Cuộc gọi, tin nhắn rác tiếp tục hoành hành

Những cuộc gọi bất kể ngày đêm

Việc các nhà mạng đồng loạt yêu cầu chuẩn hóa, khóa 2 chiều thuê bao không chính chủ, không định danh sim đã phần nào khiến vấn nạn cuộc gọi rác giảm bớt trong suốt thời gian dài.

Tuy vậy, chỉ yên ắng ít lâu, thời gian gần đây vấn nạn cuộc gọi rác có dấu hiệu tiếp tục nở rộ khi có đến hàng trăm ngàn những phản ánh về việc bị các cuộc gọi, tin nhắn rác làm phiền bất kể ngày đêm.

Nguyễn Duy Minh (29 tuổi, ngụ Q.8) cho biết, thời gian qua đã phải liên tục block (chặn cuộc gọi) những cuộc gọi mời chào mua hàng, tham gia cờ bạc, cá cược hay thậm chí các tin nhắn khuyến mãi, giảm giá... "Chặn hoài không xuể, vì hình như mỗi số chỉ sử dụng một lượt rồi bỏ nên hết số này đến số khác gọi liên tục làm phiền", Minh nhận định.

Dù vậy, Minh cho biết vẫn phải block vì "có còn hơn không" và rất bực mình sau mỗi lần bị làm phiền bởi cuộc gọi rác. Nói rồi, Minh cầm điện thoại mở ra danh sách số điện thoại bị block dài dằng dặt với hàng trăm đầu số, cả điện thoại cố định lẫn di động.

Tin nhắn rác có dấu hiệu quay trở lại rầm rộ

"Ít khi một số điện thoại rác sẽ gọi đến hai ba lần, nhưng không chặn sao được khi các cuộc gọi này diễn ra từ sáng cho đến khuya, bất kể ngày đêm. Hết chào mời tham gia các trang bài bạc, lại đến mời gia hạn bảo hiểm, gia hạn chữ ký số, làm chữ ký số cá nhân...".

Lê Thành Hưng (32 tuổi, ngụ Q.7) cho biết: "Có lần tôi được một số lạ gọi vào, tự giới thiệu làm ở công ty chuyên cung cấp dịch vụ tư vấn pháp lý và đề nghị vào nhóm Zalo để khi cần sẽ được hỗ trợ. Thấy nghịch lý vì cuộc gọi rác cũng vi phạm quy định về hành chính (Nghị định 91/2020/NĐ-CP - PV) nên tôi hỏi ngược lại thì bên kia ú ớ rồi tắt máy".

Theo Hưng, đó chỉ là một trong những trường hợp bị làm phiền bởi cuộc gọi rác mà anh nhớ rõ, còn hàng chục lần khác thì anh Hưng chỉ biết lặng lẽ tắt máy để không tốn thêm thời gian. "Có người khi gọi, mình bấm máy bận nhưng vẫn tiếp tục gọi đến 3-4 lần. Tưởng có việc gấp, sau cuộc họp mình gọi lại thì hóa ra là nhân viên sale bất động sản".

"Nhiều khi nhận các cuộc gọi từ số điện thoại bàn, tưởng là công ty, đối tác liên hệ nên buộc phải nghe, hóa ra vẫn là cuộc gọi rác. Dạo gần đây, việc các đầu số bàn bị sử dụng để gọi chào mua bất động sản, gia hạn bảo hiểm xe, mời chơi chứng khoán... là chuyện như cơm bữa", Hưng cho biết thêm.

Theo nhiều người, việc có số điện thoại gọi nhỡ liên tục, lên đến hàng chục lần mỗi ngày không phải là chuyện hiếm gặp. Trong đó, nhiều số khi gọi lại chỉ nghe "tút, tút, tút... rồi tắt máy, chứng tỏ đây là số của một tổng đài điện tử, chỉ dùng để gọi ra ngoài dành riêng cho việc gọi quảng cáo "rác".

Ông H., giám đốc một công ty chuyên cung cấp dịch vụ tổng đài ảo cho biết, hiện tại có rất nhiều công ty tìm hiểu dịch vụ, trong đó nhiều nhất là các dịch vụ như gọi qua Zalo, IVR, quay số tự động, ghi âm, AI Speech-to-text, quản lý cuộc gọi, spam tin nhắn hàng loạt...

Bị cuộc gọi và tin nhắn rác làm phiền bất kể ngày đêm

"Với chi phí tương đối rẻ, sử dụng các số tổng đài, số điện thoại bàn nên tổng đài ảo hiện đang được ưa chuộng thay vì phương pháp mua sim "rác" truyền thống mà không sợ bị mất số, khóa sim...". H. cho biết. Theo người này, dịch vụ tổng đài ảo có thể gọi hàng ngàn số điện thoại mỗi ngày, quay số tự động mà chi phí chỉ từ 50-200 ngàn, tùy theo nhu cầu về chức năng của từng người.

