Kỳ tích 3 ngày thực hiện 7 ca ghép tạng thành công

Chạy đua với thời gian

Trường hợp đầu tiên là nam bệnh nhân (49 tuổi) được chuyển đến BV Chợ Rẫy ngày 06/11 trong tình trạng bị chấn thương sọ não nặng do tai nạn sinh hoạt. Sau nỗ lực cứu chữa cho người bệnh không thành công, người nhà đã có ý nguyện hiến tặng các tạng (tim, phổi, 2 thận và 2 giác mạc) của bệnh nhân để cứu sống những người bệnh có chỉ định ghép. Từ nghĩa cử cao đẹp của người hiến và gia đình, song song với các thủ tục pháp lý, hội chẩn, đánh giá chức năng tạng hiến, BV Chợ Rẫy đã báo về cho Trung tâm Điều phối ghép tạng quốc gia để chọn bệnh nhân ghép phù hợp. Bên cạnh đó, để bảo đảm quà tặng thiêng liêng của người hiến đạt hiệu quả tốt nhất, BV Chợ Rẫy khẩn trương khởi động các quy trình, đội ngũ tiến hành tiếp nhận tạng và ghép xuyên đêm.

Giây phút mặc niệm của ê-kíp trước khi thực hiện ghép tạng

Đến rạng sáng 08/11, 4 ca ghép tại BV Chợ Rẫy đã thành công, mở ra cơ hội sống mới cho các người bệnh, trong đó gồm 1 nam bệnh nhân (SN 1972) được ghép tim; 1 bệnh nhân nữ (SN 1977) và 1 bệnh nhân nam (SN 1985) được ghép thận. Đặc biệt, ca ghép phổi cho nam bệnh nhân (SN 1986) đã tạo nên dấu ấn cho lịch sử ghép tạng của BV Chợ Rẫy khi trở thành ca ghép phổi đầu tiên ở khu vực phía Nam. Cùng thời điểm đó, 2 giác mạc cũng được vận chuyển đến BV Trung ương Huế và ghép thành công cho 2 bệnh nhân.

Vừa hoàn thành nhiệm vụ đưa người hiến về nhà, ngay trong đêm 07/11, BV Chợ Rẫy tiếp tục nhận được thông tin về một trường hợp hiến tạng tiềm năng khác tại BV Đa khoa Bà Rịa. Người hiến là nam bệnh nhân 32 tuổi (ngụ xã Long Hải, TPHCM) bị chấn thương sọ não nghiêm trọng do tai nạn giao thông. Sau khi nghe ê-kíp điều trị đánh giá cơ hội cứu chữa cho bệnh nhân là 0%, gia đình đồng ý hiến tim, phổi, gan và 2 thận của người bệnh để có thể cứu giúp những bệnh nhân không may mắc bệnh hiểm nghèo và có chỉ định ghép. BV Chợ Rẫy đã báo về cho Trung tâm Điều phối ghép tạng quốc gia để tuyển chọn và điều phối tạng hiến theo quy định. Tim và 2 thận được điều phối cho BV Chợ Rẫy, gan được chia đôi (1 điều phối cho Huế và 1 điều phối cho BV Đại học Y Dược), phổi điều phối cho BV Phổi Trung ương.

Ngay sau đó, Trung tâm điều phối quốc gia, BV Đa khoa Bà Rịa, BV Chợ Rẫy, Hãng hàng không Vietnam Airlines, Cảnh sát giao thông TPHCM đã phối hợp chặt chẽ, lên kế hoạch thực hiện tiếp nhận, điều phối, vận chuyển tạng hiến từ BV Đa khoa Bà Rịa về các điểm tiếp nhận ở cả 3 vùng miền của đất nước. Kỷ lục cho việc vận chuyển đến BV Chợ Rẫy chỉ trong vòng 64 phút, vừa kịp thời gian để ghép cho bệnh nhân suy tim. Điều đáng nói, do bất cập về mặt thời gian, nhóm phẫu thuật viên từ BV Phổi Trung ương không thể vào kịp để nhận phổi. Nhóm phẫu thuật của BV Chợ Rẫy đã hỗ trợ tiếp nhận, bảo quản và vận chuyển tạng phổi ra Hà Nội để ghép cho bệnh nhân tại BV Phổi Trung ương. Đây là cách phối hợp hiện đại, phù hợp tiếp cận với cách hoạt động của hệ thống điều phối trên thế giới: tiết kiệm được nhân sự, chi phí trong vận chuyển tạng cũng như rút ngắn được thời gian bảo quản tạng...

