Khi niềm tin bị "đánh cắp"

Sự im lặng đáng sợ

Thị trường TPCN tại Việt Nam (VN) đang đối mặt với những thách thức đáng báo động từ vấn nạn hàng giả, hàng kém chất lượng. Trong chiến dịch cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm ở lĩnh vực hàng giả, hàng lậu và vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP) từ ngày 15/5 đến 03/6, Bộ Công an (CA) đã khởi tố 36 vụ, bắt giữ 119 bị can ở 24 địa phương. Qua đó cho thấy quy mô và mức độ phức tạp của các hành vi vi phạm.

Một trong những vụ án gây chấn động dư luận là ngày 28/4, Cơ quan điều tra - Bộ CA phát hiện Công ty Herbitech gia công và phân phối hơn 200 sản phẩm (SP) TPCN giả mạo, với tổng giá trị lên đến hàng trăm tỷ đồng, chủ yếu được gắn mác nhập khẩu từ Pháp, Đức, Mỹ để đánh lừa NTD. Giám đốc Công ty Herbitech đã thừa nhận hành vi sửa phiếu kết quả thử nghiệm và giả mạo chỉ tiêu đạt để hợp thức hóa SP ra thị trường. Hai cái tên "Baby Shark" và "Medi Kid Calcium K2" từng được nhiều phụ huynh tin tưởng lựa chọn cho con em mình nằm trong số những SP bị làm giả. Từ chỗ là SP bổ trợ, chúng đã biến những đứa trẻ vốn mong manh thành "vật thử nghiệm bất đắc dĩ”, gây phẫn nộ trong cộng đồng.

Một số thực phẩm chức năng bị thu hồi

Điều khiến người dân giận dữ hơn cả là ngoài những đối tượng sản xuất (SX) hàng giả, chính là thái độ của các nhà phân phối. Trên kệ của hệ thống nhà thuốc Pharmacity (PMC), các SP mang thương hiệu PMC như PMC Hoạt Huyết, PMC Gingko Biloba, PMC Joint Care, PMC Liver Support do Herbitech SX vẫn còn đó. Điều khó chấp nhận là SP của Herbitech vẫn "nằm yên" trên kệ cho đến ngày 13/5 mới bắt đầu thu hồi sản phẩm TPCN liên quan. Suốt khoảng thời gian đó, các SP vẫn được bày bán, quảng bá và Pharmacity duy trì sự "im lặng" đáng ngờ. Phải chăng doanh thu đã trở thành ưu tiên hàng đầu, lớn hơn cả trách nhiệm bảo vệ sức khỏe và tính mạng NTD? Điều đáng nói là việc Herbitech bị phản ánh trên thị trường không phải lần đầu tiên, vậy mà các SP của "thương hiệu" này vẫn được Pharmacity "tiếp tay" phân phối, thậm chí "gõ cửa" từng nhà, từng người bệnh.

Hậu quả từ sự buông lỏng trách nhiệm

Lỗi đầu tiên rõ ràng thuộc về nhà SX, nhưng lỗi nghiêm trọng và gây phẫn nộ hơn lại là từ những người phân phối với kiểu hành xử như thương lái buôn sỉ, lấy lợi nhuận làm kim chỉ nam và sự im lặng làm chiến lược.

Người tiêu dùng không tìm hiểu nhà máy SX hay lò gia công khi mua thuốc, họ lựa chọn vì tin vào thương hiệu đứng tên trên bao bì. Với TPCN và thuốc chữa bệnh, câu chuyện còn nghiêm trọng hơn nhiều. Người bệnh tìm đến nhà thuốc khi sức khỏe có vấn đề, họ nhìn thấy logo thương hiệu quen thuộc và tin rằng nơi đó đã chọn lọc kỹ càng những gì tốt nhất. Niềm tin NTD đang bị phản bội bởi chính những "thương hiệu" mà họ nghĩ là an toàn nhất.

Hậu quả của thuốc giả, TPCN kém chất lượng không thể đong đếm và đang trở thành gánh nặng. Thiếu tướng Nguyễn Quốc Toản - Chánh văn phòng, người phát ngôn Bộ CA - khẳng định các loại tội phạm liên quan đến hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng và vi phạm VSATTP đang diễn biến phức tạp với nhiều vụ việc quy mô, kéo dài, tác động trực tiếp đến sức khỏe NTD, đặc biệt là sữa, thực phẩm và dược phẩm.

Thực tế đáng báo động là số ca mắc mới ung thư tại Việt Nam đang tăng với tốc độ chóng mặt: từ 127.000 ca năm 2010 lên gần 200.000 ca vào năm 2024, với gần 140.000 trường hợp tử vong. Thuốc giả, TPCN kém chất lượng và cả thuốc chữa bệnh bị thao túng, làm giả, nhập lậu hoặc kê khống giá để trục lợi đã và đang hủy hoại sức khỏe thể chất lẫn tinh thần, trí tuệ người dân.

Để đối phó với tình trạng này, Bộ CA đang phối hợp với các cơ quan liên quan trình Chính phủ báo cáo Quốc hội về việc sửa đổi Bộ luật Hình sự, nội dung sẽ tập trung vào việc tăng nặng chế tài xử lý với các tội danh liên quan đến SX, buôn bán hàng giả cũng như vi phạm quy định về VSATTP.

Hy vọng rằng với các quy định chế tài nghiêm khắc hơn, luật pháp sẽ trở thành "bức tường lửa" vững chắc ngăn ngừa thuốc giả xâm nhập thị trường, không để đến tay người bệnh. Đây cũng sẽ là "tấm khiên" bảo vệ sức khỏe toàn dân và tương lai của đất nước.