Trong bối cảnh mới, an ninh trật tự được xác định là yếu tố cốt lõi, đảm bảo ổn định chính trị - xã hội, tạo nền tảng cho sự phát triển kinh tế - văn hóa và hội nhập quốc tế của đô thị đa trung tâm này.
Nhiệm kỳ 2020 – 2025: Đạt nhiều thành tựu về an ninh trật tự
Dự thảo ghi nhận những thành tựu đáng kể trong công tác quốc phòng, an ninh trong giai đoạn 2020 - 2025. Lực lượng vũ trang được xây dựng theo hướng "cách mạng, trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại", với sự tham gia hiệu quả trong cứu hộ, cứu nạn, phòng chống thiên tai, dịch bệnh.
Các chiến lược như Chiến lược Quân sự, Chiến lược Quốc phòng, Chiến lược Bảo vệ Tổ quốc trên không gian mạng, và nhất là Đề án 06, được triển khai đồng bộ, góp phần giảm các loại tội phạm hình sự, tội phạm đường phố, ma túy và tội phạm công nghệ cao.
Một số thành tựu nổi bật của nhiệm kỳ qua là Thành phố đã “phối hợp xây dựng cơ chế hợp tác, chia sẻ nguồn lực và giải quyết thách thức chung về an ninh, biến đổi khí hậu, tài nguyên và quy hoạch”; “các nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, an ninh được tập trung lãnh đạo, chỉ đạo triển khai kịp thời, thống nhất, đồng bộ và toàn diện”; “tiềm lực quốc phòng - an ninh, thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân, khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố ngày càng củng cố vững mạnh, ứng phó hiệu quả các thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống”…
Điều dễ thấy là trong nhiệm kỳ qua, dù đối mặt với nhiều thách thức, nhất là liên quan đến đại dịch Covid-19, nhưng tình hình an ninh trật tự trên địa bàn được kiểm soát tốt. Đáng kể nhất là tội phạm đường phố giảm mạnh, góp phần quan trọng vào việc xây dựng một thành phố thân thiện, hiếu khách.
Công an TPHCM ra quân cao điểm tấn công trấn áp tội phạm, chào mừng Đại hội Đảng bộ các cấp và Quốc khánh 2-9-2025
Điểm đáng chú ý là dự thảo không chỉ dừng ở việc liệt kê thành tựu mà còn phân tích nguyên nhân, bao gồm cả yếu tố chủ quan (như: chưa đồng bộ trong phối hợp lực lượng) và khách quan (như: áp lực từ dân số, môi trường). Đây là một cách tiếp cận thực tế, tạo cơ sở để đề ra các giải pháp phù hợp cho nhiệm kỳ mới.
Dự thảo Báo cáo cũng thẳng thắn chỉ ra những hạn chế: An ninh chính trị và trật tự xã hội còn tiềm ẩn rủi ro; tội phạm ma túy, công nghệ cao, và các yếu tố nước ngoài ngày càng phức tạp; hiệu quả đấu tranh phòng chống tội phạm chưa đạt mức tối ưu…
Trong đó, các biểu hiện cụ thể của tội phạm công nghệ cao ngày càng tinh vi, hậu quả xã hội không nhỏ nếu không có biện pháp kiềm chế hiệu quả. Những thách thức này xuất phát từ quá trình đô thị hóa nhanh, di cư ồ ạt, cũng như tác động của các vấn đề phi truyền thống như biến đổi khí hậu, an ninh mạng…
Phương hướng, mục tiêu trọng tâm về an ninh trật tự nhiệm kỳ tới
Phần phương hướng và mục tiêu của dự thảo Báo cáo thể hiện tầm nhìn chiến lược, đặt an ninh trật tự làm nền tảng cho sự phát triển bền vững của TPHCM. Quan điểm "xây dựng Đảng là then chốt, quốc phòng - an ninh là thường xuyên, thường trực" được nhấn mạnh, đồng thời chú trọng ứng phó với các thách thức an ninh phi truyền thống.
Các mục tiêu cụ thể như giảm 5%/năm vụ phạm tội trật tự xã hội, an toàn giao thông; 50% xã, phường không ma túy; 100% không phức tạp về ma túy; tiến tới kiểm soát và đẩy lùi tội phạm và tệ nạn ma túy ra khỏi đời sống xã hội; xây dựng lực lượng vũ trang "mẫu mực, tiêu biểu"… được dư luận đồng tình, phản ánh quyết tâm cao của Đảng bộ.