Theo BSCK2 Phạm Thanh Việt, thành công của 2 trường hợp hiến tạng liên tiếp không chỉ thể hiện trình độ chuyên môn, tinh thần tận tâm và sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ sở y tế, mà còn là minh chứng sống động cho giá trị nhân văn của nghĩa cử hiến tạng. Đặc biệt, ca ghép phổi đầu tiên được thực hiện tại BV Chợ Rẫy cũng đã đánh dấu cho hành trình không ngừng nâng cao kỹ thuật chuyên môn của y bác sĩ BV Chợ Rẫy, mở ra bước ngoặc quan trọng trong lĩnh vực hiến - ghép tạng ở khu vực phía Nam. Từ đó, làm tiền đề để tiếp tục viết nên những "kỳ tích hồi sinh", mang lại cơ hội sống cho nhiều bệnh nhân đang từng ngày chống chọi với bệnh tật.

Thực hiện thành công ca ghép phổi đầu tiên ở khu vực phía Nam

Nói về ca ghép phổi đầu tiên tại phía Nam do BV thực hiện, TS.BS Nguyễn Hoàng Bình, Trưởng khoa Ngoại Lồng ngực cho biết, người bệnh nhập viện trong tình trạng xơ phổi giai đoạn cuối, không thể tự thở, nói hay ăn uống, bình oxy là dây nối duy nhất giữa bệnh nhân và sự sống. Khi cơ hội hiến tạng xuất hiện từ một người đàn ông chết não tại chính BV, đội ngũ bác sĩ lập tức vào guồng. Hai kíp phẫu thuật được chia, một ê-kíp lấy tạng, một ê-kíp chuẩn bị ghép, mọi tình huống xấu nhất được đặt lên bàn và xử lý trước khi ca mổ bắt đầu. "Nguy cơ tử vong ngay trên bàn mổ là cực kỳ cao và chúng tôi phải chuẩn bị cho tình huống xấu nhất", TS.BS Nguyễn Hoàng Bình chia sẻ. Do đó, ngay từ lúc gây mê vào chiều 08/11, cỗ máy ECMO (hệ thống tim phổi nhân tạo) được khởi động. Bác sĩ cho hay nó không chỉ là một thiết bị hỗ trợ, mà là một "lá phổi" và "trái tim" dự phòng, sẵn sàng tiếp quản sự sống của bệnh nhân bất cứ lúc nào.

Thực hiện các ca mổ ghép tạng

Trong khi một đội lấy phổi người hiến, đội còn lại chuẩn bị loại bỏ 2 lá phổi đã sẹo hóa của bệnh nhân. Những thao tác cắt, khâu, nối được thực hiện với yêu cầu chính xác. "Từng mạch máu, từng ống phế quản đều phải nối thật thẳng, không xoắn, không rách, không lệch một milimét", đại diện BV cho hay. Theo đại diện BV Chợ Rẫy, trong quá trình phẫu thuật, đã có lúc huyết áp bệnh nhân bất ngờ tụt sâu, đòi hỏi kíp hồi sức và gây mê phải phản ứng cực kỳ nhanh chóng như liên tục điều chỉnh hệ thống ECMO và theo dõi sát các chỉ số sinh tồn, đồng thời phối hợp nhịp nhàng với phẫu thuật viên.

Để bảo đảm an toàn tuyệt đối, các bác sĩ còn sử dụng kỹ thuật nội soi và siêu âm tim qua thực quản để theo dõi xuyên suốt tình trạng phổi, tim của bệnh nhân. Sau khi ca phẫu thuật kết thúc, hệ thống ECMO vẫn được giữ lại, chuyển từ vai trò hỗ trợ tim sang hỗ trợ chức năng phổi nhằm giúp người đàn ông ổn định trong giai đoạn hồi sức hậu phẫu. Hiện bệnh nhân dần hồi phục và được theo dõi sát sao. Trải qua hơn 10 giờ căng thẳng, các bác sĩ BV Chợ Rẫy đã thành công trong cuộc chạy đua "tử thần" để giành lại sự sống cho bệnh nhân.

Theo BSCK2 Phạm Thanh Việt, để thực hiện thành công ca ghép phổi đầu tiên tại miền Nam, BV đã cử bác sĩ sang Hàn Quốc và các trung tâm trong nước học tập, chuyển giao kỹ thuật. Hiện BV Chợ Rẫy có thể ghép gần như tất cả các tạng, chỉ còn tụy và ruột chưa triển khai.