Từ sân trường ra hè phố
Trên đường về nhà, hình ảnh chứng kiến dưới bóng cây râm mát gần cổng Trường THPT Nguyễn Thị Diệu cứ ám ảnh tâm trí. Một nhóm học sinh trong bộ đồng phục đang quây quần, nhưng trên tay các em không phải là sách vở hay những chai nước ngọt, mà là những điếu thuốc lá. Điều đáng nói hơn cả là thái độ của các em. Không một chút e dè, các em hút thuốc một cách công khai, thậm chí như đang muốn phô trương sự "người lớn" của mình. Ánh mắt các em lấp lánh vẻ tự hào khi thể hiện những kỹ năng "sành điệu" mà chúng cho là biểu tượng của sự trưởng thành.
Thực tế, hiện tượng này không hiếm gặp tại các trường trung học phổ thông. Thời điểm tan trường, tại các quán ven đường hay trong những góc khuất sân trường, không khó để bắt gặp những làn khói thuốc âm thầm bốc lên từ những gương mặt ngây thơ tuổi mới lớn.
Mới đây, mạng xã hội lan truyền đoạn clip dài khoảng 29 giây ghi lại cảnh 2 nữ sinh chở nhau trên xe máy, lưu thông trên đường Nguyễn Ảnh Thủ ở xã Bà Điểm (huyện Hóc Môn cũ), TPHCM. Trong đó, nữ sinh ngồi sau xe máy không đội mũ bảo hiểm, tay cầm điếu thuốc lá và vô tư hút khi xe đang lưu thông. Hình ảnh này nhanh chóng lan truyền trên các nền tảng mạng xã hội, thu hút hàng ngàn lượt chia sẻ và bình luận, phần lớn bày tỏ sự phẫn nộ trước hành vi thiếu ý thức của 2 nữ sinh.
Hai nữ sinh tại Hóc Môn chở nhau trên xe máy, người ngồi sau không đội mũ bảo hiểm, tay cầm điếu thuốc
Sau khi clip lan truyền trên mạng xã hội, ngày 23/10, Đội CSGT An Sương đã phối hợp các đơn vị liên quan để làm rõ vụ việc và có biện pháp xử lý. Theo thông tin ban đầu, 2 nữ sinh này đang theo học tại một trung tâm giáo dục thường xuyên trên địa bàn Quận 12 cũ. Lực lượng CSGT An Sương đã tiến hành xác minh danh tính, kiểm tra xem nữ sinh điều khiển xe máy đã có bằng lái chưa và xe có chính chủ hay không để xử lý theo quy định pháp luật, đồng thời kêu gọi người dân nâng cao ý thức chấp hành luật giao thông, đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông.
Trước đó, vào thời điểm tháng 3/2025, trên mạng xã hội cũng lan truyền đoạn clip dài gần 1 phút ghi lại cảnh 5 nữ sinh tiểu học mang theo thuốc lá vào sân trường và châm lửa hút. Vừa phì phèo nhả khói, nhóm nữ sinh này vừa trò chuyện và mang thuốc lá mời một bạn nam khác cùng hút thử rồi cười đùa, tỏ vẻ rất "sành điệu".
Đoạn clip do một phụ huynh đứng ngoài hàng rào ghi lại. Người này cho biết, sự việc được quay tại khuôn viên một trường tiểu học ở TP.Long Xuyên (cũ), tỉnh An Giang. Kèm theo clip, phụ huynh này lên tiếng cảnh báo đến các phụ huynh khác về tình trạng nguy hại của thuốc lá đến trẻ em.
Đoạn clip sau đó lan truyền nhanh trên mạng xã hội, thu hút sự quan tâm của dư luận. Ngày 31/3, lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh An Giang đã vào cuộc xác minh và thông tin về vụ việc. Theo đó, ngay sau khi nhận được thông tin, Sở đã liên hệ với lãnh đạo UBND TP.Long Xuyên và đề nghị chỉ đạo rà soát trên địa bàn, yêu cầu nhà trường phối hợp phụ huynh học sinh và các đơn vị chức năng xử lý thông tin, tuyên truyền, giáo dục học sinh theo quy định. Bên cạnh đó, Sở cũng lưu ý các cơ sở giáo dục trên phạm vi toàn tỉnh tăng cường hơn nữa công tác quản lý, giáo dục đạo đức, lối sống, phòng chống bạo lực học đường và tác hại thuốc lá trong các cơ sở giáo dục.
Độc hại và nguy hiểm khó lường
Khói thuốc học đường đã trở thành vấn nạn nhức nhối, đòi hỏi sự quan tâm thấu đáo từ nhiều phía. Khi cầm điếu thuốc trên tay, có lẽ các em không ý thức được rằng, sự "sành điệu" mà các em đang đuổi theo ấy thực chất là một thứ độc hại.
Còn nhớ vào thời điểm tháng 5/2023, Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh tiếp nhận 2 trường hợp học sinh là V.B.N và N.T.Q (17 tuổi, ở TP.Hạ Long cũ, tỉnh Quảng Ninh) nhập viện với biểu hiện kích thích, thở nhanh, vã mồ hôi, chóng mặt, buồn nôn. Các bệnh nhân có tiền sử khỏe mạnh, sử dụng thuốc lá điện tử không thường xuyên. Thời điểm trước lúc vào viện khoảng 1 giờ, hai em hút thuốc lá điện tử, sau đó thấy nôn nao, bủn rủn tay chân, hoa mắt chóng mặt và buồn nôn.
