiều thị trường, không phụ thuộc quá nhiều vào thị trường Trung Quốc nhiều rủi ro.