Ngày 23/8, sau hơn một tháng xét xử sơ thẩm và nghị án, TAND TPHCM tuyên án đối với 254 bị cáo về 11 tội danh liên quan đến sai phạm trong hoạt động đăng kiểm.
Theo đó, cựu Cục trưởng Cục Đăng kiểm Trần Kỳ Hình bị tuyên 19 năm tù về tội Nhận hối lộ; 6 năm tù về tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ; tổng hợp hình phạt 25 năm tù.
Người kế nhiệm bị cáo Hình là cựu Cục trưởng Đặng Việt Hà bị tuyên 19 năm tù về tội nhận hối lộ. Cựu Cục phó Nguyễn Vũ Hải nhận 4 năm tù về tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn khi thi hành công vụ.
Trần Anh Quân, cựu trưởng phòng kiểm định xe cơ giới (VAR) bị phạt 14 năm tù về tội Nhận hối lộ. Trần Lập Nghĩa (chủ 3 trung tâm đăng kiểm) bị phạt 13 năm tù về tội Nhận hối lộ; 12 năm tù về tội Giả mạo trong công tác; 5 năm tù về tội Xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác, tổng hợp hình phạt, bị cáo Nghĩa phải chấp hành 30 năm tù…
Ngoài ra, gần 250 bị cáo còn lại, tòa tuyên phạt từ một năm tù treo đến 30 năm tù, trong đó 68 người được hưởng án treo.
Hội đồng xét xử phiên tòa
"Đồng lòng" ăn hối lộ từ sếp đến nhân viên
Nội dung vụ án thể hiện, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát, tổ công tác của Phòng CSGT Công an TPHCM phát hiện hai xe ô tô có dấu hiệu cơi nới thành thùng so với quy chuẩn nên tiến hành dừng phương tiện kiểm tra.
Từ dấu hiệu tội phạm này, Cơ quan CSĐT Công an TP.HCM tiến hành điều tra, xác định hành vi phạm tội có tổ chức xuyên suốt từ Cục đăng kiểm VN đến các Trung tâm đăng kiểm phương tiện cơ giới; Chi cục đăng kiểm phương tiện thủy nội địa tại TP.HCM và các địa phương trên cả nước.
Trong thời gian giữ chức vụ Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam, Trần Kỳ Hình, Đặng Việt Hà và Nguyễn Vũ Hải đã không thực hiện đúng chức trách, nhiệm vụ được giao, đưa ra chủ trương làm trái quy định của pháp luật để nhận hối lộ và đã nhận hối lộ số tiền đặc biệt lớn, để xảy ra sai phạm, tiêu cực có hệ thống, trong thời gian dài tại các phòng trực thuộc Cục Đăng kiểm Việt Nam, các Trung tâm Đăng kiểm, Chi cục Đăng kiểm trên cả nước.
Cáo trạng xác định, Trần Kỳ Hình nhận tiền của lãnh đạo các phòng về việc các đăng kiểm sai phạm trong quá trình kiểm định phương tiện, nhận tiền hồi lộ trong quá trình thẩm định hồ sơ thiết kế với tổng số tiền hơn 7,1 tỉ đồng. Ngoài ra, Trần Kỳ Hình lợi dụng chức vụ quyền hạn, vị trí công tác, làm trái quy định, đã duyệt cấp thông báo năng lực cho 63 hồ sơ cơ sở đóng tàu không đủ điều kiện.
Bị cáo Trần Kỳ Hình
Khi Trần Kỳ Hình nghỉ hưu, Đặng Việt Hà được bổ nhiệm làm Cục trưởng tiếp tục chỉ đạo cấp dưới là các lãnh đạo phòng, trung tâm đăng kiểm phải nâng mức hưởng lợi của cá nhân Hà đối với số tiền tiêu cực, hối lộ mà cán bộ Phòng kiểm định xe cơ giới, các Trung tâm Đăng kiểm nhận được cho Hà phải là cao nhất.
Từ ngày 1/4/2022 đến tháng 11/2022, Đặng Việt Hà nhận hối lộ của 4 Trung tâm Đăng kiểm khối V tại TPHCM hơn 7,6 tỉ đồng, nhận hối lộ của 5 Trung tâm Đăng kiểm khối V tại TP Hà Nội là 780 triệu đồng và nhận 680 triệu đồng của các Giám đốc Trung tâm Đăng kiểm khối D. Do đó, Đặng Việt Hà phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi “Nhận hối lộ” với tổng số tiền là 40,2 tỉ đồng. Trong đó, cá nhân Đặng Việt Hà hưởng lợi số tiền hơn 8,5 tỉ đồng.
