(CAO) Sau một thời gian chăm sóc, đến ngày thu hoạch nhưng chanh dây của nhiều hộ ở huyện Mang Yang (Gia Lai) không cho quả, hoặc cho nhưng sản lượng rất ít. Nguyên nhân được người dân nhận định là do giống và sâu bệnh.
Mua phải giống “đểu” khiến chanh dây không quả
Vào đầu năm 2016, thấy giá chanh dây ở mức cao, rất nhiều hộ ở thị trấn Kon Dơng (huyện Mang Yang, Gia Lai) đua nhau trồng. Do diện tích trồng mở rộng quá lớn nên giá giống chanh dây luôn ở mức cao ngất ngưỡng. Người trồng chanh dây gần như không có nhiều lựa chọn về giống và cũng không am hiểu về chất lượng của chúng.
Phó mặc vào vận may, nhiều hộ ở huyện Mang Yang cứ vậy đưa giống chanh dây về trồng để chờ ngày hái quả.
Mặc dù trong cái nắng oi bức giữa trưa, nhưng ông Đỗ Văn Thủy (trú tại tổ 8, thị trấn Kon Dơng) vẫn một mình lủi thủi đi thăm vườn chanh dây gần 1ha của gia đình. Sau khi đi kiểm tra một vòng xung quanh vườn chanh dây, với nét mặt đượm buồn, ông Thủy chua xót cho hay, vườn chanh dây của gia đình trồng đã được 7 tháng, đáng lẽ giờ đã có quả để bán. Ban đầu, chanh dây phát triển rất tốt, không có dấu hiệu dịch bệnh. Tuy nhiên, đến giai đoạn thu hoạch thì không thấy quả đâu.
Vườn chanh dây của ông Hứa Thành dù xanh tốt nhưng tỷ lệ cây có quả rất ít.
Lý giải nguyên nhân chanh dây không cho quả, ông Thủy đổ lỗi cho giống. Ông Thủy cảnh tỉnh người dân khác phải hết sức thận trọng khi chọn mua giống trồng chanh dây. “Ở khu vực đây rất nhiều hộ chung tình cảnh với tôi. Phần lớn do trồng lần đầu, không biết chọn giống nên mua về trồng không cho quả. Thường thì cây đến tháng thứ 5 là cho quả, nhưng tháng thứ 6 rồi mà chưa thấy gì thì coi như thua”, ông Thủy nói.
Tương tự ông Thủy, vườn chanh dây nhà ông Hứa Thành (trú tại tổ 8, thị trấn Kon Dơng) cũng chung tình cảnh. Ông Thành trồng 4 sào chanh dây đến nay chưa cho quả. Không giấu nổi bức xúc, ông Thành trình bày: Thấy giá cao, nhiều người trồng nên tôi cũng chuyển diện tích trồng rau của nhà sang trồng chanh dây.
Thời điểm đó, giống chanh dây được bán tràn lan trên thị trường, nhưng chủ yếu giống Trung Quốc. Không có một chút kiến thức gì về thứ cây lạ lẫm này, tôi cũng mò mẫm đi tìm giống. Khi trồng lên cây vẫn phát triển bình thường, chỉ khi đến thời điểm thu hoạch thì không thấy quả đâu.
Vườn chanh dây của ông Thủy cũng chung tình cảnh tương tự
“Thời điểm đó, tôi mua một dây giống giá hơn 50.000đ. Tôi đổ công và của vào 4 sào chanh dây này rất nhiều, tuy nhiên đến nay cây có quả, cây không. Đã tháng thứ 6 rồi mà vườn chanh dây chưa bán được đồng nào để gỡ gạc lại ít vốn. Thấy đến thời điểm thu hoạch mà không có quả nên tôi bỏ mặc vườn vậy”, ông Thành cho biết thêm.
Cũng chung tình cảnh với hộ ông Thủy và ông Thành, nhiều hộ trồng chanh dây ở huyện Mang Yang đang lâm cảnh khốn khổ, dở khóc dở cười vì cây không cho quả. Nhiều người cho biết họ không còn đủ kinh phí để trồng lại lứa mới hay loại cây mới vì toàn bộ tài sản đã theo chanh dây ra đi!
Từ giống đến đầu ra đều phụ thuộc vào Trung Quốc
Do là địa bàn nóng về trồng chanh dây, nên tại huyện Mang Yang có rất nhiều người đứng ra cung cấp giống cho nông dân. Không khó để tìm mua được giống chanh dây, tuy nhiên tìm đúng địa chỉ, mua đúng giống chất lượng thì xem ra không dễ với người nông dân.
Một chủ hộ tại tổ 2 thị trấn Kon Dơng chuyên cung cấp giống chanh dây trên địa bàn huyện cũng thừa nhận: Đối với người dân để phân biệt được giống tốt hay kém chất lượng là rất khó, phải những người có kinh nghiệm và am hiểu về các loại giống chanh dây mới nhận ra.
Hiện, tại huyện Mang Yang có rất nhiều người cung cấp giống, chủ yếu là cung cấp giống chanh dây xuất xứ từ Trung Quốc, giờ có thêm giống từ Nghệ An và Đức Trọng (Lâm Đồng). Còn về giống giả hay kém chất lượng như tôi cũng thường xuyên gặp.
Một số cây có quả nhưng rất nhỏ
Trao đổi về vấn đề này, theo ông Phạm Ngọc Cơ - Trưởng Phòng NN-PTNT huyện Mang Yang cho biết, diện tích trồng chanh dây của huyện có 500ha. Hiện tại giá và giống hoàn toàn lệ thuộc vào Trung Quốc. Trên địa bàn huyện không có cơ sở nào ươm giống, cũng chưa có đại lý nào được cấp phép bán giống chanh dây. Người dân mua giống chủ yếu tự liên hệ hoặc qua giới thiệu.
“Thông tin tôi được nắm, xuất phát từ ban đầu thì giống Trung Quốc có năng suất nhưng được 1 thời gian ngắn. Sau này, nhiều loại giống Trung Quốc trồng không lên, hoặc lên nhưng không có quả. Khi giống Trung Quốc không còn đạt, họ chuyển sang giống khác.
Nhiều nông dân điêu đứng vì mua phải giống chanh dây “đểu
Đến thời điểm này thì giống mới cũng bị ảnh hưởng, năng suất ít. Nhìn chung, giống chanh dây hiện nay trôi nổi. Nhiều loại giống trên địa bàn huyện không có nguồn gốc rõ ràng. Ngay từ ban đầu, Phòng đã gửi các công văn tới các xã nói rõ cây chanh dây không nằm trong quy hoạch, giống không có nguồn gốc, thị trường không ổn định nên khuyến cáo không mở rộng diện tích trồng”, ông Cơ nhấn mạnh.