Sai phạm của cựu Chủ tịch VEAM cùng cấp dưới gây thất thoát hàng trăm tỷ đồng

Ngày 11-4, theo thông tin, Tòa án Nhân dân TP.Hà Nội đã nhận hồ sơ vụ án sai phạm xảy ra tại Tổng công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam - VEAM và đang nghiên cứu để đưa ra xét xử với 17 bị cáo về các tội "vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” và "thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng".

Trong đó, bị can Trần Ngọc Hà - cựu Chủ tịch Hội đồng thành viên, cựu Tổng giám đốc VEAM - cùng 15 người khác bị truy tố tội "vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”; riêng bị can Nguyễn Văn Khôi - cựu trưởng ban kiểm soát - bị truy tố tội "thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng".

Theo cáo buộc, VEAM đại diện chủ sở hữu là Bộ Công thương (có vốn hơn 88%). Công ty Cổ phần Vận tải và Thương mại VEAM - Vetranco là công ty con của VEAM. Trong thời gian từ năm 2011 đến năm 2013, Vũ Từ Công - kế toán trưởng VEAM - tham mưu, đề xuất, soạn thảo văn bản trình Lâm Chí Quang - Tổng giám đốc VEAM - ký 5 chứng thư bảo lãnh thanh toán ngân hàng cho Vetranco vay tổng số 193 tỷ đồng.

Từ việc bảo lãnh của VEAM, Vetranco đã vay tiền tại các ngân hàng để kinh doanh với các Công ty CP Đầu tư Minh Quang, Công ty CP Thép Minh Quang, Công ty CP đầu tư Tương Lai và Công ty TNHH Đầu tư TM & XNK Hải Đăng. Tuy nhiên, hiện các công ty này đã dừng hoạt động, không còn tài sản gì, không có khả năng trả nợ cho Vetranco. Do Vetranco không có nguồn tiền trả nợ ngân hàng nên VEAM đã bị các ngân hàng cưỡng thu hoặc phải trả nợ thay Vetranco tổng số tiền gần 76 tỷ đồng.

Ngoài ra, khi sử dụng nguồn tiền vay ngân hàng do VEAM bảo lãnh, Đào Quốc Việt - Giám đốc Vetranco đã cho Trần Quang Tiến - Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần đầu tư tập đoàn Đại Nam vay để hưởng lãi theo lãi suất cho vay của ngân hàng cộng với chênh lệch từ 0,8% - 1,25% giá trị tiền vay. Để che giấu việc cho vay tiền trái quy định, bị can Việt và Tiến thỏa thuận hợp thức bằng cách lập các hợp đồng mua bán hàng hóa khống.

Cựu Chủ tịch VEAM Trần Ngọc Hà (trên, bên trái) và các bị can trong vụ án

15 khoản vay phát sinh từ tháng 5 đến tháng 8-2013, Trần Quang Tiến không hoàn trả được, gây thiệt hại cho Vetranco số tiền gần 183 tỷ đồng. Ngoài ra, khi thực hiện Dự án đầu tư sản xuất máy kéo bốn bánh hạng trung, ký kết thực và hiện 2 Thỏa thuận VEAM-ZIBO đầu tư phát triển xe ôtô tay lái bên phải của lãnh đạo VEAM, đã khiến Nhà nước thiệt hại hơn 66 tỷ đồng.

Theo cáo buộc, bị can Trần Ngọc Hà với quyền hạn, trách nhiệm của Chủ tịch Hội đồng thành viên VEAM biết và buộc phải biết việc bảo lãnh thanh toán cho Vetranco là vi phạm về tỉ lệ bảo lãnh vay vốn theo các quy định pháp luật. Song bị can vẫn tạo điều kiện cho cấp dưới thực hiện việc bảo lãnh, cho vay trái quy định.

Năm 2016, Dự án đầu tư sản xuất máy kéo bốn bánh hạng trung của VEAM đang ở giai đoạn chuẩn bị đầu tư, chưa được Bộ Công thương xem xét, quyết định đầu tư nhưng ông Hà với chức danh Tổng giám đốc VEAM vẫn thực hiện việc ký kết Hợp đồng cung cấp Li-xăng với Công ty ISEKI (Nhật Bản) và thanh toán 2 đợt với số tiền 2,5 triệu USD nhưng sau đó không có căn cứ thu hồi, gây thiệt hại cho VEAM số tiền gần 57 tỷ đồng.

Ngoài ra, năm 2015, với chức danh Tổng giám đốc VEAM, bị can Hà đã tự ý quyết định hợp tác với Công ty T-King (Trung Quốc) thực hiện kế hoạch đầu tư phát triển sản phẩm xe ôtô tay lái bên phải để xuất khẩu sang Sri Lanka nhưng không có Nghị quyết của Hội đồng thành viên VEAM, không nằm trong Kế hoạch sản xuất kinh doanh đã được phê duyệt của VEAM. Bị can Trần Ngọc Hà đã quyết định việc chuyển tạm ứng cho Công ty T-King tổng số tiền 400.000 USD để T-King nghiên cứu, phát triển các bộ linh kiện xe ôtô tay lái bên phải. Do kế hoạch nêu trên không thực hiện được và không thu hồi được khoản đã tạm ứng nên VEAM bị thiệt hại số tiền gần 10 tỷ đồng.