Các bị cáo tại tòa
Cựu phó Cục trưởng Nguyễn Vũ Hải phụ trách hoạt động của Phòng tàu sông đã lợi dụng chức vụ quyền hạn, vị trí công tác, làm trái quy định, đã duyệt cấp chứng nhận đủ năng lực cho 15 hồ sơ cơ sở đóng tàu không đủ điều kiện.
Họp đưa phương án kiểm soát để chia phần lợi nhất
Phòng kiểm định xe cơ giới (VAR), dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam, trong quá trình thực hiện chức năng thẩm định hồ sơ thiết kế cải tạo của các công ty, các đối tượng là lãnh đạo, Đăng kiểm viên gồm: Trần Anh Quân (quyền Trưởng phòng) và 3 phó phòng là Nguyễn Đức Toàn, Đặng Trần Khanh, Trịnh Bình Dương cùng 10 đăng kiểm viên.
Trong quá trình thực hiện thẩm định hồ sơ thiết kế, cải tạo xe cơ giới, cả phòng VAR từ 'sếp đến lính' đều thống nhất và đồng lòng lợi dụng vị trí công tác, nhận hối lộ của các công ty để bỏ qua các sai phạm kỹ thuật theo quy định với mức nhận từ 1,5 triệu đến 3 triệu đồng và chia nhau.
Trong đó, chủ trương đưa ra, Trưởng phòng được hưởng 700 ngàn/mỗi hồ sơ, phó phòng 100 ngàn/mỗi hồ sơ, chuyên viên và nhân viên văn phòng mỗi người 50 ngàn, số tiền còn lại Đăng kiểm viên được hưởng. Số tiền Trưởng phòng nhận, được Cục Trưởng khoán hẳn số tiền phải chung là 60 triệu đồng/ tháng, Cục phó nhận 20 triệu đồng.
Sau khi Trần Kỳ Hình nghỉ hưu, Đặng Việt Hà được bổ nhiệm giữ chức vụ Cục trưởng. Trong cuộc họp với lãnh đạo Phòng VAR, Đặng Việt Hà đã yêu cầu Phòng VAR hàng tháng phải báo cáo chính xác số liệu hồ sơ đã thẩm định thiết kế với mục đích phải đảm bảo lợi ích của Hà là cao nhất.
Sau cuộc họp này, Quân đã triệu tập tất cả nhân viên VAR, tổ chức họp nội bộ phòng để triển khai lại chủ trương của Hà và thống nhất cắt 400 ngàn/mỗi bộ hồ sơ để 'chung' cho Cục trưởng Hà. Cuối mỗi tháng, Trưởng phòng VAR sẽ để tiền vào phong bì, ghi rõ số lượng hồ sơ thẩm định đem trực tiếp đến phòng làm việc của Hà.
Trong quá trình thẩm định hồ sơ thiết kế cải tạo phương tiện xe cơ giới, Phòng VAR đã thẩm định và cấp 29.676 giấy chứng nhận với số tiền nhận hối lộ hơn 60,5 tỷ để bỏ qua các lỗi, sai sót trên hồ sơ thiết kế và chia nhau hưởng lợi.
Ngoài ra, trong quá trình cấp phép đủ điều kiện hoạt động, kiểm tra đánh giá định kỳ các Trung tâm Đăng kiểm ở địa phương, Trần Anh Quân, Đặng Trần Khanh, Phạm Đức Ngọc đã nhận tiền hối lộ của Trần Bửu Tùng (Giám đốc Trung tâm Đăng kiểm 50-19D) 220 triệu để bỏ qua các thiếu sót trên hồ sơ cấp phép, các sai phạm tại dây chuyền kiểm định.
Tháng 12/2022, khi Cơ quan CSĐT Công an TPHCM khởi tố vụ án, khởi tố, bắt tạm giam nhiều bị can liên quan đến các Trung tâm đăng kiểm, lo sợ hành vi sai phạm của mình bại lộ, Đặng Việt Hà đã đưa lại cho Trưởng Phòng VAR 5 tỷ đồng và cho người dò la tin tức nội bộ vụ án.
