Hỏi: Bản án dân sự sơ thẩm của Tòa án nhân dân (TAND) tỉnh Bình Dương đã có hiệu lực pháp luật (HLPL) mà phát hiện tình tiết mới có thể làm thay đổi bản chất vụ án thì làm thế nào để xét xử lại? Cơ quan nào có thẩm quyền giải quyết? (Vương Châu Ngân, TP.Thuận An, Bình Dương).
Trả lời: Điều 351 Bộ luật Tố tụng dân sự (BLTTDS) 2015 quy định: Tái thẩm là xét lại bản án, quyết định (QĐ) đã có HLPL nhưng bị kháng nghị vì có tình tiết mới được phát hiện có thể làm thay đổi cơ bản nội dung của bản án, QĐ mà tòa án (TA), các đương sự không biết được khi TA ra bản án, QĐ đó.
Bản án, QĐ của TA đã có HLPL bị kháng nghị theo thủ tục tái thẩm (TTTT) khi có một trong những căn cứ sau đây: 1. Mới phát hiện được tình tiết quan trọng của vụ án mà đương sự không thể biết được trong quá trình giải quyết vụ án; 2. Có cơ sở chứng minh kết luận của người giám định, lời dịch của người phiên dịch không đúng sự thật hoặc có giả mạo chứng cứ; 3. Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân, Kiểm sát viên cố ý làm sai lệch hồ sơ vụ án hoặc cố ý kết luận trái pháp luật; 4. Bản án, QĐ hình sự, hành chính, dân sự, hôn nhân - gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động của TA hoặc QĐ của cơ quan nhà nước mà TA căn cứ vào đó để giải quyết vụ án đã bị hủy bỏ.
Theo Điều 354 BLTTDS, người có thẩm quyền kháng nghị theo TTTT, gồm: 1. Chánh án TAND tối cao, Viện trưởng Viện KSND tối cao có thẩm quyền kháng nghị theo TTTT bản án, QĐ đã có HLPL của TAND cấp cao; bản án, QĐ có HLPL của TA khác khi xét thấy cần thiết, trừ QĐ giám đốc thẩm của Hội đồng thẩm phán TAND tối cao; 2. Chánh án TAND cấp cao, Viện trưởng Viện KSND cấp cao có thẩm quyền kháng nghị theo TTTT bản án, QĐ đã có HLPL của TAND cấp tỉnh, TAND cấp huyện trong phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ; 3. Người đã kháng nghị bản án, QĐ đã có HLPL có quyền QĐ tạm đình chỉ thi hành bản án, QĐ đó cho đến khi có QĐ tái thẩm.
Thời hạn kháng nghị theo TTTT là 1 năm kể từ ngày người có thẩm quyền kháng nghị biết được căn cứ để kháng nghị theo TTTT.
Đương sự hoặc cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có quyền phát hiện tình tiết mới của vụ án và thông báo bằng văn bản cho người có thẩm quyền kháng nghị. Trường hợp phát hiện tình tiết mới của vụ án, Viện kiểm sát, TA phải thông báo bằng văn bản cho người có thẩm quyền kháng nghị quy định tại Điều 354 nêu trên.
Như vậy, khi phát hiện tình tiết mới có thể làm thay đổi cơ bản nội dung của bản án, TAND và Viện KSND tỉnh Bình Dương phải thông báo bằng văn bản cho Chánh án TAND cấp cao tại TPHCM, Viện trưởng Viện KSND cấp cao tại TPHCM để kháng nghị theo TTTT.