Khi được hỏi, H. thừa nhận mình chỉ cung cấp dịch vụ, khách hàng muốn gọi, gửi tin nhắn đến ai, nội dung gì, có mời chào cờ bạc, cá độ, lô đề trực tuyến hay không thì... không kiểm soát được.

Giải pháp nào xử lý cuộc gọi rác?

Nhiều biện pháp đã được Bộ Thông tin và Truyền thông và các đơn vị chức năng triển khai như: Chuẩn hóa thông tin thuê bao di động, định danh thuê bao di động, mở tổng đài tiếp nhận thông tin về cuộc gọi rác, tin nhắc rác để yêu cầu các nhà mạng xử lý...

Việc chuẩn hóa thông tin thuê bao di động, theo Cục Viễn thông, Bộ Thông tin và Truyền thông, đơn vị đã yêu cầu người đứng đầu doanh nghiệp trực tiếp chỉ đạo và chịu trách nhiệm nghiêm túc, đảm bảo thông tin SIM thuê bao phải chính xác, đúng quy định, trùng khớp với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, chỉ có thể kích hoạt, phát triển mới bởi chính các nhà mạng. Theo đó, từ ngày 15/4/2024, các doanh nghiệp viễn thông di động sẽ phải chịu hoàn toàn trách nhiệm nếu trên thị trường còn xuất hiện SIM được phát triển mới không đúng quy định (SIM kích hoạt sẵn, thông tin thuê bao không trùng khớp với dữ liệu dân cư quốc gia...).

Trong 10 tháng đầu năm 2024, tổng đài phản ánh tin nhắn rác, cuộc gọi rác, cuộc gọi lừa đảo (Tổng đài 156/5656) của Bộ TT&TT đã ghi nhận gần 850 ngàn lượt phản ánh, với khoảng 185 ngàn lượt phản ánh liên quan đến tin nhắn rác (chiếm 22%), 441 ngàn lượt phản ánh về cuộc gọi rác (52%) và các cuộc gọi có tính chất lừa đảo.

Theo Cục An toàn thông tin, chiếm một phần rất lớn trong số phản ánh của người dân là các cuộc gọi nháy máy làm phiền, đòi nợ, quảng cáo tín dụng, dịch vụ du lịch bảo hiểm, bất động sản... Trong đó, khoảng 20% số phản ánh cho biết có sự xuất hiện trở lại của các chiêu trò lừa đảo như làm việc online, điểm danh nhận quà, đầu tư chứng khoán. Có khoảng 5% trong tổng số phản ánh cho biết bị gọi điện thoại chào mời tham gia cờ bạc, cá độ, lô đề trực tuyến.

Đại diện Trung tâm Ứng cứu khẩn cấp không gian mạng Việt Nam (VNCERT/CC), ông Đặng Huy Hoàng cho biết qua số liệu thống kê, có thể thấy tình trạng tin nhắn, cuộc gọi rác, cuộc gọi lừa đảo vẫn còn tồn tại. Tình trạng này xuất phát từ một số nguyên nhân như vấn đề SIM rác, lộ lọt thông tin cá nhân của người dùng.

Đại diện VNCERT/CC cho hay, người dùng hiện vẫn chưa biết cách bảo vệ thông tin cá nhân của mình. Với sự bùng nổ của Internet và các mạng xã hội, nhiều người sống trên mạng ảo còn nhiều hơn đời thực. Có những người ở đời thực rất ít chia sẻ nhưng trên mạng lại trở thành một con người khác. Đi đâu, ăn gì đều chia sẻ trên mạng. Các nội dung này có thể vô tình bị các nền tảng mạng xã hội khai thác, từ đó nắm được hành vi của người dùng.

"Thông tin của chúng ta bị rao bán rất nhiều, nhất là trên các nền tảng, hội nhóm mạng xã hội. Nếu cần thông tin một nhóm khách hàng, chỉ cần lên mạng, bỏ một chút kinh phí là có thể mua được. Do vậy, người dùng cần phải biết cách bảo vệ thông tin cá nhân của mình", ông Hoàng nêu vấn đề.

Trước thực trạng trên, để giải quyết tình trạng tin nhắn rác, cuộc gọi rác, cuộc gọi lừa đảo, Thanh tra Bộ TT&TT đã điều phối các nhà mạng rà soát, nâng cao năng lực hệ thống chặn lọc tin nhắn rác, cuộc gọi rác, cuộc gọi lừa đảo, xây dựng, triển khai các hệ thống chặn lọc áp dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn...

Bộ TT&TT cũng đã tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra về chống tin nhắn rác, cuộc gọi rác, hoạt động đăng ký, lưu trữ, sử dụng thông tin thuê bao di động, nhất là với các tổ chức, cá nhân đăng ký sử dụng số lượng SIM điện thoại lớn, có dấu hiệu bất thường, mục đích sử dụng không rõ ràng để kịp thời xử lý.