Sau khi được Lại Thái Phong là Phó Chánh Văn phòng Cục đăng kiểm rỉ tai rằng có quen biết với Nguyễn Văn Chung (là người có nhiều mối quan hệ với các cơ quan Công an) nên Hà nói với Phong nhờ Chung đứng ra lo liệu việc ‘‘giải vây’’, Phong đồng ý.
Đặng Việt Hà đã trao đổi với Trưởng phòng VAR Trần Anh Quân dùng 5 tỷ đồng mà Hà đã đưa lại trước đó để lo việc này. Trước mắt Quân phải đổi thành 100 ngàn USD đưa đến phòng làm việc cho Hà để Phong mang đưa cho Chung.
Tuy nhiên, Chung không có khả năng lo liệu việc ‘‘giải vây’’ cho Hà như thỏa thuận mà chiếm đoạt toàn bộ số tiền này. Ngày 29/8/2023, Hà có đơn tố cáo Nguyễn Văn Chung lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Biết thông tin, Chung đã trả lại số tiền 99.000 USD đã nhận cho Phong; đồng thời đến Cơ quan điều tra nộp đơn tự thú và trình bày toàn bộ nội dung vụ việc, thừa nhận hành vi phạm tội của mình.
Lập công ty 'sân sau' bao trọn gói đăng kiểm
Theo đó, Lại Thái Phong, Phó Chánh Văn phòng Cục đăng kiểm đã cùng Nguyễn Minh Tuấn và Lê Đức Thiện tham gia thành lập, quản lý và điều hành hoạt động của Công ty TNHH dịch vụ thiết kế kỹ thuật ô tô Đức Thịnh và Công ty TNHH ô tô Nam Phát (cùng địa chỉ tại số 1 ngõ 63 Phú Đô, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội).
Khi khách hàng có nhu cầu cơi nới, chỉnh sửa xe, hai nơi này sẽ thực hiện thiết kế cải tạo, thi công cũng như bao hồ sơ đăng kiểm đạt. Phong, Tuấn, Thiện thỏa thuận ăn chia lợi nhuận theo tỷ lệ: Phong và Tuấn mỗi người hưởng 30%, Thiện hưởng 40% từ hai công ty này.
Tuấn tham gia vào việc điều hành hoạt động từ cuối tháng 05/2019, để được thẩm định đạt tổng cộng 5.409 hồ sơ đăng kiểm cho hai công ty. Từ 01/6/2019 đến 30/9/2022, Phong, Thiện, Tuấn đã thống nhất để Thiện trực tiếp liên hệ đưa tiền hối lộ cho các Đăng kiểm viên Phòng VAR tổng cộng hơn 12,2 tỷ đồng.
Bên cạnh đó, các đăng kiểm viên Phòng VAR cũng không kém cạnh đã tạo lập công ty sân sau để bao dịch vụ. Trong đó, các Đăng kiểm viên Hoàng Xuân Thảo; Trịnh Bình Dương, Vũ Hồng Quang góp vốn thành lập Công ty dịch vụ ô tô An Bình và Công ty VCAR tại Hà Nội.
Sau khi thành lập, 3 đăng kiểm này thuê Lã Thu Chiền làm Giám đốc. Từ 01/03/2019 đến 30/9/2022, Công ty An Bình thẩm định đạt 4.242 hồ sơ và đưa hối lộ tổng số tiền hơn 10,6 tỷ đồng. Công ty VCAR thẩm định đạt 277 hồ sơ và đưa hối lộ 554 triệu cho các đăng kiểm viên…
Ngoài ra, người quen, có mối quan hệ trong lĩnh vực này cũng mở công ty thực hiện dịch vụ. Trong số 15 công ty trong vụ án này, nhiều công ty có hồ sơ đăng kiểm đạt rất lớn như Công ty Tiên Phong 5.580 hồ sơ, số tiền đưa hối lộ hơn 11,3 tỷ đồng…
Trong vụ án này, Cơ quan CSĐT đã tách hành vi và chuyển hồ sơ đến Công an các tỉnh, thành xử lý 10 công ty thiết kế cải tạo xe cơ giới theo thẩm quyền. Số lượng hồ sơ 10 công ty này đăng kiểm đạt và số tiền đưa hối lộ cũng rất lớn.