Cụ thể, trong khoảng thời gian từ 24/07/2020 đến 30/07/2020, khoa Bệnh Nhiệt Đới - Bệnh viện Chợ Rẫy đã lần lượt tiếp nhận và điều trị cho 5 bệnh nhân bị sụp mi, liệt cơ hô hấp sau khi ăn cùng một loại thực phẩm pate chay đóng hộp.
Dựa theo mối quan hệ và thời gian khởi phát bệnh, 5 bệnh nhân nêu trên được chia ra làm 2 nhóm.
Nhóm bệnh nhân thứ nhất (quan hệ vợ chồng), bao gồm bệnh nhân H.M.C. (nam, SN 1984), tiền sử bệnh tăng huyết áp và bệnh nhân N.Đ.H.O (nữ, SN 1984, cùng ngụ tại Nha Trang, Khánh Hòa), tiền căn khỏe mạnh, đang có thai con đầu 19 tuần.
Diễn tiến bệnh ghi nhận, lúc 12h00 ngày 19/7/2020, hai vợ chồng nói trên cùng ăn pate Minh Chay, đến khoảng 9h00 ngày 20/7/2020, người chồng đột ngột buồn nôn, nôn ói, chóng mặt, mờ mắt, nuốt khó, sụp mi mắt, không sốt, nhập Bệnh viện Khánh Hòa.
Sau 4 ngày điều trị tại BV Khánh Hòa, tình trạng bệnh nặng hơn, xuất hiện nói đớ và khó thở nhẹ nên được chuyển vào BV Chợ Rẫy ngày 24/7/2020. Tình trạng lúc nhập viện Chợ Rẫy, bệnh nhân tỉnh, tự thở nhanh, sụp mi mắt, sức cơ tứ chi 5/5.
Người vợ khời phát buồn nôn, nôn ói và mệt mỏi vào ngày 21/7/2020, đến ngày 24/7/2020 xuất hiện thêm các triệu chứng mờ mắt, sụp mi mắt, nuốt khó, nói khó. Bệnh nhân nhập BV Chợ Rẫy ngày 24/7/2020.
Cả hai vợ chồng tỉnh táo, tiếp xúc tốt, không sốt, sụp mi mắt hoàn toàn, nói khó, nuốt khó, yếu tứ chi sức cơ từ 2-4/5, khó thở tăng dần, suy hô hấp phải đặt nội khí quản, thở máy ngày 27/7/2020.
Chẩn đoán thời điểm này, theo dõi ngộ độc botulinum nghi do ăn pate chay đóng hộp bị nhiễm khuẩn.
Ảnh minh họa
Nhóm bệnh nhân thứ hai (quan hệ bạn bè), bao gồm bệnh nhân N.T.T., (SN 2000), bệnh nhân T.T.G. (SN 1994, cùng ngụ Đồng Nai) và bệnh nhân N.T.N.T., (SN 1996, ngụ Bà Rịa, Vũng Tàu). Tiền sử bệnh, cả 3 đều khỏe mạnh.
Diễn tiến bệnh, ba người cùng nhau ăn pate Minh Chay ngày 24/7/2020. Sau đó, ngày 25/7/2020, bệnh nhân N.T.T. đột ngột nôn ói, đau thượng vị, không sốt. Ngày 27/7/2020 nhập BV Đồng Nai.
Ngày 26/7/2020, bệnh nhân T.T.G. cũng đột ngột nôn ói, mệt mỏi không sốt, ngày 28/7/2020 nhập BV Đồng Nai.
Cùng ngày 26/7/2020, bệnh nhân N.T.N.T. đột ngột nôn ói, đau họng, nói khó, sốt 1 cơn, ngày 27/7/2020 nhập BV Bà Rịa.
Tại BV địa phương, cả ba bệnh nhân đều xuất hiện triệu chứng nói khó, sụp mi mắt, khó nuốt, khó thở, yếu tứ chi với sức cơ từ 2/5 đến 3/5 . Các bệnh nhân được chuyển BV Chợ Rẫy lần lượt vào các ngày 27, 29 và 30/7/2020. Tình trạng lúc nhập BV Chợ Rẫy, bệnh nhân tỉnh, không sốt, sụp mi hoàn toàn, suy hô hấp, thở máy, sức cơ tứ chi 2-3/5.
