Trong khi những người dân Bangkok chen chúc vào các trung tâm thương mại để tránh cái nắng chói chang và khách du lịch từ Phi Phi đến Pattaya than thở về tình trạng thiếu nước làm hỏng kỳ nghỉ của họ, thì hàng triệu nông dân Thái Lan lại là những người phải đối mặt sâu sắc nhất với cuộc khủng hoảng khí hậu.
Tại trang trại của mình ở tỉnh Udon Thani, đông bắc Thái Lan, Charawut cho biết đàn lợn của ông đang phải chịu đựng quá sức.
Charawut, người nuôi lợn ở Udon Thani, đông bắc Thái Lan, nói với tờ South China Morning Post: “Tôi đã nuôi lợn được 4 năm và năm nay thật là khó khăn. Đó là năm nóng nhất và lũ lợn của tôi phát điên. Chúng luôn căng thẳng và muốn cắn nhau. Chúng bỏ ăn và thường xuyên bị tiêu chảy”.
Điều đó kéo theo chi phí thuốc, vitamin và phí bác sĩ thú y tăng cao - tất cả đều đe dọa khiến các hộ sản xuất nhỏ như Charawut phải phá sản.
“Tôi phải mua một chiếc quạt có phun sương để giữ cho chúng mát mẻ” - ông nói thêm.
Năm nay, El Niño – một hiện tượng thời tiết xảy ra tự nhiên, đặc trưng bởi sự nóng lên của nhiệt độ bề mặt đại dương ở vùng nhiệt đới trung và đông Thái Bình Dương – đã dẫn đến nhiệt độ kỷ lục trên khắp châu Á trước mùa mưa.
Theo các cơ quan thời tiết, nắng nóng đã khiến các trường học ở Philippines và Bangladesh phải đóng cửa, làm nhiều người phải vật lộn trong cái nóng để đi bỏ phiếu ở Ấn Độ và gây ra hạn hán ở nhiều quốc gia Đông Nam Á khác, có nơi nhiệt độ cao trong tháng 4 đạt mức cao nhất mọi thời đại là 44 độ C ở một số nơi.
Ở nhiều vùng của Thái Lan, nhiệt kế trong nhiều tuần dao động quanh mức 40 độ C trở lên, khiến công việc đồng áng trở nên khó khăn, làm héo các đồn điền sầu riêng có giá trị, làm hỏng một số vụ thu hoạch đường mía và đẩy giá trứng lên cao do gà và vịt không đủ khả năng đẻ trứng.
Một người nông dân di chuyển qua cánh đồng khô hạn vì nắng nóng ở tỉnh Bến Tre của Việt Nam - Ảnh: AFP
Nắng nóng gay gắt đến mức gà chết tại các trang trại – trong đó một nông dân ở Chanthaburi, miền đông Thái Lan, đăng video về 12.000 con gia cầm chết được vớt lên để đốt, chúng chết vì nắng nóng mà không có quạt làm mát.
Theo Cục Khí tượng Thái Lan, ba chục quận trên khắp Thái Lan ghi nhận nhiệt độ cao nhất từ trước đến nay vào tháng 4 - tháng nóng nhất trong năm trước khi những cơn mưa gió mùa thường tràn vào và làm dịu bớt cái nóng oi bức.
Trong khi các cơn bão nhiệt đới thường hoành hành khắp các vùng của Thái Lan trong cùng kỳ thì cái nóng ngột ngạt của năm nay đã kéo dài sang tháng 5.
Chính quyền Thái Lan cho biết, tính đến nay, nắng nóng đã khiến gần 40 người thiệt mạng, đồng thời cảnh báo người già và các nhóm dễ bị tổn thương khác nên ở trong nhà và bổ sung đủ nước trong thời gian di chuyển.
Nhưng nhiệt độ khắc nghiệt đang ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của người Thái hơn bao giờ hết.
Những đơn đặt hàng trứng nhưng không có hàng trở thành những lời ca thán lan tràn khắp các nhóm Facebook buôn bán trứng từ khắp nơi trên đất nước.
Theo dữ liệu trên trang web của cơ quan quản lý năng lượng nhà nước vào tuần trước, việc sử dụng điện ở Thái Lan đã tăng lên mức kỷ lục hàng ngày trên 36.000 megawatt khi nhiệt độ tăng cao khiến lượng điện dùng để cung cấp năng lượng cho quạt và điều hòa không khí tăng vọt.
