(CATP) Chưa hoàn thiện thủ tục pháp lý, nhưng nhiều mỏ đất trên địa bàn xã Lưu Vĩnh Sơn (H.Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh) đã khai thác rầm rộ với hàng loạt phương tiện không qua trạm cân, thống kê lượng khoáng sản bán ra bằng ghi chép thủ công. Việc xe chở đất phá nát đường dân sinh, bụi bay mịt mù khiến cuộc sống người dân bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Thời gian qua, người dân sinh sống tại xóm 6 (xã Lưu Vĩnh Sơn) phản ánh về thực trạng khai thác và vận chuyển đất phục vụ san lấp trên địa bàn gây ô nhiễm môi trường sống, làm hư hỏng đường dân sinh. Trong số đó, nhiều mỏ chưa hoàn thành thủ tục pháp lý, khai thác khoáng sản vượt trữ lượng cho phép.
Qua tìm hiểu, tuyến Tỉnh lộ 21 đi qua xóm 2 (xã Lưu Vĩnh Sơn) hiện có các mỏ đất san lấp như: mỏ của Công ty CP cơ giới và xây dựng 5-3, giấy phép cấp ngày 08/11/2019, công suất khai thác là 80.000m3/năm; Công ty CP và TNHH Hoàng Tuấn Khanh, giấy phép cấp ngày 12/12/2021, công suất khai thác là 80.000m3/năm; mỏ đất phục vụ cao tốc Bắc - Nam của Tổng công ty 319 Bộ Quốc phòng; mỏ đất san lấp của Công ty CP vận tải và xây dựng 2/9, giấy phép cấp ngày 26/6/2020, công suất khai thác là 50.000m3/năm. Đáng nói, tất cả đều chưa hoàn thiện thủ tục pháp lý đầy đủ theo quy định của pháp luật.
Nhiều mỏ đất khai thác rầm rộ nhưng chưa đầy đủ thủ tục pháp lý
Các mỏ đất trên đều nằm cạnh nhau, sử dụng chung đường công vụ để phục vụ cho việc khai thác và vận chuyển khoáng sản. Theo quy định, quá trình khai thác khoáng sản, những mỏ đất này phải đặt trạm cân tại vị trí đưa khoáng sản ra khỏi khu vực khai thác, lắp camera giám sát tại các kho chứa để lưu trữ thông tin, số liệu liên quan. Quy định này kiểm soát chặt chẽ sản lượng khoáng sản khai thác thực tế của các tổ chức, cá nhân nhằm ngăn chặn tình trạng khai báo sai thực tế sản lượng khoáng sản khai thác thực tế hàng tháng, khi kê khai nộp thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường của nhiều tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản trong thời gian qua chống thất thu ngân sách Nhà nước. Tuy vậy, những doanh nghiệp này đã bỏ qua quy định đó.
Theo quan sát của chúng tôi, mỗi ngày có hàng trăm lượt phương tiện nối đuôi nhau vào ra lấy đất, hoạt động và khai thác vận chuyển diễn ra rất tấp nập. Những phương tiện này được che chắn sơ sài, nhiều xe có dấu hiệu chở quá tải trọng, cơi nới thành thùng vô tư di chuyển cả ngày lẫn đêm trên tuyến Tỉnh lộ ĐT21 ra tuyến ĐT3 rồi chở đến các công trình trên địa bàn H.Thạch Hà và tỉnh Hà Tĩnh để san lấp. Quá trình vận chuyển, nhiều phương tiện di chuyển tốc độ cao làm đất đá rơi văng xuống đường gây ô nhiễm môi trường, đường sá hư hỏng, xuống cấp nghiêm trọng.
Các mỏ đất ở xã Lưu Vĩnh Sơn được quy hoạch nằm sát nhau
Ông S., một người dân sống gần khu vực những mỏ đất than thở: "Cứ ra đường là thấy xe tải chen chúc chạy làm đất đá, bụi bay mù mịt. Nhiều gia đình đã mua bạt vây kín quanh nhà nhưng bụi vẫn bay vào bám khắp nơi. Chúng tôi rất bức xúc nhưng không biết kêu ai cả. Dọc trục đường ĐT21 ra tới ngã ba để vào tuyến ĐT3 đã xảy ra nhiều vụ tai nạn giao thông khiến nhiều người bị thương".
