Trung Quốc tăng cường tích hợp AI vào vũ khí tự động

Việc Norinco P60 ra mắt đã được các quan chức nước này ca ngợi trong các thông cáo báo chí như một minh chứng ban đầu cho thấy Bắc Kinh đang sử dụng mô hình và công nghệ của trí tuệ nhân tạo (AI) để bắt kịp trong cuộc 'chạy đua vũ trang' với Mỹ.

Một đánh giá của hãng tin Reuters về hàng trăm bài báo nghiên cứu, bằng sáng chế và hồ sơ mua sắm đã cho thấy một cái nhìn tổng quan về nỗ lực có hệ thống của Trung Quốc nhằm khai thác công nghệ AI để giành lợi thế quân sự.

Chi tiết cụ thể về cách thức hoạt động của các hệ thống vũ khí thế hệ tiếp theo của Trung Quốc và mức độ triển khai chúng vẫn là bí mật quốc gia, nhưng hồ sơ mua sắm và bằng sáng chế cung cấp manh mối về tiến trình của Bắc Kinh hướng tới các năng lực như nhận dạng mục tiêu tự động và hỗ trợ ra quyết định trên chiến trường theo thời gian thực.

Robot chó tích hợp công nghệ AI của Trung Quốc trong một lần trình diễn - Ảnh: Reuters

Việc sử dụng các mô hình AI của DeepSeek đã được đề cập trong hàng chục hồ sơ dự thầu từ các đơn vị thuộc PLA được nộp trong năm nay nhưng chỉ có một hồ sơ đề cập đến mô hình AI Qwen của Alibaba, một đối thủ cạnh tranh lớn trong nước.

Theo tổ chức Jamestown, các thông báo mua sắm liên quan đến DeepSeek đã tăng tốc trong suốt năm 2025, với các ứng dụng quân sự mới xuất hiện thường xuyên trên mạng lưới của PLA.

Sự phổ biến của DeepSeek trong PLA cũng phản ánh việc Trung Quốc theo đuổi "chủ quyền thuật toán" - giảm sự phụ thuộc vào công nghệ phương Tây đồng thời tăng cường kiểm soát cơ sở hạ tầng kỹ thuật số quan trọng.

Theo các tài liệu, Trung Quốc đang xem xét chế tạo các chú chó robot ứng dụng công nghệ AI có khả năng trinh sát theo bầy đàn và các đàn máy bay không người lái tự động theo dõi mục tiêu, cũng như các trung tâm chỉ huy nhập vai trực quan và các mô phỏng trò chơi chiến tranh tiên tiến.

Vào tháng 11/2024, PLA đã tung ra một gói thầu chế tạo những chú chó robot AI có khả năng trinh sát cùng nhau để phát hiện các mối đe dọa và dọn dẹp các mối nguy hiểm của chất nổ.

Theo hình ảnh được công bố trên phương tiện truyền thông nhà nước, Trung Quốc trước đây đã triển khai chó robot vũ trang từ nhà sản xuất robot AI Unitree trong các cuộc tập trận quân sự.

Một mẫu máy bay không người lái của Trung Quốc được trình làng trong một cuộc diễu binh - Ảnh: Reuters

Theo Đại học Công nghệ Tây An, thời gian để các nhà hoạch định quân sự chuyển từ tìm kiếm và xác định mục tiêu sang thực hiện một hoạt động cũng đã được rút ngắn nhờ AI.

Các nhà nghiên cứu tại viện này cho biết trong bản tóm tắt các phát hiện của họ được công bố vào tháng 5 rằng hệ thống được hỗ trợ bởi DeepSeek của họ có thể đánh giá 10.000 kịch bản chiến trường - mỗi kịch bản có các biến số, địa hình và triển khai lực lượng khác nhau - trong 48 giây. Họ cho biết một nhiệm vụ như vậy sẽ mất 48 giờ để một nhóm các nhà hoạch định quân sự thông thường hoàn thành.

Các đơn vị quân đội Trung Quốc đang đầu tư vào công nghệ chiến trường ngày càng được tự động hóa, theo các tài liệu.

20 hồ sơ dự thầu và bằng sáng chế mà Reuters xem được cho thấy quân đội đang cố gắng tích hợp AI vào máy bay không người lái để chúng có thể nhận dạng và theo dõi mục tiêu, cũng như phối hợp hoạt động theo đội hình với ít sự can thiệp của con người.

Đại học Hàng không Bắc Kinh, nổi tiếng với nghiên cứu hàng không quân sự, đang sử dụng mô hình AI của DeepSeek để cải thiện khả năng ra quyết định của dàn máy bay không người lái khi nhắm mục tiêu vào các mối đe dọa "thấp, chậm, nhỏ" - thuật ngữ quân sự chỉ máy bay không người lái và máy bay hạng nhẹ - theo một hồ sơ nộp bằng sáng chế năm nay.

Các nhà lãnh đạo quốc phòng Trung Quốc đã công khai cam kết duy trì sự kiểm soát của con người đối với các hệ thống vũ khí trong bối cảnh lo ngại ngày càng tăng rằng một cuộc xung đột giữa Mỹ và Trung Quốc có thể dẫn đến việc triển khai vũ khí do AI điều khiển mà không được kiểm soát.