Tháng trước, Tổ chức Khí tượng Thế giới cho biết châu Á là khu vực chịu nhiều thiên tai nhất thế giới do các mối nguy hiểm liên quan đến thời tiết, khí hậu và nước vào năm 2023.
Người dân chọn bóng râm để đậu xe trong cái nóng gay gắt ở thủ đô Bangkok, Thái Lan - Ảnh: AP
Hạn hán, lũ lụt và bão dự kiến sẽ gia tăng trong những năm tới khi tình trạng nóng lên toàn cầu tàn phá tốc độ tăng trưởng kinh tế toàn cầu.
Tại Malaysia, hai trường hợp tử vong do say nắng đã được ghi nhận vào giữa tháng 4 trong số 45 trường hợp được báo cáo trong năm nay. Kể từ ngày 30/4, Cục Khí tượng Malaysia đã đưa ra cảnh báo trên 18 quận - tất cả đều thuộc án đảo Malaysia - rằng nhiệt độ dự kiến sẽ tăng lên khoảng 35 đến 37 độ C trong ba ngày liên tiếp, kích hoạt giai đoạn một trong cảnh báo sóng nhiệt ba giai đoạn của đất nước.
“Hiện tượng El Niño có thể gây ra tình trạng thời tiết khô hơn và thường xảy ra trong vòng 9 đến 12 tháng và đôi khi có thể kéo dài đến hai năm”, cơ quan này cho biết trong một tuyên bố.
Tuy nhiên, không giống như các quốc gia Đông Nam Á lân cận như Thái Lan và Myanmar đang chứng kiến nhiệt độ tăng lên đến giữa mức 40 độ C, nhiệt độ ở Malaysia vẫn chưa vượt quá mức cao kỷ lục 40,1 độ C được ghi nhận vào tháng 4 năm 1998.
Tuy nhiên, chính phủ dự báo sẽ có một đợt khô hạn nghiêm trọng khiến lượng mưa giảm tới 36% ở một số khu vực từ năm tới cho đến năm 2026. Dự báo khủng khiếp này được đưa ra từ Thông báo quốc gia lần thứ ba và Báo cáo cập nhật hai năm một lần lần thứ hai của Malaysia gửi tới Công ước về biến đổi khí hậu của Liên Hiệp Quốc (UNFCCC), trong đó nêu ra một số thách thức mà quốc gia phải đối mặt liên quan đến biến đổi khí hậu.
Bên cạnh say nắng và tử vong trực tiếp do nhiệt độ tăng cao, biến đổi khí hậu dự kiến sẽ gây trở ngại cho nỗ lực của chính phủ nhằm chống lại mối đe dọa hiện có của các bệnh do véc tơ truyền, đặc biệt là sốt xuất huyết và sốt rét.
Báo cáo cho biết: “Có bằng chứng cho thấy xu hướng ấm lên trong những thập kỷ qua đã tăng cường sự hiện diện, khả năng sống sót và khả năng truyền bệnh của các vectơ sốt rét, làm tăng khả năng lây truyền bệnh sốt rét và dịch bệnh ở vùng cao”.
Ghi nhận số ca nhiễm sốt rét ở người bằng 0 từ năm 2018 đến năm 2021, Malaysia chứng kiến sự gia tăng đột biến vào năm 2023 với hơn 1.000 trường hợp được ghi nhận, tăng mạnh so với 404 trường hợp trong năm trước.
Trong cái nóng điên người ở Bangkok
Các ca sốt xuất huyết cũng tăng đột biến, với 39 trường hợp tử vong được ghi nhận do các biến chứng liên quan đến sốt xuất huyết tính đến ngày 20/4 so với 22 trường hợp tử vong cùng kỳ năm 2023.
Phó giáo sư Yanti Rosli của Đại học Kebangsaan Malaysia cho biết muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết rất nhạy cảm với điều kiện môi trường, tạo ra mối liên hệ trực tiếp giữa số lượng của chúng và biến đổi khí hậu.
“Điều kiện ấm hơn cho phép muỗi trưởng thành nhanh hơn. Lượng mưa tạo ra nơi sinh sản. Độ ẩm ảnh hưởng đến tốc độ bay hơi ở những nơi này. Đây đều là những tình trạng mà biến đổi khí hậu đã làm trầm trọng thêm” - Yanti nói.