Ông Lưu Vĩnh Phan - Phó Chủ tịch UBND xã Ngọc Sơn (H.Thạch Hà) cho biết: "Việc khai thác và vận chuyển đất của các mỏ ở xã Lưu Vĩnh Sơn có lưu thông qua đoạn đường DT550 Tỉnh lộ 7 của xã Ngọc Sơn. Xã cũng đã đề xuất nhiều bởi họ chở không bảo đảm môi trường và nhân dân cũng có ý kiến; đồng thời có văn bản gửi lên UBND H.Thạch Hà và Công an H.Thạch Hà. Rất mong báo chí lên tiếng phản ánh để các sở, ban ngành vào cuộc rốt ráo hơn".
Xe chở đất chạy nối đuôi nhau khiến bụi bay mịt mù
Theo ông Phan Tuấn Cường - chuyên viên Phòng Tài nguyên và môi trường H.Thạch Hà, hiện trên địa bàn H.Thạch Hà chỉ có 3 mỏ đất đầy đủ thủ tục pháp lý, còn lại thì chưa. Cụ thể, mỏ đất của Công ty CP và TNHH Hoàng Tuấn Khanh chưa có chủ trương đầu tư, chưa lắp đặt camere giám sát, chưa có trạm cân. Thế nhưng, năm 2022-2023 công ty này đã khai thác vượt công suất; mỏ của Công ty CP cơ giới và xây dựng 5-3 hiện chưa có thủ tục thuê đất, không có trạm cân, không có camera giám sát lưu trữ dữ liệu; mỏ của Công ty CP đầu tư và thương mại Tràng An Việt Nam (xã Thạch Xuân, H.Thạch Hà) cũng chưa lắp đặt trạm cân, camera giám sát, thủ tục giấy tờ cũng chưa hoàn thiện; 2 mỏ của Công ty 319 Bộ quốc phòng thì chưa đền bù xong cho dân nên hiện tại thủ tục pháp lý cũng chưa có gì.
Cũng theo ông Cường, riêng mỏ đất của Công ty CP vận tải và xây dựng 2/9 trên địa bàn xã Lưu Vĩnh Sơn đã bị đình chỉ hoạt động mấy tháng qua do khai thác vượt công suất được phép khai thác hàng năm nêu trong giấy phép. Mỏ của công ty này cũng chưa được thuê đất. Mặc dù H.Thạch Hà đã hỏi bên Sở Tài nguyên và môi trường tỉnh Hà Tĩnh và bên doanh nghiệp rất nhiều lần, nhưng đến giờ vẫn chưa có câu trả lời.
Đường sá hư hỏng do xe chở đất đi qua
Biên bản làm việc của Sở Tài nguyên và môi trường tỉnh Hà Tĩnh vào ngày 24/5/2024 nêu rõ, trong các năm 2021 – 2022, Công ty CP vận tải và xây dựng 2/9 đã khai thác vượt công suất được phép khai thác hàng năm. Năm 2021, Thanh tra Sở Tài nguyên và môi trường đã xử phạt vi phạm hành chính. Nhưng năm 2022, công ty lại tiếp tục khai thác vượt công suất 63% (vượt 31.143m3) so với công suất được phép khai thác hàng năm. Cuối năm 2022, UBND H.Thạch Hà đã ra quyết định xử phạt việc khai thác vượt công suất của năm 2021. Sau đó, UBND tỉnh Hà Tĩnh cũng có xử phạt, còn năm 2022 công ty tiếp tục vi phạm thì vẫn chưa có quyết định xử phạt vì chưa được thống nhất.
Ông Nguyễn Viết Sơn - Phó chủ tịch UBND xã Lưu Vĩnh Sơn cho biết, từ khi những mỏ đất đi vào hoạt động đã gây nên tình trạng ô nhiễm môi trường. Dân phản ánh cũng nhiều và xã cũng đã nắm bắt được tình hình. UBND xã đã mời các công ty lên làm việc, nhắc nhở việc xe chở đất văng đổ dọc đường và họ cam kết khắc phục. Nhưng do xe chạy quá nhiều, đường sá bị phá hỏng và bụi bặm nên ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của người dân.