Tuy nhiên, các mục tiêu này cần được được triển khai thực hiện với các giải pháp có tính khả thi cao. Với dân số hơn 14 triệu người sau hợp nhất và áp lực đô thị hóa, việc đạt 50% xã, phường không ma túy trong 5 năm là thách thức lớn, đòi hỏi nguồn lực đáng kể và sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, công an và cả cộng đồng.
Ngoài ra, mục tiêu "giảm 5%/năm vụ cháy cấp III" cần làm rõ tiêu chí đánh giá. Hay định hướng xây dựng TPHCM thành trung tâm an ninh khu vực, mở ra cơ hội hợp tác quốc tế, nhưng cần kế hoạch cụ thể để hiện thực hóa…
Lực lượng chữa cháy, cứu nạn cứu hộ chuyên nghiệp của Công an TPHCM tham gia diễn tập ứng phó sự cố tai nạn bên trong hầm sông Sài Gòn vào ngày 28/9/2025
Đồng thời, thành phố phải nỗ lực giảm loại tội phạm xâm phạm đến thân thể, sức khỏe người dân, nhất là các trường hợp bột phát; quyết liệt phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao; tiếp tục kéo giảm tai nạn giao thông; ngăn ngừa và đấu tranh mạnh mẽ với các tội phạm liên quan đến an ninh quốc gia…
Để thực hiện được mục tiêu này, cần có nhiều giải pháp căn cơ và đồng bộ, với sự tham gia của nhiều tổ chức, cơ quan, đơn vị và nhất là tránh tình trạng “đánh trống bỏ dùi”…
Triển vọng từ các giải pháp đột phá
Dự thảo đề ra 7 khâu đột phá, trong đó an ninh trật tự được lồng ghép chặt chẽ với các lĩnh vực khác như chuyển đổi số, phát triển kinh tế. Việc tăng cường lãnh đạo quốc phòng - an ninh thông qua xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, rà soát phương án phòng thủ, ứng phó bạo loạn, khủng bố là bước đi chiến lược.
Đầu tư hạ tầng số, diễn tập và xây dựng lực lượng dự bị, dân quân sẵn sàng cho thấy sự chú trọng vào công nghệ và nhân lực. Trong đó, việc ứng dụng công nghệ, nhất là trí tuệ nhân tạo (AI), để bảo đảm an ninh trật tự cần được nghiên cứu và thực hiện rộng rãi, từ việc bảo đảm an toàn giao thông đến phòng chống các loại tội phạm và nhất là ngăn ngừa các hành vi liên quan đến an ninh quốc gia.
Các giải pháp về xây dựng lực lượng "trong sạch, hiện đại", đầu tư công nghệ và giải quyết an ninh từ cơ sở…, được đánh giá cao về tính thực tiễn. Ứng dụng chuyển đổi số, quản trị xã hội "phục vụ, kiến tạo, đồng hành" và phong trào "Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc" là những sáng kiến phù hợp với xu thế thời đại.
Tuy nhiên, việc triển khai Đề án quản lý rủi ro thành phố cần làm rõ nguồn lực tài chính và nhân sự, tránh trùng lặp với các chương trình hiện có. Hợp tác đối ngoại bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc gia là hướng đi đúng, nhưng cần tránh phụ thuộc quá mức vào nước ngoài.
An ninh trật tự trong dự thảo không chỉ là một phần riêng lẻ mà là sợi chỉ đỏ xuyên suốt, đảm bảo khát vọng đưa TPHCM thành đô thị thông minh, hiện đại, bền vững. Sự lãnh đạo của Đảng bộ, sự tham gia của cộng đồng và ứng dụng công nghệ hứa hẹn tạo động lực mạnh mẽ.
Tuy nhiên, triển vọng thực hiện phụ thuộc vào khả năng huy động nguồn lực, tránh hình thức và xử lý hiệu quả các điểm nghẽn như tham nhũng, nhất là “tham nhũng vặt” hay các biểu hiện quan liêu.
Như vậy, nếu được triển khai hiệu quả các mục tiêu, giải pháp về bảo đảm an ninh trật tự trong thời gian tới, TPHCM sẽ không chỉ là đầu tàu kinh tế mà còn là mô hình an ninh mẫu mực của cả nước.