Các bác sĩ cho biết, cả 5 bệnh nhân được điều trị hỗ trợ với thở máy; thay huyết tương (5 lần, cách nhật); Vitamin nhóm B, dinh dưỡng, vật lý trị liệu...
Được biết, cấy mẫu pate chay (hai hộp pate Minh Chay các bệnh nhân đang ăn dở được đem đi cấy vi sinh tại Viện Vệ sinh dịch tễ TPHCM) kết quả phát hiện có vi khuẩn Clostridium botulinum.
Tại Bệnh việnBệnh nhiệt đới TPHCM cũng tiếp nhận và điều trị cho 2 trường hợp ngộ độc sau khi ăn cùng loại pate chay đóng hộp này. Hai bệnh nhân sống cùng nhau, nhập viện cấp cứu trong tình trạng khó nuốt, không há miệng được. Tình trạng bệnh nhân trở xấu khi liệt cơ toàn thân (kể cả cơ hô hấp), do đó bệnh viện phải cho thở máy.
Sau hơn 2 tuần điều trị, một hồi phục tốt hơn, hiện đã cai máy thở ngắt quãng và cử động được chân tay. Người còn lại dù đã tỉnh táo nhưng chỉ mới cử động được các đầu chi và mấp máy môi, hiện đang tiếp tục thở máy.
Theo các chuyên gia y tế, Botulinum là một chất độc tác động lên các dây thần kinh, nó được vi khuẩn C. botulinum sản sinh ra trong quá trình phát triển (nhân đôi hay sinh bào tử).
Vi khuẩn C. botulinum là một loài vi khuẩn yếm khí (sống trong môi trường không có không khí). Có khả năng tự tạo ra bào tử (hiểu nom na là vi khuẩn tự đóng kén để tồn tại trong môi trường có không khí) nằm lẫn trong đất cát. Khi có điều kiện thuận lợi là môi trường yếm khí, thường gặp nhất là những thức ăn bị nhiễm vi khuẩn được đóng hộp, thì các bào tử này sẽ tái hoạt động trở lại, sinh sản, phát triển và tạo ra botulinum.
Trung bình từ 12-36 giờ (có thể vài ngày) sau khi khi ăn phải các loại thức ăn bị nhiễm này, con người hay động vật sẽ bị ngộ độc botulinum dẫn tới các triệu chứng sau: Đau bụng, đau cơ, mệt mỏi, nhìn mờ hay nhìn đôi, khô miệng, nói khó, nuốt khó, sụp mi mắt, yếu cơ toàn thân và sau cùng là khó thở, không thở được do liệt các cơ hô hấp dẫn tới tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Các triệu chứng này xuất hiện chậm hay nhanh tùy thuộc vào lượng botulinum ăn phải.
Mặc dù được điều trị tích cực thì tình trạng liệt vẫn kéo dài vài tháng, thậm chí có thể liệt không hồi phục cho thấy ngộ độc botulinum là một bệnh cảnh vô cùng nguy hiểm.
Ngoài xâm nhập vào cơ thể qua đường ăn uống, bào từ vi khuẩn C. botulinum còn có thể xâm nhập qua các vết thương ngoài da không được giữ sạch. Khi vết thương liền miệng tạo ra môi trường yếm khí thì các bào tử có thể tái hoạt sản sinh ra chất độc botulinum dẫn tới ngộ độc.
Khác với người lớn, trong đường ruột của trẻ em nhũ nhi bào tử vi khuẩn này cũng có thể phát triển (do ăn phải thức ăn bị nhiễm bào tử không đóng hộp) dẫn tới ngộ độc.
Các bác sĩ khuyến cáo, cần giữ gìn vệ sinh thực phẩm, ăn những loại thức ăn đã được nấu chín. Tránh ăn những thức ăn đóng hộp làm bằng tay không có công nghệ tiệt trùng. Rửa sạch các vết thương ngoài da sau khi bị thương, bôi các loại dung dịch sát khuẩn lên vết thương và yêu cầu chăm sóc y tế trong quá trình điều trị sau đó.
(CAO) Trong thực phẩm này có vi khuẩn Clostridium botulinum typ B. Đây là vi khuẩn kị khí tuyệt đối, sinh bào tử; độc tố của vi khuẩn Clostridium botulinum có độc lực rất mạnh, ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe, kéo dài và dễ tử vong.