Nhóm nữ sinh tiểu học đứng hút thuốc trong sân trường
Sau khi thăm khám, bác sĩ chẩn đoán cả hai bị ngộ độc thuốc lá điện tử. Kíp trực đã nhanh chóng cấp cứu ban đầu và chuyển Khoa Hồi sức tích cực theo dõi. Sau thời gian điều trị, 2 em đã ổn định sức khỏe và xuất viện.
Trực tiếp tiếp nhận 2 ca ngộ độc thuốc lá điện tử, Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Tiến Thắng, Phó khoa Cấp cứu, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh cho biết: ngộ độc thuốc lá điện tử thường hay xảy ra ở lứa tuổi học sinh cấp 2 - 3, vị thành niên, bởi đây là độ tuổi bộ não còn đang phát triển, rất dễ bị tác động bởi các loại chất kích thích. Hơn nữa, trẻ ở độ tuổi này còn có nhu cầu thể hiện bản thân, thử cảm giác mới lạ. Biểu hiện chung thường gặp khi ngộ độc thuốc lá điện tử là cảm thấy choáng váng, khó thở, bủn rủn chân tay, vã mồ hôi, buồn nôn, nôn, nặng hơn là rối loạn nhịp tim, hôn mê, mất ý thức.
Cũng theo Bác sĩ Thắng cho biết, trước đó bệnh viện trên địa bàn đã cấp cứu nhiều trường hợp học sinh ngộ độc thuốc lá điện tử như trường hợp 2 học sinh nêu trên. "Dù tình trạng ngộ độc không quá nặng nề và được đội ngũ y bác sĩ cấp cứu kịp thời, song nếu các em vẫn tiếp tục sử dụng thì chắc chắn sẽ gây ra những hậu quả khôn lường về sức khỏe, tinh thần về sau", bác sĩ Thắng cho hay.
Khói thuốc không chỉ làm hại lá phổi non nớt, ảnh hưởng đến trí não đang phát triển, mà còn đánh cắp đi sự trong sáng vốn có của tuổi học trò. Cái giá của sự "chững chạc" giả tạo ấy là cả một tương lai sức khỏe bị đe dọa, và nhân cách đang dần bị bào mòn bởi sự lệch lạc trong nhận thức.
Một số hình ảnh nhóm nam sinh đứng hút thuốc tại đoạn đường gần Trường THPT Nguyễn Thị Diệu
Khoảnh khắc chứng kiến nhóm học sinh tụm năm tụm ba đứng hút thuốc khiến tôi không khỏi trăn trở: Phải chăng chúng ta - gia đình, nhà trường và xã hội - đã thực sự quan tâm đúng mức đến việc bảo vệ thế hệ trẻ khỏi những cám dỗ nguy hiểm này? Liệu những bài giảng về tác hại của thuốc lá đã đủ sức thuyết phục, hay chỉ là những lời lý thuyết khô khan, không chạm được đến trái tim và suy nghĩ của các em?
Giải pháp cho vấn đề này cần sự phối hợp đồng bộ. Nhà trường cần có những buổi ngoại khóa sinh động, mời các chuyên gia y tế chia sẻ những câu chuyện thực tế, thay vì những bài giảng cứng nhắc. Gia đình cần quan tâm, lắng nghe và làm gương cho con em. Xã hội cần siết chặt quản lý việc bán thuốc lá cho người chưa đủ tuổi.
Hình ảnh những học sinh hút thuốc "sành điệu" ấy là một hồi chuông cảnh tỉnh. Sự "ngầu" thực sự không nằm ở việc cầm trên tay điếu thuốc, mà nằm ở lối sống lành mạnh, ở khả năng biết nói "không" với những cám dỗ độc hại. Mỗi người lớn chúng ta cần hành động mạnh mẽ hơn, không chỉ bằng lời nói, mà bằng chính gương sáng và sự đồng hành, để giúp các em hiểu rằng: trưởng thành thực sự là biết yêu quý và bảo vệ chính bản thân mình.
Tuổi trẻ là hành trình khám phá bản thân và thế giới xung quanh, chứ không phải là cuộc chạy đua theo những "trào lưu" độc hại. Hãy để các em được lớn lên trong môi trường trong lành, cả về thể chất lẫn tinh thần, để mỗi bước chân đến trường là một bước tiến đến tương lai tươi sáng, không vướng bận những làn khói mù mịt.
Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), mỗi năm có đến 8 triệu người chết do thuốc lá, trong đó hơn 7 triệu người do hút thuốc trực tiếp và khoảng 1.2 triệu người do hút thuốc thụ động. Trung bình, mỗi 4 giây lại có một người chết vì các bệnh liên quan đến thuốc lá.
Đáng sợ hơn, một điếu thuốc lá khi đốt cháy sinh ra hơn 7,000 chất hóa học, trong đó có ít nhất 70 chất là tác nhân gây ung thư. Nicotine - chất gây nghiện cao, ảnh hưởng đến não bộ và hệ thần kinh; Hắc ín (Tar) - nguyên nhân chính gây ung thư phổi; Carbon Monoxide (CO) - làm giảm khả năng vận chuyển oxy trong máu; cùng các chất độc hại khác như Formaldehyde, Benzene, Arsenic... Tất cả những chất độc hại này đang âm thầm tàn phá cơ thể non nớt của các em.
TƯỜNG KHUÊ - HÀ CHÂU - NGUYÊN ANH